|
 |
|
Çıraklığını yapmadığın işin ağalığını süremezsin
Türkiye'nin denim devi Orta Anadolu'nun Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Karamancı, üç kuşak önce iplikle başlayan yatırım hamlesini, dünya devlerine 'anahtar teslim jean' üretimine dönüştürmenin keyfini yaşıyor.
1950'lerde Kayseri'de başlayan üretimle Levi's, GAP, Calvin Klein, Lee, Wrangler, Diesel'e kumaş satan grup, markalara artık konfeksiyonla gidiyor. Ve grup, 'çıraklığını, ustalığını yaptığı işin ağalığını' sürüyor
Bugün ABD'ye kafa tutan Mavi'nin de, kendi ülkesinde bir Türk rakibe 'sinirlenen' Levi's'in de, 200 dolar fiyatla satılan Diesel'in de arkasında aynı makinenin teknolojisi, aynı yıkama kazanı, aynı işçinin zımpara darbeleri var.
Türkiye'nin denim kralı Orta Anadolu, yıllardır jean'de modanın belirlenmesinde aktif rol oynuyor. Aynı anda 50 milyon metre kumaşı üretme kapasitesine sahip olan şirket, 2000'li yıllarda artık kumaş devi değil, konfeksiyon devi olma kararının heyecanını yaşıyor. Yılda 36 milyon metre kumaş, 11 milyon adet jean üreten Orta Anadolu, Levi's ile ortak kurduğu Çorlu'daki fabrikada, bu markanın Avrupa'daki 501 üretiminin yüzde 25'ini gerçekleştiriyor.
Karamancı Holding'in tekstil şirketi Orta Anadolu, aslında Türkiye'de kurulan ilk çok ortaklı şirket. 1950'li yıllarda Kayseri'de üretime başlayan Sümerbank, girişimci Kayserili aileleri harekete geçiriyor. 20 aile biraraya gelerek Orta Anadolu'yu kuruyor. Daha sonra anlaşmazlıklar olunca Karamancı Ailesi, Orta Anadolu'nun tek sahibi oluyor.
İplikten dokumaya geçen süreçte, dünyada esen rüzgarların yönünü önceden tespit etmekle ünlenen Orta Anadolu, asıl patlamayı denim üretimine girmekle yaşıyor. Sonra da Levi's'ı ilk kez ABD dışında üretim yapmaya ikna ederek ünleniyor.
YENİ İDDİA KONFEKSİYON
2000'lere gelindiğinde ise şirket artık "Sadece kumaşta dev olmak yetmiyor, rekabet edebilmenin şartı tasarım üretebilmek" diyor ve iki yıl önce 25 milyon dolarlık yatırımla sessiz sedasız Çorlu'da bir jean köyü kuruluyor. Sadece Türkiye değil, Avrupa'da da ilk olan bir konseptle kumaş geliyor ve birkaç saat içinde tasarımcılarla kesiliyor, yıkanıyor, zımparalanıp vitrine çıkmaya hazır hale geliyor. İşte Orta Anadolu'nun, "Bu, bugünün işi değil. 2005 sonrası kotaların kalktığı rekabet ortamına hazırlık" dediği 'Denimvillage', grubun artık yabancı alıcılara kumaş kataloğuyla değil konfeksiyonla gitmesinin yolunu açıyor.
İstediğin kadar kaliteli üret. Dünyanın 6 milyar metre jean üretiminin yarısını, Çin ve Hong Kong yapıyor. Markalar artık iplikle değil, dikişle bile uğraşmak istemiyor. İşte yeni silah bu! Tasarım yaratmak.
400 milyon dolar cirolu ve 4 bin kişinin çalıştığı Karamancı Holding, inşaat, tekstil-konfeksiyon ve enerji olmak üzere üç ayrı alanda faaliyet gösteriyor. Karamancı Holding'in başında baba Demir Karamancı var. Oğulları M. Fatih ve Murat Karamancı da yardımcıları. Boru şirketi Süperlit ve tekstil şirketi Orta Anadolu'nun Yönetim Kurulu Başkanı ise, Mehmet Fatih Karamancı. 47 yaşındaki Fatih Karamancı, aylar sonra ikna olduğu sohbetimizde, niçin konuşmaya yanaşmadığını çok esprili bir dille anlatıyor
* İstanbul Gelir Vergisi rekortmenleri sıralamasında sizi 9. sırada görünce herkes şaşırdı. O sıralamada, belki de gözönünde olmayan bir tek siz vardınız. Bu kadar ketum olmak ailede alınmış bir karar mı?
