Win-Türkçe
ASCII

TÜPRAŞ YİNE BİRİNCİ
500 büyüğün 2000 yılında üretimden satışlarının toplamı 34 katrilyon lira oldu. En büyükler liginde Tüpraş yine liderliği bırakmadı ve 3 katrilyonluk üretimden satışla birinci oldu. TEAŞ, 1.1 katrilyonla ikinci, Oyak-Renault 760.8 trilyonla üçüncü oldu. 500 büyük, ancak 210 milyar dolarla ABD'nin en büyük sanayi kuruluşu Exxon Mobil'in yüzde 33.37'si kadar ciro elde etti.

"Son 32 yılın en kötüsü" olarak nitelenen 1999'da reel olarak yüzde 6.6 azalan üretimden satışlar 2000'de yüzde 6 büyüdü. Bu oran, özel şirketlerde yüzde 6.9 olarak gerçekleşti. Satışlar arttı, ancak ekonomik program etkisini kâr marjlarında gösterdi. Kârlılık toplamda yüzde 3.7'den yüzde 3.4'e düştü. Program gereği zamları donduran kamunun kârlılığı azalırken, bu oran özel firmalarda yüzde 3.8'den yüzde 4.6'ya yükseldi. Ancak bu, 1999'un olumsuz tablosunu ortadan kaldırmaya yetmedi.

2000 yılında 500 büyük şirket toplam 1.5 katrilyon kâr etti. Ancak bunun içinden 1 katrilyon 760 trilyonluk faaliyet dışı gelirler çıkarıldığında, geriye 221.8 trilyonluk zarar kaldı! Yani faaliyet dışı gelirler dışarıda tutulduğunda 500 büyüğün kâr elde edemediği ve kaynak yaratamadığı ortaya çıkıyor.

OTOMOTİV REKOR KIRDI
Ancak, 2000'de faizlerin önemli oranda gerilemesi ile İSO 500'e giren özel firmaların faaliyet dışı gelirlerinde önemli oranda düşüş gözlendi. Faaliyet dışı gelirlerin toplam satışlar içindeki payı yüzde 8.4'ten yüzde 5.3'e düşerek 1 katrilyon 760 trilyona indi. Faaliyet dışı gelirler içindeki faiz gelirlerinin oranı ise de yüzde 3.4'ten yüzde 2.1'e düşerek 687.1 trilyon lira olarak gerçekleşti.

2000'de yaşanan otomobil furyası sıralamayı da değiştirdi. Arçelik, tahtını Oyak-Renault'ya kaptırdı. Oyak-Renault hem üretimden satışlarda hem de 157.5 trilyon lira ile kârlılıkta da birinciliği elde etti. Diğer otomotiv şirketleri de sıralamada basamak atladı. Tofaş, 501.7 trilyonluk satışla 8'inci, Ford Otomotiv 386 trilyonluk satışla 11'inci, Mercedes-Benz Türk de 326.6 trilyonluk satışla 13'üncü oldu.

Sabah 55'inci büyük
500 büyük arasında Sabah Yayıncılık da 55'inci sırada yer aldı. 5.5 trilyon üretimden satış yapan Sabah, 1999 yılına göre sıralamadaki yerini 2 basamak daha yükseltti. Sabah, 2000'de 1.9 trilyon lira kâr elde etti.

İhracatın lideri Vestel
İÇ pazarın daraldığı 2000'de, şirketler kur politikasına rağmen ihracata yöneldi. 500 büyüğün Türkiye'nin toplam ihracatındaki payı yüzde 43'te kaldı. İhracat lideri 345 trilyonla Vestel oldu. Vestel'in üretimden satışları ise 491 trilyon olarak gerçekleşti. Yurtdışına otomobil satışını artıran Oyak-Renault ikinciliği, Tofaş da üçüncülüğü aldı. Arçelik 129 trilyonla döndüncü, Çolakoğlu metalurji 116 trilyonla beşinci oldu.

Satış lideri 10 özel şirket

Firma adı	Dönem satışı (Trilyon TL)
Oyak-Renault	760
Arçelik	646
Tofaş	501
Vestel	491
Ford	386
Mercedes-Benz	326
Aygaz	324
Beko Elektronik	243
Sasa Dupont	237
BSH Profilo	234

En çok zarar eden 10 şirket

Firma adı	Dönem zararı (Trilyon TL)
TEAŞ	409
İSDemİr	59
SEKA	45
Kardemir	39
Türkiye Şeker Fab.	30
Çay İşlt	16
Paşabahçe	11
Petkim	10
Goodyear	8
Tariş Pamuk	4

En çok kâr eden 10 özel şirket

Firma adı	Dönem zararı (Trilyon TL)
Oyak-Renault	157
Petrol Ofisi	111
Arçelik	92
Vestel	56
Ford Otomotiv	52
Türk Traktör	39
Mercedes-Benz	39
Ak Enerji	35
Aygaz	33
JTI Tütün	32

Listeye yeni girenler

Firma adı	2000
Yeşim Tekstil	77
Yücel Boru	111
Çukurova Çelik	127
Nursan Çelik	180
Danonesa	196
Park Termik	216
Mobil Oil	217
Henkel	243
İstanbulAsfalt!	254
Data Teknik	273

