kapat
02.07.2001
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi

www.iku.edu.tr
Dünyadan
Spor

Magazin
Astroloji

Para Durumu
Hava Durumu

Bizim City
Sizinkiler

Sarı Sayfalar
İstanbul

Cumartesi Eki
Pazar Eki

Künye
E-Posta
Reklam
Arşiv

A T V

Win-Türkçe
ASCII

 

Fakire özelleştirme kuponu


Kutman, "Özelleştirilecek kurumların hisse senetleri ile değiştirilecek kuponlar, fakir halka bedava dağıtılsın.
Bunları bizim gibi firmalar parayla satın alır, zenginden fakire ani bir gelir transferi de yapılmış olur" dedi. Öneri mantıklı. Tartışmaya açık. Dünyada başarıyla (bir örnek hariç) uygulanmış. Miktar değişken olmakla birlikte 5 milyar dolarlık bir servetin Türkiye'nin en dibindeki fakir kesime; hem de birkaç ayda aktarma iddiası taşıyor. Önerinin sahibi Global Menkul Kıymetler'in Başkanı Mehmet Kutman. Türkiye'nin imkânlarının ne kadar büyük olduğunu göstermesi bakımından anlamlı olan öneriyi, sahibi şöyle anlattı:

"Türkiye'nin THY, Türk Telekom gibi özelleştirilecek çok kıymetli kurumları var. Bunları halka açmanın, devretmenin binbir yolu var. Ancak gelir dağılımındaki adaletsizliği bir parça giderecek, sermaye piyasasındaki derinliği sağlayacak yöntemi bulmak zorundayız. Bunun için Doğu Bloku'nda uygulanan sistem en iyisi. İleride özeleştirilecek kurumların hisse senetleriyle değiştirmesi mümkün olan kupon basalım. Bunları da örneğin yeşil kart sahibi olan fakir insanlara bedava verelim.

* Sizler de onlardan satın alacaksınız galiba..

Elbette. Bu sadece Global değil, tüm banka ve aracı kurumlar alacak. Bunların ikinci el piyasası doğacak. İsteyen vatandaş satar, isteyen özelleştirmeyi bekler.

* Devlet doğrudan size gerçek değeriyle satsın...

Aynı şey değil. Herkesin para kazanacağı bir sistem öneriyorum. İkili bir yönü olacak, birincisi fakir kesimine ciddi bir gelir transferi yapılacak. İkincisi dövize olan talep düşecek. İnsanlar bu kuponları tasarruf etmeye başlayacak.

5 MİLYAR $ GELİR TRANSFERİ
* Fiyat nasıl belirlenecek, ucuz mu pahalı mı vatandaş nasıl anlayacak?

Orada her alıcı kendi hesabını yapacak. Kupon'un üzerinde bir nominal fiyat yazacak. Devlet, örneğin özelleştirilecek A şirketin yüzde 10'unu kuponlara karşılık satılacağını açıklayacak. Kuponları toplamak isteyenler buna göre hesap yapıp, bir alış fiyatı belirleyecek. Doğru veya yanlış, kendi riskini de üstlenerek piyasadan alacak. Bunun pratik anlamı, gelir düzeyi yüksek kesimlerden hayat pahalılığından canı çıkan kesimlere ani ve hızlı bir şekilde otomatik gelir dağılımı demek. Kişi başına belki 300 dolar belki daha fazla. Benim hesabıma göre 3 ile 5 milyar dolar arasında bir gelir transferi yaşanır. Tahmininiz çok üzerinde yabancı sermaye bu işe girer. Çünkü onlarda uzun vadede kâr elde edeceklerini görecek. Nitekim, Kazakistan, Polonya ve pek çok ülkeye benzer kuponları satın alma amacıyla milyarlarca dolar yabancı sermaye geldi.

* Suistimale açık bir sistem değil mi?

Dünya örnekleri var. Bir tek Çekoslavakya'da bazı şirketler vatandaşlardan çeşitli hayaller sunarak bu kuponları bedava topladı. Ve paraları kendi ceplerine attılar. Bunun acısını hâlâ çekiyorlar. Türkiye bunu da dikkate alarak sağlıklı bir sistem kurarsa bu iş olur.


Bu sayfa MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.. ile
Yöre Elektronik Yayımcılık A.Ş. işbirliğiyle hazırlanmıştır.