İlk nargile Hindistan'dan, hindistancevizi kabuğu ve bunun içine sokulan bir kamış. Buna "narçıl" denilirken, Arapça'da nargil'e dönüşüyor. Sonra Arap dünyasına yayılıyor. İranlılar çini ve camdan nargileler yapıyor. Osmanlı nargileye Payitahtın sofistikasyonunu katıyor...

Nargile lüle, gövde, marpuç ve ağızlık olmak üzere dört ana parçadan oluşur. Bunlar İstanbul'da aynı isimle bilinen esnaf semtleri oluşturmuştur. Marpuçcuları bilmeyeniniz var mı?

Marpuç muhtelif renklerdeki meşinlerin özel bıçaklarla hazırlanıp demir çubukların üzerine sarılması ile oluşurdu. Nargilenin lüleleri ise Tophane'de yapılırdı. Nargilenin gövdesi ise Beykoz ya da Yıldız Çini Fabrikası'nda üretilirdi. Ağızlık kısmı ise mikrop geçirmiyor diye en iyi kehribardan yapılırdı. Tiryakiler buna "keçi memesi" derdi...

İran'dan gelen koyu renkli, sert tütün kullanılırdı. Nargile içmenin ritueli vardı. B. Evren naklediyor:

"En önemlileri maşa, meşe, köşe ve ayşe idi: Maşa, tömbekinin üzerindeki ateşin ayarlanmasını, meşe kömürün cinsini ve kalitesini, köşe içilecek yerin, rahatını, konumunu, Ayşe ise hizmet edenin maharetini simgelerdi. Mevsimine göre kiraz, vişne, frenk üzümü şişeye konulurdu. Nargile her fokurdayışında bunların harekete geçip oynaması ile oluşacak hoş görüntü için. Koku versin diye de, nar suyu, amber, misk gülyağı gibi maddeler kullanılırdı."