Sıralamada en çok gerileyenler

	Sıralama
Firma adı	2000	1999
FNNS	383	138
Lio Yağ	327	170
Bağ Yağları	487	332
Penguen Gıda	486	347
İstanbul Çorap	429	303
Gürsoy Tarım	458	358
Abalıoğlu	414	317
Ulagay İlaç	333	238
Diler Demir Çelik	190	103
Tügsaç Gübre	329	244

İlk yüz şirket

Sıralama		Şirket	Üretimden	Kâr	İhracat
00	99		satış (net)
1	1	Tüpraş	3.013	382.5	136
2	2	Teaş	1.103	-409.4	-
3	4	Oyak-Renault	760	157.5	317
4	3	Arçelik	646	92.7	129
5	5	Erdemir	606	83.2	97
6	10	Tekel	565	80.8	89
7	6	Türkiye Şeker Fab.	526	-30.5	79
8	11	Tofaş	501	27.1	151
9	8	Petkim	496	-10.4	73
10	7	Vestel	491	56.8	345
11	12	Ford	386	52.5	7
12	9	Türkiye Kömür İşlt.	367	10.9	-
13	21	Mercedes-Benz	326	39.5	117
14	26	Aygaz	324	33.0	562
15	14	TPAO	247	176.8	-
16	22	Beko Elekt.	243	10.4	104
17	15	İsdemir	243	-59.9	62
18	17	Sasa Dupont	237	20.4	55
19	13	BSH Profilo	234	24.3	43
20	18	Philip Morris	233	12.0	13
21	16	Çolakoğlu	227	23.6	116
22	32	İpragaz	204	13.8	-
23	20	Habaş	203	10.0	116
24	19	Çay İşlt.	201	-16.0	0,7
25	27	Aksa Akrilik	198	28.8	44
26	31	İçdaş Çelik	190	9.5	88
27	46	Korteks	185	10.7	92
28	34	Assan Demir	182	3.0	63
29	28	Hürriyet	169	25.6	0,2
30	33	Profilo Telra	163	2.6	82
31	25	Bilkont	161	2.7	128
32	51	Hyundai	160	3.8	0,6
34	78	BMC	154	0,3	7
35	43	SEKA	153	-45.9	0,2
36	35	Paşabahçe	151	-11.5	86
37	47	Trakya Cam	144	24.2	36
38	85	Trakya Yağlı Toh.	142	-11.7	-
39	67	Uzel	142	7.9	31
40	95	Temsa	142	9.6	13
41	29	Eti Bor	141	72.6	-
43	42	Brisa	138	28.5	35
44	45	Aselsan	138	7.5	17
45	44	Goodyear	131	-8.0	75
46	66	Milangaz	128	7.7	-
47	49	Tariş	126	-4.7	4
48	59	Sarkuysan	125	5.1	63
49	40	Sanko	123	3.3	12
50	94	Karsan	120	9.5	14
51	48	Netaş	120	25.2	40
53	64	JTI Tütün	116	32.3	73
54	56	Pınar Süt	116	6.2	7
55	57	Sabah Yayıncılık	115	1.9	-
56	92	Toros Gübre	114	5.3	1
57	60	Kardemir	113	-39.5	0
58	41	Akçansa	112	4.1	30
59	61	Pirelli Lastik	111	4.8	51
60	38	Marsan	109	6.5	28
61	50	Konya Şeker	109	5.4	-
62	39	Novartis	109	18.9	9
63	55	Alcatel	107	-5.9	18
64	128	An. Efes	106	17.1	7
65	71	İzdemir	104	0,8	61
66	76	Borçelik	104	5.6	34
67	53	Eczacıbaşı	103	7.4	6
68	52	Fruko	103	-2.7	3
69	62	Roche	98	4.8	0,6
70	77	Bosch	98	-	97
71	79	An. Isuzu	97	13.9	10
72	75	Merkez Çelik	96	4.5	10
73	97	Türk Traktör	96	39.7	5
74	148	MAN Kamyon	95	5.7	28
75	70	Kordsa	93	12.1	69
76	54	Güney Sanayi	93	0,2	41
77	-	Yeşim Tekstil	92	-7.6	2
78	101	Toyota	92	-2.3	1
79	139	Kalebodur	90	4.5	33
80	69	Pınar Et	90	5.2	0,6
81	185	Vestel Komün.	88	1.0	40
82	105	Otoyol Sanayi	88	3.4	11
83	127	Erbakır	86	1.8	30
84	88	Pirelli Kablo	86	6.2	33
85	68	Bossa	86	7.0	35
86	37	Siemens	86	12.8	14
87	73	Ak Enerji	86	35.5	-
88	63	Beşler Gıda	85	7.3	1
89	86	Borusan	85	4.2	29
90	188	Chrysler Kamyon	84	0.09	1
91	109	İsko Dokuma	82	6.7	13
92	89	Yazıcı Demir Çelik	82	6.2	71
93	90	T. Demir Döküm	82	4.3	22
94	72	Soda Sanayi	82	7.4	45
95	87	Abdi İbrahim İlaç	81	10.2	0,5
96	104	Kroman Çelik	80	2.1	20
97	91	Banvit	80	2.1	1
98	120	Osman Akça Tr.	79	0.08	45
99	102	Alstom Elektrik	77	2.5	53
100	80	Eti Alüminyum	75	3.1	-