Win-Türkçe
ASCII

ŞÜKRÜ KIZILOT(skizilot@sabah.com.tr )

Depozito vergisi

Sakın "böyle bir verginin olduğunu ilk kez duyuyorum" demeyin, çünkü yıllardır alınıyor.

Nasıl mı? çok basit. Bir yere, genellikle bir kuruma "depozito" yatırıyorsunuz, ardından da her üç ayda bir "geçici vergi", her yıl da "gelir ya da kurumlar vergisi" ödüyorsunuz.

Verginin tutarı da, depozitonun tutarına göre değişiyor.

Para değil vergi artıyor
Depozito vergisinden, çok sayıda işletme kendi çapında mağdur oluyor. Örneğin, büyükşehir belediyesine, 300 ABD doları depozito yatıran bir firma, her yıl bu depozitosu nedeniyle vergi ödüyor. Bu yıl dolarda büyük patlama olduğu için, geçen yıla kıyasla daha fazla "depozito vergisi" ödenecek.

En çok depozito vergisi ödeyenler ise, "döviz büfeleri". Bunlar, ilgili mevzuat gereği T.C. Merkez Bankası'na 150 bin Mark depozito yatırıyorlar (97-32/22 sayılı Tebliğ. Bkz. 6 Mart 1988 sayılı Resmi Gazete). Ardından, bu 150 bin Marka;

- 1 mark dahi "faiz" almıyorlar.

- Her üç ayda bir, depozito olarak yatırılan Markı, değerlemeye tabi tutup "kur farkı" nedeniyle, kazanç beyan edip "geçici vergi" ödüyorlar.

- Her yılın başı ve sonu itibariyle, Markı değerlemeye tabi tutup, aradaki farkın kurumlar vergisi ve fon payını, kâr dağıtılırsa ayrıca yüzde 15 stopajını ödüyorlar. Burada, ödenen verginin tutarı, on milyarlarca lirayı bulabiliyor.

Görüldüğü gibi, T.C. Ziraat Bankasına yatırılan 150 bin DM depozito, 150 bin DM olarak aynen bankada duruyor yani para artmıyor ancak depozito olarak yatırılan Mark, durduğu yerde kur farkı nedeniyle, birkaç çeşit vergi ödenmesine neden oluyor. Bu durum yalnızca döviz büfelerinin değil, döviz cinsinden teminat ya da depozito yatıran tüm işletmelerin sorunu...

Danıştay aksi görüşte
Yukarıda örnek gösterilen, döviz bürolarının depozitoları konusunda, Danıştay'ın görüşü mükellefin lehine. Danıştay Üçüncü Dairesi'nin, tam metni Yaklaşım Dergisi'nin 103. sayısında yayımlanan 5 Nisan 2001 Tarih ve E.2000/2134, K.2001/1198 sayılı kararına göre;

"Zorunlu olarak yatırılan ve ticari faaliyet devam ettiği sürece, bloke tutulan döviz cinsinden teminatların, istenildiğinde işletmenin ticari işlerinde kullanılması, başka bir anlatımla, tasarruf edilmesi olanaksızdır. Bu bakımdan, sözü edilen teminatın, ticari faaliyet sonucu doğan bir alacak olarak kabul edilmesi suretiyle kur farklarının vergilendirilmesi yoluna gidilemez."

Danıştay'ın, yukarıda özetine yer verilen kararı, diğer teminatlar ile depozitolar için emsal olabilecek niteliktedir.

Maliye'nin, Danıştay'ın yukarıda özetine yer verilen kararını da gözönüne alarak, "depozito vergisi" almaktan vazgeçmesi yerinde olacaktır.