Fıkrayı Güngör Uras'tan dinlemiştim. Kayserili esnafın dükkanına giren müşteri, bir malın fiyatını merak etmiş. Malı parmağıyla, göstererek sormuş;

- Ağam, bu mal kaç para?

Kayserili de müşteriye "Yeğenim, almak mı istiyon, yoksa satmak mı? Ona göre söyleyeyim..." demiş

Gayrimenkullerin değerinin beyanı da, aynen fıkradaki gibi oldu. Gayrimenkulün emlak vergisi değeri başka, alım-satıma esas tapu değeri başka. Hatta duruma göre, tapu senedine yazılan değeri de bambaşka...

Bugünlerde, Emlak Vergisindeki 20-30 misli artışların çözümlenmesi için, nasıl geri adım atılacağı araştırılıyor. Daha ortada hiçbir şey yokken, geçen yılın sonlarında "Emlak Vergisinde Silah Geri Tepecek" diye olaya bu köşede dikkati çekmiştik. Nitekim, öyle de oldu. Neyse, zararın neresinden dönülse kârdır. Bu aşamada, gayrimenkullerle ilgili olarak dikkati çekmek istediğimiz birkaç nokta daha var.

1) Gayrimenkulün emlak vergisi beyannamesi dört yılda bir veriliyor. İzleyen yıllarda da, gayrimenkulün emlak vergisine esas olan değeri, "yeniden değerleme oranının yarısı" kadar artıyor (Emlak Vergisi Kanunu Md.29/3).

2) Gayrimenkulün satılması halinde ise, alım-satıma esas değeri, "yeniden değerleme oranında" artırılıyor (Harçlar Kanunu, 4 Sayılı Tarife Md. 20/a).

3) Gayrimenkulün gerçek satış bedelinin, yeniden değerleme oranının altında olması halinde, tapu senedine gerçek değerinin ayrıca yazdırılması gerekiyor (Maliye Bakanlığı'nın 24 Şubat 1999 Tarih ve 6379-557 sayılı yazısı). Görüldüğü gibi gayrimenkullerin değerinin belirlenmesinde, "üç farklı yöntem" var. Gayrimenkulün değeri; emlak vergisi hesaplanırken yeniden değerleme oranının yarısı kadar, aynı gayrimenkul satılırken yeniden değerleme oranının tamamı kadar artırılıyor. Tapu senedine yazdırılan ise çok daha başka... Vatandaş vergi uzmanı değil. Emlak vergisi değerinin farklı oluşu ve zorunlu artırımlar, gelir vergisi açısından "değer artışı kazancı", kamu görevlileri yönünden "mal beyanı", ileride de herkes açısından "nereden buldun?" gibi mevzuat ve uygulamalar yönünden ciddi sorunlar yaratacak.

Madem Emlak Vergisi Kanunu değişiyor, yukarıda belirtilen bu komediye son verilsin ki, tartışmanın da önü kesilsin...