Win-Türkçe
ASCII

ABDURRAHMAN YILDIRIM(yildirim@sabah.com.tr )

Uçurumun kenarında kavganın bedeli

Hazine'nin 26 Haziran'da yaptığı ve yüzde 92 faiz verdiği ihaleden sonra hem faizi düşürme, hem yükselmekte olan kurları dizginleme fırsatı doğdu. Yani 10 gün önce çok iyi bir konjonktürü yakalama ihtimali vardı.

Ancak bu fırsat tam bir gün kullanılabildi. Çünkü eski tarz siyaset yapma ısrarından dolayı 27 Haziran Çarşamba günü Telekom krizi patladı. Faiz düşüşü ve kurların gerilemesi durdu. Piyasalar bu sorunun çözüleceğini umarak normal tepkilerini göstermedi. Nitekim bu sorun da uzlaşarak ama biraz da programı yürüten Kemal Derviş yalnız bırakılarak çözüldü.

Kadere bakın ki, eski tip politika Kemal Derviş'ten geçti ancak IMF'ye takıldı. 3 Temmuz hem düşük haziran ayı enflasyonunun açıklanacağı hem de IMF-Dünya Bankası'nın 3.2 milyar dolarlık kredi dilimini serbest bırakacağı tarihti. Enflasyonun düşük çıkması yetmedi. İki ay boyunca reform niteliğinde pek çok kanun ve uygulama yaptık. Deryaları geçtik ancak son aşamada derede boğulduk. IMF, krizin ortasında yapılan Telekom kavgasından dolayı krediyi tuttu.

* Kara Cuma- Piyasalar Kemal Derviş'in ve Hükümet'in bu sorunu da aşacağını bekledi. Kemal Derviş beklenen olumlu haberi perşembe günü veremedi. İlk kez ekranlarda bitmiş ve umutsuz bir yüz ifadesiyle konuştu Derviş. Cuma günü de hükümetin uzlaşmaya yanaşmayacak olan tutumu hem Başbakan hem de Başbakan Yardımcısı tarafından açıklandı. İşin giderek çözümsüzlüğe gitmesi mali piyasaların tansiyonunu bir anda yükseltti. Faizlerin yeterince düşürülememesinden IMF'in rahatsız olduğu ve bu nedenle programda revizyona gidebileceği yönünde dış basında yer alan yorumlar iç piyasayı daha da olumsuz etkiledi ve tam bir 'kara cuma' yaşandı.

Bir günde Hazine faizleri 11 puan birden fırlayarak yüzde 98'e çıktı. Borsa yüzde 9'luk kayıpla 10 bin puan sınırına indi. Dolar 40 bin lira artışla 1.135 bin liradan alıcı buldu.

* Yaz mevsiminde kriz- Bir piyasa analistinin benzetmesiyle Telekom için yapılan "uçurumun kenarında kavga"dı. Şimdi bunun bedeli ağır ödeniyor. Yaz mevsimine girilirken faizi düşürme, kuru kontrol altına alma, bekleyişleri olumluya çevirme, güven kazanma fırsatı yakalanmışken şimdi tam tersi gelişmeler gündemde. IMF ile bir istikrar programı yürütülürken kriz çıkartma başarısını gösteren hükümet, eğer salı gününe kadar IMF kredisini serbest bıraktırmayı sağlayamazsa, hem IMF'ten rekor yardımı almış ve program uygulamaya koymuş hem de yaz aylarında kriz çıkartma becerisini göstermiş ilk hükümet olacak.

* Salının önemi- Çünkü Salı günkü 8 aylık ihalede Hazine'nin 500 trilyonluk borçlanmaya gitmesi gerekiyor. Sorun çözülemezse belki bu borçlanmayı yapmasına yapacak ancak bunun faizi üç haneli rakamlarla mümkün olacak. Böyle bir durumda faizler yeni bir platoya girecek ve faiz düşüşüne dayanan bu programın uygulanması da mümkün olamayacak.

* Güvene yeni darbe- Bu krizli saatlar yaşanmadan önce İstanbul'da basın mensuplarıyla bir araya gelen Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, faizlerin düşüşünün güven unsuruna bağlayarak şunları söyledi: "Güveni çok çabuk kaybediyorsunuz, ama bunu tekrar kazanmanız uzun sürüyor. Bu genel bir kuraldır. Onun haricinde yeni bir istikrarsızlık zaten bu güvenin yeniden oluşmasını engelliyor."

Tıpkı son yaşadığımız olaylar gibi.

Artık yaz aylarında iyi şeyler olsa bile, herkes kötü şeyler beklediği için kötü bir yaz geçecek. En iyi senaryoda bile, mevcut karışık durum devam edecek.

Hükümet salı gününe kadar bir şey yaptı yaptı, ondan sonrası çok geç olacak.

* Sonuç- "Zehir kadar acı da olsa hakikat ilacını içiniz" Falih Rıfkı Atay