Haber yağan bir merkezde yaşamanın... Strateji uzmanlarıyla konuşmanın... İnternette dolaşmanın... Yabancı televizyonları izlemenin...
Süzgecinden sonra, bazı noktaları alt alta sıralayalım:
1. Saldırılar ABD'nin güç ve prestij "anıtlarına" yönelikti: Dünya Ticaret Merkezi Kuleleri ve Pentagon.
2. Saldırılar, Amerika Birleşik Devletleri'nin stratejik zaafları olduğunu ortaya koydu. En basitinden, istihbarat muazzam çuvalladı.
3. Saldırının Amerikan ve dünya ekonomisini olumsuz etkileyecek bir boyutu şüphesiz var.
4. Terörizm, hele hele uluslararası terörizm, mutlaka bir devletin himayesinde gerçekleşir. En azından tarihi açıdan bu böyle... Bu saldırıyı bir ülke yapmış olsaydı ABD'ye savaş ilanı anlamına gelecekti. Ancak şu anda kimin yaptığına dair ipuçları sızmadı.
Teroristlerin, diplomatik pasaport vererek işlerini kolaylaştıran ülkeler olduğu biliniyor. Saldırının arkasında devlet olarak -Afganistan veya Irak- olabilir diye düşünülse bile, bu denli planlı bir işi nasıl yaptıkları, istihbaratın nasıl uyanamadığı çok büyük soru işareti. Aynı zamanda Amerika'nın içinden yardım almadan da bu operasyonun yürütülmesi çok zor görünüyor. Ve parmaklar saldırının arkasındaki hedefi göstermekte zorlanıyor.
5. Büyük olasılıkla bundan sonra terorist faaliyetlere yataklık eden ülkeler, bu işi ordularıyla yapmış gibi sorumlu tutulacak ve öyle cezalandırılacak. Yani... Örneğin işin arkasından Irak çıkacak olursa, Bağdat bombalanabilecek.
6. Bu denli organize bir saldırıyı çözümlemeye çalışırken çıkan soru işaretlerinin çokluğu, işin ne derece organize yürütüldüğünün de bir göstergesi adeta... Bu işi kaç kişi biraraya gelir de yapar, dediğinizde ne kadar asgariye indirirseniz indirin 10-15 kişinin koordineli çalışması gerekiyor. Mesajlaşması gerekiyor... Ve bunlar hiçbir istihbarat çalışmasına yakalanmıyor.
7. Teroristlerin eylemi yapana kadar yakalanmamaları istihbaratı aştıklarını gösteriyor. Bu nedenle hiç bilinmeyen bir terorist örgüt de olabilirler. Çünkü her ne kadar Amerikan istihbaratı zaaf içinde dense de, elinin hep armut topladığı söylenemez.
8. Büyük olasılıkla Amerikan (ve dünya) savaş doktrini ve istihbarat metotlarında değişiklik olacak.
9. İstihbaratta teknolojik yatırım yüzünden insan kaynaklı istihbaratı bir kenara iten ABD -İsrail'in asla şaşmadan sürdürdüğü gibi- insan kaynaklı istihbarata ağırlık verebilir.
10. Askeri konseptte ise kendini karadan, havadan, denizden, uzaydan gelecek saldırılara karşı koruyan ABD içeriden gelebilecek saldırıyı birinci plana alacaktır.
11. Bu saldırı bizim gibi terörle yaşayan ülkelerin benzeri sorunları çözmeye yardımcı olacaktır. Terorist saldırısıyla doğan ortamdan en fazla yararlanacak ülkelerden biri olarak, uluslararası uzmanlar İsrail'i göstermektedir. Çünkü İsrail'in yakındığı canlı bombalar dünya kamuoyunda ne kadar can sıkıcı bir olay olarak algılansa da, İsrail'in milli güvenliğine gerçek bir tehdit ve topyekün savaşla cezalandırılması gereken bir eylem olarak algılanmıyordu. Şimdi bu görüş ve konsept değişecek.
12. Olay Türkiye açısından son derece kritik unsurlar taşıyor...
Türkiye terörden çok çekmiş ve hâlâ çekmekte olan bir ülke. Terörle mücadelesi sırasında "Senin teroristin bizim için terorist değil, o nedenle bizim silahımızı 'sence terör'e karşı kullanamazsın" konsepti değişecek. Terör -hele hele- sivilleri hedef aldığında, bütün dünyanın -adeta ortaklaşa- askeri güçle müdahale ettiği...
Demokrasiye karşı bir numaralı tehdit olarak algılanacak.
13. İşin içinden çıkılır da parmaklar belli bir ülkeyi işaret ederse, ABD bu ülkeye saldıracak. Hangi ülke olduğuna göre, Türkiye'nin stratejik önemi bir kez daha artacak.
14. Aynı şekilde, bu ülke bizden uzak dahi olsa, potansiyel terorist ülkeler listesi yapıldığında ne kadar kötü bir mahallede ne kadar iyi bir komşu olduğunuzun artık bütün dünyanın anlayacağı bir şekilde ortaya çıkmasıyla Türkiye'ye bir başka gözle bakılacak. Ve Türkiye'nin demokratik, laik bir ortamda bunu tehlikeye düşürmeyecek bir refah düzeyinde yaşaması bir demokrasi vazgeçilmezi olarak ortaya çıkacak.
15. Türkiye'nin bölgede kuvvetli olan insan kaynağına bağlı istihbaratı altın değerinde olacak.
16. Bu son şık, bir tespit değil, bir temenni... Son derece talihsiz bu terör olayının yarattığı bu konjonktürü gereği gibi kullanma fırsatını yakalarsak sözde Ermeni soykırımından Geceyarısı Ekspresi'ne, Güneydoğu'da düşük yoğunluklu savaştan ekonomik krize (Irak savaşında verdiğimiz desteğin parasını alabildik mi?) Türkiye için haklılığını ortaya koyabileceği çok fırsat var.
Damdan düşenin halini damdan düşen anlar... Acı ama gerçek!
Not: Bu yazıda uluslararası stratejik tespitlerin yapılması aşamasında George Friedman'ın kurduğu Stratfor Stratejik Bilgi Bankası araştırmaları öne çıkmıştır.
Magazin
