"Gazetelerde köşe yazarlarına ayrılan bölümler, onların babasının malı mıdır, yoksa gazetenin ayrılmaz bir parçası mıdır?"

Bence ikisi de değildir.

Köşelerimiz babamızın malı değildir elbette. Çünkü köşeler yazarlara babalarından miras kalmazlar, kalmamalıdırlar. Bu köşeler, yazarın kendi kaleminin gücüne dayanarak "elde ettiği" ve ancak hak ettiği sürece koruyabildiği kişisel özerk alanlardır. Bu özerklikleri nedeniyle de gazetenin "ayrılmaz" değil, "ayrılması gereken" parçalarıdır.

Peki bu imtiyaz, bu özerk alan nasıl elde edilir?

Sanmıyorum ki, başka hiçbir meslekte, elde edilen bir iktidar alanının korunması için bu kadar sıkı ve zorlu sınav verilsin.

Köşe yazarı, o özerk alanını koruyabilmek için, her gün, her yazısıyla bir kez daha sınava girer. Köşe yazarının o köşeyi elinde tutmak için sahip olduğu tek güç, okur gücüdür. Gazete yönetimi, bu okur gücünü araştırır, bilir, hisseder ve o okur gücüne bakarak, her gün bir kez daha, gazetesinin bilmem kaç santimetre karesini o yazarın işgal etmesine izin vermekle, akıllıca bir iş yapıp yapmadığını hesap eder.

Köşeler, gazetelerin ayrılmaz bir parçası olsaydı eğer, her gazetenin önce kendi yayın çizgisini açıkça ve ayrıntılı bir şekilde deklare etmesi ve daha işin başından, sadece bu yayın çizgisiyle her bakımdan tam uyumlu yazarlara köşe açması gerekirdi. Ayrıca da, o zaman kendisinin de kamuoyu önünde deklare ettiği bu yayın çizgisine sonuna kadar ve itinayla sadakat göstermesi gerekirdi.

Kaldı ki iş, başlangıçtaki uyumla da bitmezdi. Yıllar süren bu beraberlik boyunca gazete yönetiminin ve köşe yazarının yaşayacakları değişim süreçlerinin de tıpatıp çakışması gerekirdi. Böyle mükemmel bir uyumu, böyle şaşmaz bir senkronizasyonu sağlamanın imkânsızlığı bir yana, acaba sağlansaydı iyi mi olurdu?

İyi olmadığı Pravda tipi örneklerle bin kez ispatlandığı için, Özkök'ün deyimiyle bugünkü "Köşe Buda'ları" ortaya çıktı...

Oysa köşe yazarını belli kurallara riayete zorlayan, hepsi de birbirinden etkili ve birbirinden sağlam üç ayrı mekanizma zaten kurulmuş durumda.

Bunlardan birincisi hukuk, ikincisi okur kaybetme korkusu, üçüncüsü de işten atılma endişesi...

Eğer Özkök'ün dediği gibi yazar köşesini insanlara hakaret etmek ve iftira atmak için kullanıyorsa, yakasına yapışacak hukuk var. Yazdıkları hukuken suç olmasa bile, hakkaniyete sığmıyor ve kamu vicdanını incitiyorsa, okur kaybetme gibi bir cezası var. Eğer okur kaybetmekten de korkmuyor ve kendisine emanet edilen köşeyi kötü kullanıyorsa, emaneti verenin geri alma, yani işten atma hakkı var.

Daha ne olsun?

Ben birçok gazetecinin aksine, gazete sahiplerinin, köşe verdiği yazarın iş akdini feshetme hakkına da saygı duyuyorum. Bu onun tıpkı diğer bütün müteşebbisler gibi teşebbüs hürriyetinin ve kendi işletmesini yönetme hakkının bir parçasıdır.

Özellikle kendine belli bir misyon biçmiş bir gazete yönetimi, o misyonla çeliştiğini düşündüğü bir yazarının yazılarını, bedelini de ödemeyi göze alarak, kesebilir.