Win-Türkçe
ASCII

NEDEN BU KADAR YÜKSEK?
Enflasyonun bu kadar yüksek seviyeye ulaşmasının belli bir kaç nedeni var:

* Öncelikle aylık tüketici enflasyonunun uzun süredir ilk kez toptan fiyatların üzerine çıkması dikkat çekici. Bu durum, üreticilerin nihayi tüketiciye yaptıkları satışlarda, maliyetleri yansıtmaya başladıklarını gösteriyor. Uzun süredir durgun olan ekonomide, döviz ve hammade fiyatları yükselirken, talebin daralması nedeniyle bu artış tüketiciye yansıtılamıyordu. Okulların açıldığı, tatil sezonunun bittiği, geleneksel olarak talebin artıp, fiyatların yükseldiği Eylül ayının, zam yapmak için fırsat olarak görüldüğü ortaya çıkıyor. Kaçınılmaz olan okul harcamaları, fiyatı en fazla artan ürünler listesinin de başında bulunuyor. Okulların açılması nedeniyle Eylül'de okul araç ve gereçleri, üniversite harçları, kreş ve anaokulu ücretlerindeki yükseliş, tüketici fiyatlarındaki artışı körükledi. Bu kalemlerdeki artışlar sırasıyla yüzde 92.3, yüzde 56.2, yüzde 30.4 ve yüzde 26.7 oldu.

DOLAR TIRMANDIRDI
* Enflasyondaki artışın önemli ikinci nedeni döviz kurları. Ağustos ayında 1 milyon 300 bin ile 1 milyon 450 bin lira aralığında seyreden dolar, Eylül ayında yaklaşık 100 bin lira daha yukarda seyretti. Kurların 1 milyon 400 bin civarında dengeleneceği umudunu ortadan kaldıran bu gelişme, maliyetlerin bir miktar daha yükselmesiyle sonuçlandı. Dolayısıyla Ağustos ayında yüzde 4.9 olan özel imalat sanayi fiyat artışı, Eylül ayında yüzde 5.4'e tırmandı.

BUĞDAYIN ETKİSİ
* Yaz aylarında enflasyonu aşağıya çekici rol oynayan tarım fiyatları da mevsimsel olarak yükselişe geçti. Toptanda tarım ürünlerinin enflasyonu yüzde 5.1'e kadar tırmandı. Toptan fiyat artışlarında en fazla zam görenler listesinin başında buğday var. Bu yıl rekoltesi yüzde 30 azalan buğdayın kilosu yüzde 57 artarak 180 bin liradan 280 bin liraya çıktı. Bu yüzden buğday unundaki artış yüzde 25'e ulaştı.

Memura % 5.8 zam
Bütçe Kanunu'nun ''Memur maaşlarındaki artış, enflasyonun altında kaldığı ay, aradaki fark 2 puanlık refah payıyla birlikte maaşlara eklenir'' hükmü çerçevesinde bu ay memurlar yüzde 5.8 enflasyon zammı alacak. TEFE yüzde 5.9 artınca, 9 aylık enflasyon da yüzde 47.7'ye ulaştı. Böylece en son 15 Eylül'de yapılan zamla yüzde 41.5'e ulaşan memur maaşındaki toplam artış düşük kaldı.

TÜFE

Fiyatı en çok artanlar (%)

Okul dergileri	92.3
Üniversite harcı	56.2
Kreş ve anaokul	30.4
Okul önlüğü	26.7
Sinema	23.0
Tayyör	19.5
Bebek maması	18.6
Defter	17.6
Okul kitabı	15.0
Mazot	10.0

Fiyatı en az artanlar (%)

Fındık içi	-2.1
Badana-boya	0.4
Tavuk eti	1.0
Şarap	1.5
Böcek ilacı	1.6
Süt	1.9
Makyaj ürünleri	2.0
Sosis	2.2
Beyaz peynir	2.5
Kaputbezi	2.5

TEFE

Fiyatı en çok artanlar (%)

Buğday unu	25.2
Domates	21.7
Sınai kaplar	20.5
Çelik mutfak eşy.	18.7
Elekt. Fırın	17.2
Klor	15.9
Ders kitapları	15.8
Ayçiçek yağı	14.7
Çocuk bezi	14.1
Otomobil	12.6

Fiyatı en az artanlar (%)

Sodyum hidroksit	-5.7
Fındık mamulleri	-4.7
Kireçtaşı	-1.0
Kalıp sabun	0.2
Selülosik boyalar	0.3
Ahşap parke	0.4
Kromo karton	0.6
Yağlama yağları	0.6
Kompoze gübreler	0.7
Taşkömürü	0.8

İllere göre fiyat artışı

İl	Artış oranı (%)
Kayseri	7.5
Eskişehir	6.9
Antalya	6.5
Trabzon	6.5
Erzurum	6.5
Bursa	6.4
Adana	6.2
Ankara	6.2
İstanbul	6.0