Win-Türkçe
ASCII

Nereden nereye...
Dünyanın ilk zenginler listesi 1892 yılında New York Tribune gazetesinde yayınlandı. Araştırmanın nedeni oldukça ilginçti. Dönemin muhalifleri uygulanan korumacı ekonomik politikaları protesto ederek, ABD'de yüksek gümrük duvarları sayesinde 31 bin kişinin dolar milyoneri olduğunu ileri sürüyorlardı. New York Tribune bu iddiaları araştırdı ve 4 bin 47 milyoner buldu. Bunların sadece 1.125'i korumacı ithalat politikaları sayesinde milyoner olmuştu.

Bundan tam 90 yıl sonra 1982'de Amerikan Forbes dergisi ilk kez ABD'nin en zengin araştırmasını yayınladığında, listeye girmek için en az 90 milyon dolarlık bir servet gerekiyordu. Bugün bu rakam 725 milyon dolar seviyesinde. 1982 listesine girenlerin dörtte üçü bugün dolar milyarderi.

Merrill Lynch'in Cap Gemini adlı araştırma şirketiyle beraber hazırladığı rapora göre zenginlerin sayısı ile birlikte hükmettikleri servet de inanılmaz bir hızla artıyor. 1986 yılında dolar milyonerlerinin sahip oldukları toplam servet 7.2 trilyon dolarken, 2000 yılı verilerine göre bu rakam 27 trilyon dolara yükseldi. ABD ve Kanadalı zenginlerin toplam serveti 8.8 trilyon dolar. Avrupa'dakilerin ise 7.2 trilyon dolar. 2005 yılında milyonerlerin toplam servetinin 40 trilyon dolara yükseleceği tahmin ediliyor.

Servetlerini nasıl yönetiyorlar?
Böyle servetleri edinmek kadar çoğaltmak hatta korumak da oldukça zor. Bir Çin atasözüne göre "Hiçbir servet 3 kuşaktan daha uzun varolamıyor". Ancak dünyanın dev yatırım bankaları Çin atasözünü geçersiz kılmak için büyük çaba gösteriyor. Tabii servet sahipleri de... Ünlü JP Morgan'ın "özel bankacılık" bölümü başkanı Jes Staley "Artık zenginler eskisi gibi günlerini şiir yazarak veya davetten davete koşarak geçirmiyor. Hepsi de servetlerini günlük bazda takip edip çoğaltmak için uğraşıyor" diyor.

Kişiye özel bankacılığın mucidi İsviçreliler, "özel muamelenin" sınırını 5 milyon dolar olarak belirlemişler. Milyonla ifade edilen ancak 5 milyon doların altında bir parası olan müşteriler "hatırlı" sıfatı eklenerek standart bankacılık hizmetlerinin verildiği departmanlara yollanıyorlar.

Özel bankacılık hizmeti veren dev bankaların yoğunlaştığı kitle ise 5 ila 100 milyon dolar arasında serveti olan müşteriler. Bankaya yılda 1 milyon doların üzerinde komisyon ödeyen bir müşteri sadece kendisiyle ilgilenen deneyimli bir yatırım uzmanıyla çalışıyor. 250 milyon doların üzerinde serveti olan kişi veya ailelere ise 5 ila 50 çalışanı olan özel aile ofisleri hizmet veriyor.

ABD bağış cenneti
ABD Senato seçimlerini kazanmak için tam 62 milyon dolar harcayan Jon Corzine'ın ilginç bir gözlemi var: "Zenginler bağış ve politika konusunda her geçen gün daha aktif oluyorlar. Ancak; politika, sosyal yardımlara göre çok daha zor ve çok daha önemsiz bir konu." Goldman Sachs'ın başkanıyken, şirketin halka arzı sayesinde müthiş bir servet edinen Corzine, politikaya atılan tek zengin değil. İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, İsviçreli milliyetçi Christoph Blocher ve İngiliz İşçi Partisi üyesi ve bakan David Sainsbury bunlardan sadece birkaçı.

Ancak özellikle ABD'de, politika yerine servetini yardım için harcayanların, yani topluma geri verenlerin sayısı oldukça fazla. Amerikalı işadamları Andrew Carnegie ve David Rockefeller bundan 100 yıl önce servetlerini kütüphaneler, müzeler, üniversiteler, kültür merkezleri kurmak için harcamışlardı. ABD de onların açtığı yolda ilerliyor. Geçen yıl ABD'de toplam sosyal yardım tutarı 203 milyar doları buldu. (Bu rakam kriz öncesi Türkiye'nin GSMH'sine eşit)

Carnegie ve Rockefeller'ı 100 yıl sonra geride birakan tek kişi ise Microsoft'un kurucusu ve dünyanın en zengin insanı Bill Gates. Eşi Melinda ile kurduğu Bill and Melinda Gates Vakfı'nın kaynak toplamı tam 21 milyar dolar.

Haydan.gelen.huya.gider.com
90'ların sonlarına doğru dolar milyonerlerinin, hatta milyarderlerinin sayısındaki artışın en önemli kaynağı "yeni ekonomi"ydi. Daha doğrusu para kazanmayan ama halka arzlarda hisseleri astronomik fiyatlara sıçrayan internet hisseleri.

Jay Walker da bu yeni süper internet zenginlerinden biriydi. Hisselerinin bir bölümünü borsada satmış, elinde kalan hisselerin piyasa değeri onu da milyarder yapmıştı. 1999'da 4.1 milyar dolarlık servetle Forbes'un en zengin Amerikalılar listesinde 53'üncüydü. Ama 2000'de, teknoloji hisselerinin işlem gördüğü Nasdaq çöktü ve Walker bırakın alt sıralara inmeyi, liste dışı kaldı.