Banka dışı sermaye kaynaklarının güdüklüğü, şirketlerin yaşadığı öldürücü sermaye kıtlığının en büyük nedenlerinden biridir. Türkiye'de kredi denince akla bankalar geliyor. Oysa bankaların mali gücü hiçbir ülkede kalkınmak için gerekli finansmanı sağlamaya yetmez.

Bu boşluğu kapatmak için sermaye piyasalarının geliştirilmesi, yeni mali enstrümanların yaratılması şarttır.fBu yapılırsa iki şey olacak: Ülkeye yabancı sermaye çekilecek ve atıl alanlarda bulunan yurt içi sermaye mobilize edilecek.

Bunu yapmak, hayati olduğu kadar da kolaydır. Para ve zamana ihtiyaç yoktur. Sermaye piyasalarının başka ülkelerde hangi kuralların yerleştirilmesiyle harekete geçirildiğine vakıf olmak yeterlidir.

Ekonomilerini geliştirmeyi başaran ülkelerin hepsinde banka dışı finansman kaynakları önemli bir rol oynadı. Bu kaynakların en önemlileri (1) emeklilik, (2) yatırım ve (3) sigorta fonlarıdır.

Bu fonlar ülkemizde de mevcut. Ama etkin olacak şekilde organize edilmedikleri için potansiyellerini hayata geçiremediler. Nüfusu 11 milyon olan Yunanistan'da emeklilik fonları 22 milyar dolar civarında iken, nüfusu 65 milyon olan Türkiye'de sadece 4 milyar dolardır.

Banka dışı kaynaklar bakımından karşılaştırıldığında Türkiye, her konuda, yükselmekte olan ekonomilerin diğer oyuncularının çok gerisindedir. Bunun kısmen genel gelir seviyesinin düşük olmasından, enflasyonun tasarrufu zorlaştırmasından kaynaklandığı söylenebilir. Ancak düzenlemelerdeki eksiklik bunlardan da önemlidir. Ve düzeltilmediği takdirde gelir düzeyi yükselse ve enflasyon düşse bile, sermaye birikimini frenleyecektir. Türkiye'de yatırım fonları ile ilgili düzenleme bir finansal hilkat garibesidir. Başka ülkelerdeki fon yöneticilerine sözü edildiğinde kahkaha tufanlarına neden olduğu anlatılıyor.

Örneğin, bir fon kurulurken azami büyüklüğünün belirtilmesi ve bu miktarın yüzde 20'sinin avans olarak fona tahsis edilmesi gerekiyor. Bu fonlama -özellikle bankaların bile finansman sıkıntısı çektiği bir ortamda- gereksiz ve pahalıdır. Azami fon tutarını yükseltmek için minimum iki aylık bir bürokrasi dönemi vardır. İki ay, fona olan talebin ortadan kalkmasına neden olabilecek kadar uzun bir süredir. Komisyonların diğer ülkelerdekinin iki mislinden fazla olması ayrı bir komikliktir.

Türkiye Avrupa Birliği'nin bu konudaki direktiflerini en kısa zamanda uygulamaya koyarak, yatrım fonlarının sırtındaki deli gömleğini çıkartabilir.

Özel emeklilik yasasında da eksiklikler vardır. Sağlanan vergi kolaylıkları yüksek gelirlilerin bu sisteme dahil olması için yeterli değildir. Katılımın zorunlu değil ihtiyari olması da emeklilik fonlarının büyümesini etkileyecektir. Dünyanın en başarılı emeklilik fonlarından biri olan OYAK örneği önümüzde dururken başka formüller aramanın abesliği açıktır.

Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş ve arkadaşlarının bu konulara eğilmesinin zamanı geldi.

Aşılan reform Himalayaları ile karşılaştırıldığında, sermaye piyasasını geliştirmek için yapılması gereken düzenlemeler, tenis kortu ile üzerinde limonata bulunan masa arasındaki yürüyüş kadar kolaydır. Ve eşit derecede de zevkli olabilir.