  
Vatandaş yüksek vergiden bıkmış
Sürekli artırılan vergi oranları ve bundan kaynaklanan ağır vergi mükellefiyeti, ekonominin önünü tıkıyor. Yüksek vergiler, yeni işyeri açılmasını engellediği gibi, mevcut işyerlerinin de onbinlercesi kapandı. Ağır vergi yükü yatırımları, istihdamı, üretim artışını ve talebi olumsuz yönde etkiliyor, kayıtdışı ekonominin boyutlarını artırıyor.
Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü Araştırma Görevlileri Mine Bozdoğan ve Haydar Ejder 2000 esnaf, tüccar ve şirket yöneticisini kapsayan bir anket yaptı.
Oranı düşür kaçağı önle
Çıkan sonuca göre vatandaşın ezici bir çoğunluğu, vergi oranlarının yüksek olduğunu düşünüyor. İşte vergi oranlarının, düşürülmesinin, vergi hasılatına etkisinin ne yönde olacağı konusunda yapılan anketin sonuçları:
* Vergi mükelleflerinin yüzde 88.5'i, kurumlar ve gelir vergisi oranlarının düşürülmesinin vergi hasılatını olumlu yönde etkileyerek artıracağını, yüzde 11.5'i ise, olumsuz etkileyerek azaltacağını düşünüyor.
* Mükellefler, Katma Değer Vergisi için de benzer görüşte. Mükelleflerin yüzde 81'i, KDV oranlarının düşürülmesinin vergi hasılatını artıracağını düşünürken, sadece yüzde 19'u azaltacağı görüşünde.
* Anket sonuçlarına göre; mükelleflerin yüzde 56.3'ü vergi kaçağının yüksek vergi oranlarından kaynaklandığını belirtiyor.
* Ankete katılanların yarıdan fazlası, vergi oranlarındaki yüksekliğin, vergi kaçağına neden olduğunu düşünüyor.
Vergi % 10-30 olsun
* Şu andaki gelir vergisi tarifesi, fon payı ile birlikte, yüzde 27.5'den başlıyor ve 49.5'e kadar ulaşıyor. Bu oranlarla ilgili olarak, mükelleflerin yüzde 63.7'si, gelir vergisi oran aralığının yüzde 10 ile yüzde 30, yüzde 14.2'si yüzde 10 ve 30 aralığının da altında olması gerektiğini düşünüyor. Katılımcıların yüzde 9.6'sı yüzde 15 ile yüzde 40, yüzde 4.9'u yüzde 20 ile yüzde 40, yüzde 4.4'ü mevcut oran aralığının ve yüzde 3.4'ü de yüzde 25 ile yüzde 30 oran aralığının uygun olduğu görüşünde.
* Şu andaki kurumlar vergisi oranı fon payı dahil yüzde 33. Ancak kâr dağıtılması halinde yüzde 15 de stopaj yapılıyor. Kâr payını elde eden gerçek kişi ortak, yüzde 30'a ulaşan gelir vergisini de ayrıca ödüyor.
* Mükelleflerin büyük çoğunluğu, kurumlar vergisi oranını yüksek buluyor. Yüzde 43.5'lik bölüm bu oranın yüzde 10, yüzde 29.6'lık bölüm yüzde 20, yüzde 13.3'lük bölüm yüzde 25, yüzde 6.9'luk bölüm ise yüzde 40 olması gerektiğini savunuyor. Mükelleflerin yüzde 6.7'si ise mevcut kurumlar vergisi oranının uygun olduğu düşüncesinde.
Kuşkusuz, bu oranlar sadece kurumlar vergisi ile ilgili. Kâr dağıtımındaki stopaj ve temettü gelir vergisi ile birlikte bu oranlar yine artacak...
Bu KDV kimsede yok
Şu anda KDV'de temel oran yüzde 18. Bu oran lüks mallarda yüzde 26 olarak uygulanıyor.
* Mükelleflerin büyük bir kısmı, KDV oranının yüzde 10 veya yüzde 5 civarında olması gerektiği görüşünde. Her ne kadar belli bir oran üzerinde yoğun mükellef kitlesinin tercihi yoksa da, yüzde 44'lük önemli bir kısım yüzde 10, yüzde 42'lik bölüm de yüzde 5 olmasını istiyor. Yani mükelleflerin yüzde 86'sı KDV oranının yüzde 5 ile yüzde 10 olması gerektiğini belirtmiş. Yüzde 10'luk bir mükellef kitlesi ise, günden güne artırılan KDV oranlarının yakın zamana kadar Türkiye'de uygulanan oran olan yüzde 15 oranına razı olduklarını işaret ediyor.
Mevcut vergi oranlarının yüksekliği, mükellefleri ve vatandaşı belgesiz alışverişe ya da hizmete zorluyor. Oranlarının yüksekliği nedeniyle belge düzenlenmeyince, buna bağlı olarak gelir ya da kurumlar vergisi kaybı oluyor. Ayrıca, mevcut oranların yüksek olduğunu da, neredeyse herkes kabul ediyor.
Bu konuda, yıllar itibariyle "kademeli bir indirim" uygulanması ya da "pilot bölge" uygulamasının denenmesi ve ortaya çıkan sonuçlara göre hareket edilmesi de bir yöntem olarak düşünülebilir.
Yük adil değil
* Vatandaşın, en önemli sorunlarından biri de, vergi yükünün adil olmasıyla ilgili. Ankete katılanların yüzde 96.7'si vergi yükünün adil dağılmadığını belirtti.
* Ankete katılanların yüzde 97'sine göre, vergi mevzuatı açık ve anlaşılabilir değil.
* Anket sonucu ortaya çıkan bir başka acı gerçek de, toplanan vergilerin lâyıkı ile gerekli yerlere sarfedilmemesi. Hayali ihracat, yolsuzluk ve kamudaki savurganlık bu düşünceyi pekiştirmiş durumda.
|
Magazin
