Win-Türkçe
ASCII

HABERSİZ GİDİYORLAR
* Resmi verilere göre yaklaşık 3 milyon esnaf var. Esnaf sicilden kaydını sildirenlerin sayısı ise 120 bin. Kaydını sildirmeyi unutan ya da işyerini kapatıp gidenlerin ama bize haber vermeyenlerin sayısı eklendiğinde bu sayı 300 bini geçiyor.

* Ülke genelinde, esnafa kredi kullandırılmasına aracılık eden 900 esnaf kefalet kooperatifi var. Bunların 500'ünde kredi dönüşlerinde sorun yaşandığı için yeni kaynak yaratma fonksiyonu ortadan kalktı. Bu, en az 350 bin esnafın kredi musluklarının kuruması demek.

* Halkbank'ın esnafa açtığı kredilerin toplamı 420 trilyon lira. Krizin ilk günlerinde, fahiş faiz uygulandığını gören esnaf 150 trilyon lira ödeme yaptı. 270 trilyon liralık kredinin en az yüzde 20'si takibe intikal etti. Ama bunlar batık değil. İpoteği, kefili var. Yeni kredi açılsa, kredilerin ödenme sorunu da ortadan kalkar.

'DEFTERE YAZ' DÖNEMİ
* 39 yıllık bakkalım. Böyle olay, böyle darlık görmedim. İnsanlar yarın işsiz kalırsam korkusuyla harcamasını erteliyor. Harcama olmayınca, üretim de olmuyor ve piyasa kilitleniyor.

* Millet, kredi kartından bunalmış. Yeniden deftere yazdırma dönemi başladı. Mahalle bakkalı, müşterisini yakından tanıdığı için, güven esasına göre yine deftere yazıyor.

* Piyasada, vade, çek, senet kalmadı. Nakit parası olan alışveriş yapabiliyor.

* Bir de spot piyasa türedi. İmalatçılar ya da büyük dağıtıcılar, daha mal toptancıya gelmeden arada fiyat oluşturuyor. Diyelim ki fabrikadan 1 milyon liraya çıkan, toptancıda 1.5 milyon lira olan bir mal için, üretici ya da ana dağıtıcı 1.2 milyon liraya alıcı bulabiliyor. Böylece toptancı da mağdur ediliyor.

Vekillerin burnunun dibinden kriz manzaraları
TBMM'ye sadece 7 kilometre uzaklıktaki Türkiye'nin mobilya merkezi Siteler can çekişiyor. İmalathanelere ve mağazalara peşpeşe kilit vurulurken son 8 ayda kapanan işyeri sayısı 10 bine ulaştı. Kriz, Siteler'de 60 bin kişinin işsiz kalmasına yol açtı. Üretimin durma noktasına geldiği Siteler'de 4 bin 500 dükkân esnaf sicilinden kaydını sildirirdi, alacak-borç kıskacında kalan çok sayıda dükkân sahibi kepenklerini kapatıp, ortadan kaybolmayı tercih etti.

Ankara Esnaf Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Ali Rıza Ercan, ekonomide canlanma olmaması durumunda, Sitelerin birkaç ay içinde yüzde 50 daha küçüleceğini söyledi. Ercan, "Esnaf Sicil'e ulaşan verilere göre son 8 ayda kapanan işyeri sayısı 4 bin 314'e ulaştı. Bu rakama ticaret odasına kayıtlı olanlar, dükkânı kapatıp borçları nedeniyle kepenk indirenleri, hatta ortadan kaybolanları eklediğinizde sayı 10 bine ulaşıyor" dedi.

Siteler'in can çekişme noktasına geldiğini söyleyen Ercan, "Her atelyeden üç kişi gitti. Vadeli satışlar çığ gibi büyüdü. İnsanlar ayakta durabilmenin hesabını yapıyor. Ekim, Kasım ayında hareketlilik olmazsa yılbaşında Sitelerin yüzde 50'si daha gider" diye konuştu.

Siteler esnafının durumunu anlatan 10 yıllık mobilyacı Sebahi Uslu, "Kasım ayına kadar bir ümidimiz var. O zamana kadar mallarımızı elimizden çıkarabilirsek biraz daha yaşarız yoksa Siteler yılbaşına çıkmaz."

"Vatandaşa fırsat"
Mobilya fiyatlarının geçen senenin çok altına düştüğünü söyleyen Siteler esnafı, cebinde para olan vatandaşın da kriz fırsatçılığı yaptığını belirtti. 15 yıldır mobilyacılık yapan Tuğrul Sarıtaş, "Vatandaş 1 milyar dediğimiz mobilyaya, (Burada kriz var 500 olsun) diyor. Pek çok arkadaşımız malını satabilmek için maliyetinin de altında elden çıkarmak zorunda kalıyor" dedi.

Okan MÜDERRİSOĞLU