Win-Türkçe
ASCII

HAZİN BİR AŞK HİKAYESİ
Aİle üyeleri aşklarıyla da tarihe geçti. Sadrazam Halil Hamit Paşa'nın torunu Hamid Derviş ile Sultan Abdülmecit'in kızı Behice Sultan birbirine deli gibi aşıktı. Ancak Sultan Abdülmecit, kızını vermek istemiyordu. Hamit Derviş'e olan aşkını yüreğinde saklayan Behice Sultan, bütün dertlerini mutsuz bir evliliğin pençesinde kıvranan ablası Refia Sultan ile paylaşıyordu. Refia Sultan, kızkardeşinin Hamit ile evlenebilmesi için elinden gelen tüm gayreti gösteriyordu.

Çabalar nihayet sonuç verdi ve 1875 Şubatı'nda Sultan, Hamit Derviş'i damat olarak uygun bulduğunu bildirdi. Fakat Behice Sultan veremdi ve saray doktorları hastalığı azdırabilir endişesiyle evliliğe karşı çıkıyorlardı. İki sevgili ise neye malolursa olsun evlenmek istiyordu. Gerçekten de Behice Sultan Hamid Bey ile evlendikten tam 13 gün sonra, 30 Kasım 1876'da 28 yaşındayken yaşamını yitirdi.

Uçan Yüzbaşı Atatürk'le karıştı
Kemal Derviş'in bir diğer amcası da Yüzbaşı Kemal'di... Marmara Denizi'ni uçak ile geçen ilk Türk olarak tarihe geçen amca Kemal Derviş, 1913 Balkan Savaşı sırasında Çatalca ve Gelibolu'ya yerleşen Osmanlı ordusuna lojistik destek sağlamak için keşif uçuşu yapıyordu. Bunlar gayet riskli uçuşlardı. Aşağıdan açılan tüfek ateşi bile onu öldürebilirdi. Alman pilot Mario Scherf dört saat birlikte uçtuğu Yüzbaşı Kemal'i, Almanya'ya döndükten sonra yazdığı 'Alman Uçuş Tarihi' adlı kitapta şöyle anlattı: "Kemal Bey durmadan Bulgar mevzilerini işaret ediyordu. Bulgar bataryaları ateş açmakta gecikmediler. Kemal Bey arkasına yığdığı bombaları aşağıya bıraktı, infilak seslerini duydum. Bulgarlar'ın Edirne civarında ağır topları bulunup bulunmadığını kontrol etmek istiyordu. Kanatlarımızda mermi delikleri açılırken biz Belgrad ve Istranca Ormanları'na vardık. Yolda Edirne'ye doğru yola çıkarılan 80 vagonluk malzeme ve ağır top taşıyan trenler gördük. Rotamı Marmara'ya çevirdim fakat Kemal Bey'i mennun edemiyordum, köylerin üzerinde dolaşmam için zorluyordu." Fakat kitapta bahsedilen Yüzbaşı Kemal yanlışlıkla Kemal Atatürk olarak kayda geçmişti.

Ailenin feministi Seniha Sami
Kemal Derviş'in dedesinin halasının kızı olan ilk kadın romancılardan Hadice Fahriye'nin oğlu Rauf Bey ile evlenen Seniha Sami, genç yaşında dul kaldı. Sarayda mürebbiyelik yaptı. Seniha Sami, İngilizce, Fransızca ve Farsça bile Seniha Sami, Türk müzecilik tarihinde de önemli bir isim olarak kayda geçti. İlk müzeci Türk kadını olan 'feminist' Seniha Sami; 1931'de Belgrat'ta ve 1933'de Marsilya'da yapılan Milletlerarası Kadınlar Kongresi'nde Türkiye'yi temsil etti.

Yabancı basında çıkan Türkiye aleyhtarı yayınları düzeltmeyi kendine görev edinen Seniha Sami, Shakespeare'den çok sayıda oyun çevirdi. Roman, öykü ve makaleler yazdı. Seniha Sami soyadı kanunu çıktıktan sonra Moralı soyadını aldı. Seniha Sami'nin kızı Nesrin Moralı tanınmış bir eğitimci ve yazar oldu.

