  
Asker itiraz etti
37 maddelik Anayasa değişiklik paketini titizlikle inceleyen Genelkurmay Başkanı ve komutanlar düşünce, din ve vicdan özgürlüğü ile parti kapatmaya ilişkin maddelerde rötuş istediler
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin iç siyaset konularında geleneksel olarak iki temel hassasiyeti var; birincisi ülke bütünlüğü, ikincisi de laiklik. Cumhuriyetin ilk yıllarından beri ordunun en hassas olduğu, siyasetle en fazla çatıştığı iki temel konu hep bu oldu. Bugün de demokrasi ve insan hakları standartlarının yükseltilmesi, Avrupa Birliği'ne tam üyelik yolundaki engellerin kaldırılması konularında Türk Silahlı Kuvvetleri pek çok politikacıdan daha ileri düşüncelere sahip. Ancak, bu ilkeyi riske edecek, tehlikeye düşürecek yanlış adımların atılmaması kaydıyla...
Şimdi hükümet ve TBMM, Avrupa Birliği yolunda çok önemli bir kilometre taşı sayılan temel hak ve özgürlükleri genişletici yönde bir anayasa değişikliği hazırlığında. Meclis'te iktidar ve muhalefet partilerinin temsilcilerince ortaklaşa hazırlanan 37 maddelik değişiklik paketi, önceki gün Meclis Başkanlığı'na sunuldu.
AYNEN GEÇEMEYECEK
37 maddelik paket, hafta başında yapılan koalisyon liderleri zirvesinde de değerlendirildi. Ancak üzerinde en küçük bir değişikliğe gidilmedi. Aslında bu 37 maddenin tümünün çıkarılamayacağını, uzlaşma komisyonu metninde yer alan değişikliğin aynen gerçekleşemeyeceğini, gerçekleştirilmemesi gerektiğini de biliyor liderler. Çünkü, rejimin temel ilkelerini ilgilendiren anasaya değişiklikleri konusunda sadece siyasetin kararlılığının yeterli olamayacağı ortada. Başta Milli Güvenlik Kurulu olmak üzere bazı devlet organlarının da bu değişiklikler konusunda ikna edilmesi gerekiyor. Türk Silahlı Kuvvetleri de başından itibaren bu konudaki gelişmelerle ilgili. MGK'nın son toplantısında değişiklik paketi ile ilgili görüşlerini, hassasiyetlerini ve bazı rezervlerini net biçimde aktardı Genel-kurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu ve diğer komutanlar. Ayrıca birkaç gün önce de değişiklik paketinin hem geneli, hem de maddeleri ile ilgili kapsamlı bir rapor Başbakan Bülent Ecevit'e sunuldu.
ECEVİT'E RAPOR VERDİLER
Anayasanın demokratikleştirilmesi, temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesi konularında en ufak bir itirazı yok askerlerin. Hassas oldukları nokta, ülke bütünlüğü ve laik demokratik cumhuriyetin emniyet subaplarının tümüyle kaldırılması...
O nedenle de Ecevit'e sunulan raporda bazı kritik maddelerdeki düzenlemelerde yapılması gerekli rötuşlar konusunda bir dizi öneri yer alıyor.
Genelkurmay hukukçularının hazırladıkları ve Genekurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu'nun onayını aldıktan sonra Başbakanlığa sunulan metinde 37 maddelik anayasa değişikliği paketi ile ilgili olarak getirilen belli başlı düzeltme önerileri şöyle sıralanıyor:
LAİKLİK ŞARTI
Madde 13: Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasıyla ilgili bu maddede uzlaşma komisyonunun önerdiği metin, "Sınırlama anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz" deniyor. Genelkurmay ise maddenin "... demokratik ve laik toplum düzeninin" biçiminde düzenlenmesini öneriyor.
MADDE 14: Meclis'e sunulan metinde temel hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılamayacağına ilişkin 14'üncü maddenin 1 ve 3'üncü fıkraları yeniden düzenlenirken, kötüye kullanımın müeyyidesini belirleyen 2'nci fıkranın ise kaldırılması öngörülüyor. Askerler, "Bu yasaklara aykırı hareket eden veya başkalarını bu yolda teşvik veya tahrik edenler hakkında uygulanacak müeyyideler kanunla düzenlenir" biçimindeki ikinci fıkranın aynen korunmasını öneriyor.
MADDE 26: Bu maddede yapılan değişiklik konusunda da şu görüşlere yer veriliyor Genelkurmay'ın metninde:
"13'üncü maddedeki genel sınırlama sebeplerinin kaldırılması, anayasanın din ve vicdan hürriyeti başlıklı 24'üncü ve düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti başlıklı 26'ncı maddelerini hassas hale getirmiştir. 24'üncü maddede henüz bir değişiklik yok. 26'ncı maddede ise Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ilgili hükmündeki sınırlama sebepleri mevcut hükme ilave edilmiştir. 13'üncü maddede kabul edilen sözkonusu değişikliğin olumsuz sonuç doğurmaması için sözkonusu düzenlemenin 24'üncü madde için ve ayrıca laik ve demokratik cumhuriyetin korunması fıkrasını da içerecek biçimde madde kapsamına alınması gerekir...."
BAĞLAÇ İLE GENİŞLETME
MADDE 69: Parti kapatmalarının zorlaştırılmasına ilişkin olarak Uzlaşma Komisyonu taslağında 69'uncu maddenin 6'ncı fıkrası şöyle düzenleniyor:
"Bir siyasi parti, bu nitelikteki fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve (Genelkurmay, "ve"nin "veya" olmasını öneriyor) bu durum o partinin büyük kongre, genel başkan, merkez karar ve yönetim organları veya TBMM grubu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılıkla işlendiği takdirde, sözkonusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır."
Komisyon metnindeki odak olma hali, üyelerin fiillerinin parti yönetimince de zımnen veya açıkça benimsenmesi şartına bağlanırken, Genelkurmay'ın önerdiği "veya" bağlacının konulmasıyla sadece üyelerin fiilleri yeter sebep haline dönüşüyor ve kapsam genişliyor.
GEÇİCİ KAPATMA ÖNERİSİ
69'uncu maddede kapatma yerine "devlet yardımının kısmen veya tamamen kesilmesi" cezası da öngörülüyor. Genelkurmay'ın önerisi ise şöyle:
"... Anayasa Mahkemesi temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına, belirli bir süre faaliyetten alıkonulmasına veya milletvekili ve mahalli idare seçimlerine katılmama cezası verilmesine karar verebilir."
Yani bir anlamda geçici kapatma cezası öneriliyor... Hükümet, daha doğrusu koalisyon liderleri Genelkurmay Başkanlığı'nın uyarı ve önerilerini yerinde buluyor. Ancak bu düzeltmelerin hükümetçe yapılması yerine, Anayasa Komisyonu'na bırakılmasının daha uygun olacağına karar veriyor ve burada muhalefet partileriyle de uzlaşma sağlanması hedefleniyor.
|
Magazin
