Win-Türkçe
ASCII

OKAY GÖNENSİN(ogonensin@sabah.com.tr )

Medya etiği

Avrupa'da gazetecilik meslek kuralları, yirminci yüzyılın başında ortaya çıkan gazeteci sendikalarının ana konularından biri oldu. Sendikaların daha çok iş koşullarına yöneldiği ülkelerde ise "etik" tartışmaları gazeteci birlikleri çevresinde yürütüldü.

Başta İngiltere olmak üzere, birçok ülkede 1950'lerden sonra kurulmaya başlayan basın konseyleri, gazetecilik meslek ilkelerinin gözetilmesinin takipçisi oldular. Basın konseyleri, sendikaların yerine getiremediği bir işlevi daha üstlendiler ve halktan gelen şikâyetlerin de takipçisi oldular.

Her ülkenin basın konseyi, kendi özel koşullarını dikkate alan ilkeler belirledi. Fransa gibi, sendikaların bütün sektörde büyük ağırlığı ve etkinliği olan ülkelerde halkın şikâyetlerinin takibi, sendika bünyesi içinde oluşturulan kurullarla yapılmaya çalışıldı. Ancak bu yöntem fazla etkili olmadı.

1918 yılından günümüze
Gazetecilerin kendi kendilerini, kendi kurdukları örgütlerle denetledikleri ülkelerden İngiltere'de basın konseyi tartışılmaz bir etkinliğe sahiptir. Kararları dikkatle izlenir ve önemsenir.

Gazetecilik meslek ilkelerinin belirlendiği en eski ve özlü metinlerden biri Fransa Ulusal Gazeteciler Sendikası'nın 1918 yılında kabul ettiği metindir. "Fransız Gazetecilerin Profesyonel Ödevleri Bildirgesi" başlığını taşıyan bu metinde 1939'da bazı düzeltmeler yapılmıştır. Ve bu bildirge, bugün de gazetecilik "etiği" tartışmalarının temel metinlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Gazetecinin ödevleri bildirgesi
* Gazeteci adını taşımayı hakeden her gazeteci, yazdığı herşeyin, imzasız olsa bile, bütün sorumluluğunu taşır.

* Karaçalmayı, kanıtsız suçlamayı, belge tahrifatını, olayların çarpıtılmasını ve yalanı en ağır meslek suçları olarak görür.

* Meslek onurunun egemenliği için sadece meslekdaşlarının yargısını kabul eder.

* Meslek onuruyla bağdaşmayan görevleri kabul etmez.

* Bir haberi elde etmek için insanların güvenini kötüye kullanmaz, haksız yollara başvurmaz, gazetecilik dışındaki ya da sahip olmadığı unvanları kullanmaz.

* Gazeteciliğin, etkinlik ve ilişkilerinin çıkar amacıyla kullanılması ihtimaline yol açabileceği için bir kamu kurumu ya da özel kuruluşta para karşılığı görev almaz.

* Ticari ya da reklam amaçlı metinlere imza atmaz.

* Fikir çalmaz, aktardığı fikir ya da metnin kaynağını belirtir.

* Daha düşük koşullarda çalışmayı önererek meslekdaşlarının işleriyle oynamaz.

* Meslek sırlarını kendisinde saklı tutar.

* Özel bir amaç için basın özgürlüğünü kullanmaz.

* Haberlerin dürüst yayımı için özgürlük ister.

* Adalet duygusu ve kaygısını birinci kural olarak görür.

* Gazetecilik görevini polisin göreviyle karıştırmaz.

İsviçre'de gazete tirajları

Blick	320.000
Tages Anzeiger	290.000
Neue Zurcher Zeitung	170.000
Die Südostschweiz	150.000
Berner Zeitung	140.000
Neue Luzerner Zeitung	135.000