Ailenin ressamı Hale Asaf
Kemal Kemal Derviş'in amcazadelerinden Salih Bey'in kızı olan Hale Asaf, 1905'de İstanbul'da doğdu. Annesi Osmanlı'nın ünlü doktorlarından Rasim Paşa'nın kızı Enise'ydi. Dame De Sion'da okudu, Berlin'de resim eğitimi aldı. 1924'te kadın dergisi Süs, Hale Salih olarak da bilinen Hale Asaf'ı kapak yaparak okuyucularına tanıttı. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin kurucularındandı. İstanbul, Berlin, Roma ve Paris'te ressamlık yaparak yaşadı.

İngilizce, Fransızça, Rumca, Almanca ve İtalyanca bilen Hale Asaf, kısa bir evlilikten sonra Mussolini tarafından sınırdışı edilen İtalyan gazateci Antonio Aniante ile Paris'te fırtınalı bir aşk yaşadı. 1938'de, henüz 33 yaşındayken karaciğer kanserinden öldü.

Ailenin doktoru Asaf Derviş
Kemal Derviş'in amcası jinekolog Dr. Asaf Derviş, Türkiye'nin ilk kadın hastalıkları kliniğini kurdu. 'Kadın Hastalıkları' adıyla üç ciltlik bir eser yazdı. Ancak bu eserin son iki cildi basılamadı. Çocuk düşürmeye karşı savaş açan Asaf Derviş, kadın hastalıklarının çoğunun tedavisinde önemli başarılar elde etti.

Asaf Derviş 1890'larda Askeri Tıbbiye'de temeli atılan gizli İttihadi Osmani Cemiyeti'nin kurucularındandı. Bu örgüt İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ilk biçimiydi. Asaf Bey örgütün saymanıydı.

Asaf Derviş 1894'te Berlin'e gidip kadın doğum hastalıkları üzerine ihtisas gördü. 6 ay kadar Berlin'deki alayda askeri doktor olarak görev yaptı. Çeşitli eğitimler aldı ve askeri tatbikatlara katıldı. Berlin Üniversitesi'ni bitiren Asaf Derviş, 1900 yılında İstanbul'a dönüp Gülhane Hastanesi'nin cerrahi kısmında göreve başladı ve ülkenin ilk jinekoloji bölümünü kurarak başına geçti.

Muradoğlu'nun merakıDervişler'i araştırmak
Gazeteci Yazar Abdullah Muradoğlu, Bakış Yayınları'ndan çıkacak olan "Reformun Dervişleri: Halil Hamit Paşa'dan Kemal Derviş'e Ailenin Biyografisi" adlı kitabında ailesinin öyküsünü yazdı.

Muradoğlu çalışmasına Kemal Derviş Türkiye'ye geldikten bir hafta sonra başlamış. Ailenin tarihteki izlerini takip eden Muradoğlu, satır aralarına gizlenmiş ayrıntılardan hareketle Halil Hamit Paşa'ya dek ulaşmış. Muradoğlu şöyle diyor: "Derviş Ailesi, Türk modernleşme tarihinin önemli aktörlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Ben bu itapta Derviş'i Derviş yapan tarihi ortaya koymaya çalıştım."

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in hayatını anlatan 'Köşkteki Hakim' adlı kitap da Abdullah Muradoğlu'na ait.

YARIN
Derviş Ailesi'nin yakın tarihi:

* Alman Büyükelçi Von Papen'e yapılacak suikasti baba Rıza Derviş nasıl engellemeye çalıştı?

* Banker Kastelli bir zamanlar müşterisi ve dostu olan Rıza Derviş için bugün neler diyor?

* Rıza Derviş ile oğlu Kemal Derviş, 1970'li yıllarda yemek masasında neden tartışıp duruyordu?

* 'Özgür İnsan' dergisinde Kemal Derviş ile bir araya gelen dönemin aydınları kimlerdi?

Abdullah Muradoğlu