Bugün hiçkimseden çekinmeden, halkın içine girip Çiçek Pasajı'nda midye tava yemek, bana çok büyük zevk veriyor. Dolayısıyla, medyatik olacağım diye bu lüksümden vazgeçmem. Evet ailenin yapısı da, medyatik olmama yönünde. Ben medyatik olmanın bir faydasını da görmüyorum. Çünkü ben tanınmak istediğim yerlerde zaten tanınıyorum. Medyatik olup şu an yapamayacağım bir şey de yok. Gelir Vergisi sıralamasına gelince, ben yıllardır oralardayım zaten, ama ismim hep gizli kaldı. Bu yıl enteresan bir olay oldu ve gizli tutmamaya karar verdim. Ayrıca ilk 50'de bizim gruptan 4 kişi var.
* Acaba daha göz önünde olsaydınız, bugünkünden daha çok iş yapar mıydınız?
Tam tersi, daha az yapardım. Siz sanıyorsunuz ki, Ankara'daki işler medyatik olunca daha rahat yürüyor. Aksine, bürokrat kesimi korkar. Bir şey ters gittiği zaman da medyatik bir gruba alet olacak duruma gelir.
* Sadece kurucular değil, Orta Anadolu'da çok tanınmıyor. Grubu biraz anlatır mısınız?
Orta Anadolu 1953'te kurulmuş. O tarihte aile olarak bizler, yüzde 25 civarında bir hisseye sahipmişiz. O zaman Türkiye'nin her tarafında devlet şirketleri kurulurken Kayseri'de kurulan iki şirketten biri. Bir tanesi bizimki, bir tanesi Birlik Mensucat. Kayseri'nin ileri gelen tüccarlarının kurduğu fabrikalar. Tabii, çok ortaklı olmanın faydaları yanında zararları da var. Sonuçta atıl duruma gelmiş şirket. 1981 yılında yeni bir sermaye ihtiyacı gerektiğinde, biz de o tarihe kadar çok değişik bir sektördeydik, boru sektöründe. Süperlif diye bir şirketimiz vardı. Zaten içinde olduğumuz şirketin tamamını satın aldık. Biraz şansın, biraz da ikna kabiliyetimizin yardımıyla Levi's grubuyla 1983'lerde çalışmaya başladık. Aile şirketlerinin çabuk karar verebilme, gerektiğinde daha fazla risk alabilme rahatlığı, bazı grupların önüne geçmemizi sağladı.
* Levi's'ı nasıl ikna ettiniz?
Dedik ki, "Bakın biz seninle aynı gemiye biniyoruz. Senin 1 dolarınının değeri ile benim 1 dolarımın değeri aynı değil. Ben başarılı olmazsam batarım. Sen 'Türkiye ile olmadı' der üstünü çizersin. Dolayısıyla ben senden daha çok çalışmak zorundayım." Adamlar ikna oldu. Levi's ilk defa Türkiyeye geliyordu. O kadar başarılı olduk ki, başka pek çok markaya da üretim yapmamıza rağmen biz piyasada Levi's üreticisi olarak tanınmaya başladık. O tarihlerde Avrupa'daki ilk üç kumaş tedarikçisinden biriydik. Şimdi Sanko ve Bossa'dan da almaya başladılar.
* Levi's bir dönüm noktası mıydı?
