Win-Türkçe
ASCII

Ladin'in mesih tarzı
çağrılarının etkilerini önemsememek aptalca olur. Suudiler köktendinci değil, ama aşırı tutucu. Radikal İslamcılar, Pakistan için bir tehdit. Afganistan'daki askeri harekat uzun süre devam ederse, Pakistan içindeki bir grup, dengeleri tehdit edebilir.

CNN Televizyonu'nun internet sitesindeki bir foruma katılan New York Times gazetesinin Türkiye eski büro şefi Stephen Kinzer, Afganistan bombardımanı ve Türkiye'nin savaştaki rolünü değerlendirdi. Şu sıralar gazetenin Sanat sayfalarında köşe yazan Kinzer, CNN'in sorularını şöyle cevaplandırdı:

TÜRKLER AŞIRILIĞA KARŞI
* Bush, "Savaş İslam'a değil, terörizme karşı" diyor. Müslümanlar ne düşünüyor?

- 50'den fazla ülkeden söz ediyoruz. Ülkeleri, en radikalinden en modernine uzanan bir yelpazeye yerleştirirsek, en radikal uçta Afganistan yer alır. Yelpazenin diğer ucunda ise, evrensel demokrasi ve bireysel haklar ideallerine en yakın olan Türkiye var. Türkiye gibi bir ülkede, doğal olarak diğer ülkelerdeki Müslümanlar için sempati beslenir. Aynı zamanda aşırılığın farkına varırlar. Ve bunu durdurmak, yenmek için Batı'ya yardım ederler.

* Ilımlı Müslümanlar geçmişte kendilerini aşırı uçta yer alanlardan nasıl ayırdı?

- Dünyanın birçok yerindeki Müslümanlar, diğer Müslüman halklara karşı bir dizi saldırı gibi gördükleri şeylerden ötürü kızgınlık duyuyor. Batılı ulusların İslam'a karşı yürüttüğü bir haçlı seferi olduğuna inanmalarına yol açan düzenli bir davranış biçimi görüyorlar. Ancak, birçok ülkede yaşayan laik ve modern Müslüman'ın olanlar karşısında dehşete düştüğünü de anlamamız gerekli. Bu yaklaşıma, en çok Türkiye'de bariz bir biçimde olsa da, bazı diğer Müslüman ülkelerde de rastlanıyor.

TEPKİ ÇEKİYO RLAR
* Ortadoğu ülkeleri halkı, bu savaşın ABD'nin bölgede izlediği politikasının sonucu olduğunu düşünüyor olabilir mi?

- Hem de çok. Bugüne dek ABD'nin Ortadoğu'da kızgınlığa en fazla yol açan üç politikası oldu. İlki, İsrail Filistin topraklarını işgal etmeyi sürdürürken ABD'nin sağladığı güçlü destekti. İkincisi, Irak halkını acıya boğan ambargoydu. Üçüncüsü ise, boğazına kadar yozluğa battığı için kendini iflas ve borç içinde buluveren Suudiler'e verilen destek oldu.

* Türkiye'de İslam ve laik demokrasi nasıl bir arada var olabiliyor?

- Türkiye, 1920'lerde büyük bir devrim hareketi yaşadı. Erkeklerin fes, kadınların peçe takması yasaklandı. Avrupa ülkeleri hukukuna uygun yasalar çıkartıldı. Türkiye, laikliğe bağlılığının yoğunluğundan gurur duyan bir ülkeye dönüştü. Üstelik, laik politikaları öylesine güçlü ki, bu bazı tepkilere bile yol açıyor. Bazı Müslüman ülkeler giderek daha katı din kurallarını uygulamaya sokarken Türkiye, dinin kamu yaşamındaki rolünü azaltmak için elinden geleni yapıyor.

"MÜSLÜMAN DEMOKRASİ"
* Saddam, İsrail'e saldırırsa, Arap-ABD koalisyonu bozulur mu?

- Saddam, Arap dünyasının lideri olduğunu/olacağını düşünüyor. Çoğu Arap ülkesi ona kızgın. Yine de ABD politikalarına kafa tutup ayakta durması nedeniyle bazılarının gözünde kahraman.

* Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

- Türkiye'nin oynayabileceği role işaret etmek istiyorum. Kısa vadede küçük bir rolü var, o da hava sahasını ve askeri üsleri ABD'nin kullanmasına izin vermek. Bu rolü üstlenecekler. Ancak uzun vadede, Türkiye'nin daha önemli bir rolü var. Türkiye, iç sorunlarının üstesinden gelebilir ve Müslüman demokrasiye örnek olarak ortaya çıkabilirse, İslami hissiyatın radikallikten uzaklaşmasını sağlayan bir mıknatıs görevi yapabilir. Müslüman dünyası üzerinde devasa bir etkisi olabilir. Bunu yaparak dünyayı değiştirebilir.