Win-Türkçe
ASCII

OKAY GÖNENSİN(ogonensin@sabah.com.tr )

Basının sağlığı

Televizyonun hızlı gelişmesi ve internet gibi yeni iletişim kanallarındaki patlama karşısında yazılı basının alan kaybetmesi, geçen on yılın en çok tartışılan konularından biri olmuştu.

On yıl önce, televizyonun ağır rekabeti karşısında gazetelerin "yenilenme" gereği konuşuluyordu. Son birkaç yılda her ülkede televizyon kanalı sayıları onları aşıp yüzlere ulaşırken gazetelerin üzerindeki olumsuz etkinin artması, okuyucu kaybının hızlanması bekleniyordu.

1990'lı yıllarda çok sayıda ülkede yazılı basın gerçek bir "duraklama" dönemi yaşadı, okur sayısı büyük ölçüde azalmasa bile artmadı. Ancak 2000'den itibaren, gazetelerin dünyadaki genel durumuna bakıldığında bu duraklama döneminden çıkıldığı anlaşılıyor.

Dünya Gazeteler Birliği, 75 ülkenin gazete yayıncılarını biraraya getiren bir örgüt. Bu örgütün yıllık toplantılarında yazılı basının durumu, gelişmeler ve yeni eğilimler tartışılıyor. Birliğin son toplantısı geçen hafta Hong Kong'da yapıldı. Bu toplantı için hazırlanan raporlarda "duraklama" döneminin hemen bütün dünyada tersine döndüğü görülüyor.

7 milyon yeni okuyucu
Birliğin yaptığı ayrıntılı çalışmada 46 ülkede basının durumu ele alınıyor. 24 ülkede toplam okuyucu sayısı aşağı yukarı korunurken 22 ülkede artmıştır. Buna göre, bu ülkelerde her gün yaklaşık 400 bin daha fazla gazete satılmaktadır. Bu ülkelerde iki yıl önce toplam 7.983 günlük gazete yayınlanırken bu sayı 8.426'ya çıkmıştır.

Beş yıllık gelişmeye bakıldığında ise bu 46 ülkede toplam okuyucu sayısının 7 milyon arttığı görülmektedir.

Geçen yılın tirajlarına göre toplam okur sayılarının ülkelere göre artış oranları da oldukça yüksektir: Portekiz yüzde 5, İngiltere yüzde 2,4, İspanya yüzde 2,3, İtalya yüzde 2,1, Fransa yüzde 1, Rusya yüzde 5, Brezilya yüzde 8,8, Hindistan yüzde 20,2, Çin yüzde 12,7.

Buna karşılık geleneksel olarak gazete okurlarının en yüksek oranda olduğu bazı ülkelerde düşüş yaşanmıştır: Amerika yüzde 0,1, Japonya yüzde 0,4, Almanya yüzde 2,5, Finlandiya yüzde 1,2, Danimarka yüzde 3,1, Avusturya yüzde 13.

Sorunu rekabet çözdü
Dünyanın en çok gazete okuyan ilk 4 ülkesi de değişmemiştir. Norveç bin kişiye 575 gazete, Japonya bin kişiye 570 gazete, Finlandiya bin kişiye 445 gazete ve İsveç bin kişiye 417 gazete ile okuma rekorunu ellerinde tutmaya devam etmektedirler.

30 gelişmiş ülkede gazetelerin reklam gelirleri de incelenmiş ve 7 ülkede değişmezken 23 ülkede önemli artışlar olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği ülkelerinde gazetelerin reklam gelirleri bir yılda ortalama yüzde 8,7 oranında artmıştır.

Gelişmiş ülkelerde gazetelerin reklam gelirlerinin toplam gelirler içindeki payı her ülkeye göre değişmektedir. Bu oran ABD'de yüzde 87, Almanya'da yüzde 65, İngiltere'de yüzde 63, Japonya'da yüzde 61, Fransa'da yüzde 40'tır.

Yazılı basın, on yıl önce korkulduğu gibi, televizyon ve internet karşısında küçülmek ve yok olmak bir yana, bütün dünyada gelişme halindedir. Rekabet, gazetelerin içeriklerini zenginleştirerek ve çeşitlendirerek gelişmelerini ve yeni okurlar kazanmalarını sağlamıştır.

Avrupa'nın en yüksek tirajlı 10 gazetesi

Bild (Almanya)		4.400.000
The Sun (İngiltere)		4.100.000
Daily Mirror (İngiltere)		2.500.000
Daily Mail (İngiltere)		2.100.000
Daily Express (İngiltere)		1.250.000
WAZ (Almanya)		1.200.000
Neue Kronenzeitung (Avs.)		1.100.000
Daily Telegraph (İngiltere)		1.050.000
Ouest-France (Fransa)		....800.000
De Telegraaf (Hollanda)		....800.000