Kamuoyunda "siyasilerin hiçbirinin birbirinden bir farkı yok, hepsi aynı ölçüde kirli" kanaatinin yaygınlaşması sadece siyasiler değil, bütün siyasi kurumlar için en "tehlikeli" aşamanın başlangıcıdır.

Bu kanaatin yaygınlaşmasıyla insanların siyasi partilere katılmasının, partilerde görev almasının yolları tıkanmaya başlar. Bu, siyasetten "soğuma"yı ve uzaklaşmayı da getirir. "Nasıl olsa bir şey değişmeyecek" inancıyla birlikte, halk ile halkı temsil ettiği varsayılan siyasi kadrolar arasındaki kopma büyümeye, uçuruma dönüşmeye başlar.

Türkiye bir süredir bu "kopma"nın kıyısına gelmiştir. Kamuoyu araştırmalarında "hiçbir partiye oy vermeyeceğini" söyleyenlerin oranının bu kadar yüksek çıkması bunu göstermektedir.

Siyasetteki "kirlenme"yle ilgili yaygın kanaatin bir yanında "yolsuzluklar", diğer yanında da siyasi kadroların aslında esas olarak "kendi çıkarları" yönünde hareket ettikleri, kendi "işlerini" yürüttükleri inancı bulunmaktadır.

Özal öncesi ve sonrası
"Kendi işini yürütmek" konusunun bir yanında bu ifadenin gerçek anlamı bulunmaktadır. 1980'lerden bu yana, Özal'ın açtığı yolda, bütün milletvekillerinin seçilmeden önce yaptıkları işe devam etmeleri vardır.

1980 öncesinde, belli bir toplumsal denetim ve siyasi "etik" gereği açık yasal hükümler bulunmasa dahi, milletvekilleri seçildikleri andan itibaren yaptıkları işleri bırakırlardı.

Batı demokrasilerinde bu konuda hem yasal düzenlemeler bulunmakta hem de çok güçlü bir toplumsal denetim işlemektedir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde 1989 yılında kabul edilmiş olan bir yasaya göre, Kongre üyeleri eski işlerini kapatmak, kayyuma devretmek zorundadır. Hatta görev süreleri bittikten sonra da, en erken bir yıl sonra eski işlerini yapabilmektedirler.

Hollanda'da bir milletvekilinin dışardan elde ettiği gelir maaşının üçte birini geçerse, bu meblağ maaşından düşülmektedir. Bütün Avrupa ülkelerinde vekiller bu görevleri dışında elde ettikleri gelirleri ve aldıkları hediyeleri beyan etmek zorundadırlar.

Toplumsal denetim de bütün siyasi yapı üzerinde son derece ciddi bir şekilde işlediği için, hiç kimse yasal boşluklardan faydalanma ya da yasal bahaneler bulma yoluna gidememektedir.

Gürkan'ın teklifi bekliyor
Fransa'da eski bir başbakan kişisel borç ilişkisi nedeniyle "utancından" intihar etmiş, İsveç'te bir başbakan yardımcısı görevi için verilmiş kredi kartını küçük bir kişisel alışverişte kullandığı için istifa etmek zorunda kalmıştır. Buna benzer onlarca örnek sıralanabilir.

DSP Ankara Milletvekili Uluç Gürkan, milletvekillerinin başka iş yapmalarını engelleyecek ve bütün siyasiler üzerindeki "töhmet"i bir nebze olsun kaldırabilecek bir yasa teklifi verdi. Bu teklife ne kadar çok siyasi sahip çıkar ve yasalaşması ne kadar kısa sürede sağlanırsa Türkiye'de siyaset kurumunun üzerine düşen "şaibe" bulutunun kaldırılması konusunda o derece önemli bir adım atılmış olur.

Bu yasanın ardından da toplumsal denetimin daha güçlü olarak kurulması gerekir. "İş takipçisi" ve "müteahhit" siyasetçi görüntüsü bütün siyaset sahnesini kaplamıştır. Bu görüntünün giderilmesi için de asıl "çoğunluğun", kurumları kirlenmeden kurtarmak isteyen çoğunluğun harekete geçmesi gerekir.