Win-Türkçe
ASCII

ALİ BAYRAMOĞLU(abayramoglu@sabah.com.tr )

Siyasi bölünme

Ankara Sosyal Araştırmalar Merkezi'nin (ANAR) yaptığı "Mayıs 2001 Türkiye Gündemi Araştırması"nın sonuçları belli oldu.

Her ay düzenli bir şekilde siyasi parti ve aktörlerin oy oranları ve başarı puanlarını ölçen ANAR'ın bu son araştırmasında yeni bir şey yok. Tersine önceki araştırmaların ortaya koyduğu ana istikametlerde "derinleşme" var.

Bugün seçim olsa kime oy verirdiniz sorusunun yanıtları şöyle:

8,7 FP, 7,5 DYP, 5,5 MHP, 4,3 ANAP, 4,2 CHP, 4,1 HADEP, 3,6 DSP, 3,2 BBP, 3,0 LDP, 1,3 ÖDP, 1,5 diğer...

Veri olarak alınırsa bu tablo, hiçbir siyasi partinin barajı aşamayacağına işaret etmekle kalmıyor, aynı zamanda her geçen gün mevcut siyasi partilerin oy potansiyelinin azaldığını gösteriyor.

Nitekim, nisan ayı ile karşılaştırıldığında, Meclis'te temsil edilen partilerden FP'nin oy oranının 9,2'den 8,7'ye, DYP'nin 8,3'den 7,5'e, MHP'nin 6,3'den 5,5'e, ANAP'ın 4,9'dan 4,3'e gerilediği görülüyor.

Ve bu koşullarda mayıs ayı itibariyle "kararsız seçmen ile hiçbir partiyi desteklemeyeceğini" belirten seçmen oranı yüzde 52'ye ulaşmış durumda.

Aylardır istikrar gösteren, mevcut siyasi partilerin oy oranlarının kademeli olarak eridiğine işaret eden bu tablonun ifade ettiği gerçek açıktır:

Görülmemiş bir "temsil krizi"...

Öylesine ki; bir önceki seçimlerden birinci çıkan DSP, sıralamada ancak yedinci sırada yer bulabilmekte, tek bir bölgenin istikrarlı oyunu alan HADEP'in bile gerisinde yer almaktadır.

Bu krizi pekiştiren en önemli unsur şüphe yok ki, "hükümetin karnesi"dir.

Araştırmada hükümeti başarısız bulanların oranı yüzde 74'tür.

Ancak bu yüzde 74 "başarısız ve çok başarısız" oyların toplamıdır. Hükümet "başarısız" diyenler yüzde 20, "çok başarısız" diyenler ise yüzde 54'tür. Bu ikinci rakam demokratik bir sistemin tahammül sınırının fersah fersah ötesine taşmaktadır. Nitekim hükümetin her tür icraat ve tutumu kamuoyu tarafından tepki görmektedir. Örneğin deneklerin yüzde 84'ü enerji ve doğalgaz ihalelerinde yolsuzluk yapıldığını ve yüzde 69'u ise bundan Cumhur Ersümer'in sorumlu olduğunu düşünmektedir. Örneğin RTÜK yasasındaki değişiklikle medya patronlarının da devlet ihalelerine girmeleri kamuoyunun yüzde 68'i tarafından yanlış bulunmaktadır.

Evet, bu koşullarda demokratik gerekler çerçevesinde bu hükümetin yerini bir başkasına bırakması gerekirken, böyle olmuyor, olamıyor. Zira FP ile DYP'nin sistem ve asker nezdinde hâlâ cezalı olması, bu hükümeti alternatifsiz bir konumda tutuyor.

Bu ise "temsil krizinin ciddi bir yönetim kriziyle iç içe geçtiği"nin en açık göstergesi olarak karşımızdadır.

Peki bu durum, kamuoyunun tutumu açısından nasıl değerlendirilmeli?

Siyasetten soğuma olarak mı? Siyasete itiraz olarak mı? Yoksa siyasetin yenilenmesine yönelik ciddi bir talep olarak mı?

Kanaatimiz bu üç faktörün de eşit oranda kamuoyunun eğilimini belirlediği yönündedir. Siyasallaşmanın salt itiraz üzerine temellenmesi, bu itirazı taşıyacak aktörlerin bulunmaması, değişimin fikirlere ya da projelere değil, kişilere endeksli olması, üstelik o kişilerin bile henüz siyaset dışı bir arenada hareket etmeleri; "depolitizasyon"dan bağımsız bir durum değildir. Nitekim, kamuoyundaki yerleşik değişim fikri, temelde "toplum ve siyaset tasavvuru"nu değil, "devlet tasavvuru"nu devreye sokmaktadır. Anketlerden çıkan sonuç da steril siyaset koşullarında oluşan bu tür bir değişim arayışının değişimden çok çözülmeyi gündeme getireceğinin altını çizmektedir.

Nitekim partiler açısından ufukta bütünleşme değil güç kaybıyla gelecek sayı çoğalması görülmektedir. ANAR anketini okumaya, siyasette değişim faktörlerini değerlendirilmeye Derviş ve Erdoğan'ı ele alarak yarın devam edeceğiz...