Bir tabu yıkılıyor

Türkiye Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) ile 12 Eylül'den sonra neredeyse tüm ilişkilerini koparmış, örgütün şube açmak için geçen yıl yaptığı başvuruyu da reddetmişti
Türkiye'de bir tabu daha yıkılıyor. İnsan haklarından sorumlu Devlet Bakanı Nejat Arseven, Türkiye'nin 12 Eylül askeri darbesinden sonra tüm ilişkileri kopardığı Uluslararası Af Örgütü'nün (UAÖ) şube açmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü söyledi. Dünyanın en yaygın insan hakları kuruluşu olan UAÖ'nün geçen yılın Mayıs ayında yaptığı şube açma başvurusu hükümetten geri dönmüş, Örgüt de Danıştay'a dava açmıştı. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ile Ankara Valiliği'nce düzenlenen insan hakları konulu seminerde konuşan Arseven, Anayasa'da yapılan son değişikliklerin demokrasi ve insan hakları bakımından bir dönüm noktası olduğunu belirterek, "İnsan haklarına saygıyı, tüm kurum ve kuruluşlarda yaygınlaştırmak için her şeyi yapıyoruz ve yapmaya devam edeceğiz" dedi. Arseven, Uluslararası Af Örgütü'nün Türkiye'de temsilcilik açmasına yönelik çalışmalarının sürdüğünü de sözlerine ekledi.

ANILAR HALA TAZE
Bakan'ın bu açıklamaları 12 Eylül'de esen aksi rüzgarları yakından bilenleri şaşırttı. Dönemin tanıklarından Gazeteci-Yazar Erbil Tuşalp, siyasilerin UAÖ'yle ilgili yaptığı açıklamaları şu örneklerle hatırlattı: "12 Eylül'den sonra Kenan Evren mitinglerde Uluslararası Af Örgütüyle ilgili konuşmalar yapıyordu. Bu örgütü halka şikayet ediyordu. Türkiye'-deki siyasi idamları UAÖ sıkı bir şekilde eleştirince Evren, 'Onlar asmıyorlar; biz onlara niye asmıyorsunuz diye karışıyor muyuz?Bize niye karışıyorlar, anlamıyorum' demişti. Yine aynı dönemde UAÖ'nün Türkiye Masa Şefi Enborley, Londra'da yaptığı açıklamada, Türkiye'de işkence yüzünden 47 kişinin öldürüldüğünü söylemişti. Ama öldürüldüğünü söylediği isimler arasında hayatta olanlar da vardı. Bu açıklama üzerine Ulusu Hükümetinin Sözcüsü İlhan Öztırak, 1982'de yaptığı konuşmada, 'UAÖ'nün açıklamalarını reddediyorum. Söylenildiği gibi işkenceden 47 kişi değil 15 kişi öldürülmüştür!' dedi. Biz de bu açıklamaları manşete taşımıştık."

UAÖ İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde belirtilen hakların tüm dünyada herkes için eşit olarak hayata geçmesi için çalışmak ve bu hakların ihlal edilmesi durumunda müdahale etmek için kampanyalar yürütmek amacıyla 1961'de kuruldu. 80 ülkede şubesi olan UAÖ'nün 140'ın üzerinde ülkede yaklaşık 1.5 milyon üyesi bulunuyor.

UAÖ ŞAŞKIN
Arseven'in açıklaması Uluslararası Af Örgütü Türkiye Girişimi Basın Sözcüsü Özlem Dalkıran'ı hem şaşırttı hem de sevindirdi. Örgütün şube açabilmek için 2001 Mayıs'ında başvuruda bulunduğunu hatırlatan Dalkıran son durumu şöyle değerlendirdi: "O dönemde yaptığımız bire bir görüşmelerden çok umutluyduk. Ancak projenin olgunlaşmadığı gerekçesiyle dilekçemizin Bakanlar Kurulu kararı ile geri gönderilmesine çok şaşırdık. Hatta Danıştay'a dava açtık. Ancak son birkaç aydır yapılan uygulamalar çok umut verici. Hatta biz ikinci başvuruyu yapmadan Bakanlar Kurulu'nda konunun imzaya açılması bizi umutlandırıyor. Ancak Türkiye'de UAÖ'nün resmi bir şubesinin bulunması, Türkiye'nin aleyhine rapor hazırlanmayacağı anlamına gelmez. "