Evet, ondan sonra Lee geldi. Wrangler geldi. İtalyanlar geldi. Diesel, Replay ve Calvin Klein. Yani Levi's ile çalışabiliyor olmak bir garanti oldu. Sanki bir standart oluştu. Türkiye'de de Mavi Jeans geldi. Mavi'nin ilk reklamı hatırlayın. ABD'li jean devi, "Onlar da Kayseri'de üretiyor, biz de" diyerek isyan ediyordu. O reklam Levi's'a gönderme yapıyordu aslında, ama bizi yukarı çıkaran bir reklam oldu. Kayseri'de bizden başkası kot kumaşı üreten yok ki. Mavi'ye de veriyoruz kumaş, Levi's'a da. Sonra 'joint-venture' anlaşması yaptık, Çorlu'da bir konfeksiyon fabrikası kuruldu. Çorlu'daki Denimko, Avrupa'nın 501 üretiminin yüzde 25'ini yapar ve yüzde 100 ihracata çalışır.
* Siz kumaş devi olarak büyüdünüz, şimdi sırada konfeksiyon mu var?
Toplam konfeksiyon yatırımımız 3 bin kişinin çalıştığı bir üretime oturdu. Üç şirketimiz var, Denimko, Levi's ve Çorlu Beyazköy'deki Denimvillage. Üçünün toplam üretimi Türkiye'deki en büyük denim konfeksiyonunu oluşturuyor. Denimvillage, 30 bin metrekare kapalı alanda 1250 işçinin çalıştığı bir fabrika. Blue jean yaratma merkezi. Eskiden biz Orta Anadolu olarak yabancıya gittiğimizde kumaş koleksiyonumuzla giderdik. Adam bizden kumaşı alıp Macaristan'da, Polonya'da diktirirdi. Şimdi ben adama pantolon götürüyorum.
* Çorlu'daki fabrikayı 2005 sonuna hazırlık olarak mı kurdunuz yani?
Tabii, eğer çağ atlayacaksak konfeksiyona yönelmek gerek. Kayseri'deki fabrikada pamuk girer kumaş çıkar. Avrupa'da bu üç ayrı fabrikadır. Yani iplik, indigo (dokuma) bir de son işlem. Üçü de bunların Avrupa'da ayrı fabrikadır, bizimki entegre. Sonra Çorlu'ya gelir kumaşlar, müşterinin seçtiği dizaynda çizilir ve Çorlu'daki fabrikada dikilir. Bugün İtalya'daki adam eğer daha önce kumaşını, dizaynını belirlemişse, hiç stok tutmaya ihtiyaç duymadan bir telefonla 1 hafta sonra dükkanında malı görebilir. İşte bunu fiyatı ne olursa olsun bir Hindistan, bir Çin yapamaz. Paranın değerli olduğu yerde de kimse stok tutmak istemez.
Dünya jean devlerini Kayseri'de ağırlayacak
Karamancı Grubu, son 50 yılda benimsediği 'ortalarda gözükmeme' prensibini, Orta Anadolu'nun 50. kuruluş yıldönümü nedeniyle bu yıl bozmak zorunda kalacak. İstanbul ve Kayseri'de iki ayrı etkinlikle 50. yılını kutlayacak olan grup, özellikle Kayseri'de büyük sürprizler yapmaya hazırlanıyor. Eylül ayında Kayseri'deki 100 bin dönümlük fabrikada dünya jean patronlarına "işte sizin kumaşınız bu teknolojiyle üretiliyor" demeye hazırlanan grup, Ekim'de de İstanbul'da bir tanıtım yemeği yapacak. Ve onları, 50. yılın zorlamasıyla sadece dünya değil, aslında ondan önce Türkiye tanımış olacak.
Gözü 16'lık kızlarda ama 'işi gereği'
* Jean'da moda nereye gidiyor?
Bugün jean modasını 16 yaş grubu kızlar tespit eder. Eşimle papaz olacağım bir gün, hep onların ne giydiğine bakıyorum. Çünkü o yaş grubu çocukla genç kızlık arasındadır, dolayısıyla birkaç yıl sonra gerçek alıcıdır. Mesela artık delik deşik blue jean'ların modası bitiyor. Şimdi ne oluyor? Şu anda en tepede olan şey değişik efektli, aynı jean'ın üzerinde farklılık yaratmak. İtalya'dan devamlı haber geliyor. Bizim havada dolaşan ekibimiz var, sürekli gezen, fuarlara gidip haber getiren. Jean, Eylül'den sonra çıkışa geçecek ve 3 yıl çıkışta olacak.
Esen EVRAN
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
