kapat
30.05.2001
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi

ciceknet

Dünyadan
Spor

Limasollu

Magazin
Astroloji

Para Durumu
Hava Durumu

Bizim City
Sizinkiler

Sarı Sayfalar
İstanbul

Cumartesi Eki
Pazar Eki

Künye
E-Posta
Reklam
Arşiv

A T V

Win-Türkçe
ASCII

Finansbank

 
ZÜLFÜ LİVANELİ(livaneli@sabah.com.tr )

Adolf Hitler'e telif hakkı nasıl ödendi?

Bir ülkeyi istikrarlı ve büyük yapan şey; onun sarsılmaz gelenekleri ve kurallara uyma duyarlılığıdır.

Son günlerde Celal Üster'den okuduğum bir örnek bunu kuşkuya yer bırakmayacak biçimde ortaya koyuyor.

İkinci Dünya Savaşı yılları... Londra, Alman bombardımanı altında.

Tam bu günlerde George Orwell, BBC radyosunda Hitler'den söz eden bir program sunuyor. Ve kaçınılmaz olarak Hitler'in "Kavgam" adlı kitabından parçalar aktarıyor.

BBC, kuralları gereği Hitler'e telif hakkı ödemek zorunda ama İngiltere ile Almanya savaş halinde bulundukları için bütün diplomatik ve ticari ilişkiler kesik.

BBC yöneticileri epey uğraştıktan sonra bir yol buluyor ve Hitler'e telif hakkını Norveç hükümeti aracılığıyla ödüyorlar.

Savaş koşullarında Londra bombalar altında yıkılırken, bu bombaları attıran Adolf Hitler'e telif hakkı ödeme çırpınmasını düşünün.

Bu olsa olsa, Hitler'e değil, İngiltere'nin kendisine, yayın kurallarına ve telif haklarına duyduğu saygıdır.

***
İkinci örnek Cervantes'le ilgili. Don Kişot, ilk kez 1604 yılında basılıyor.

Kitabın basımına İspanya Kralı adına izin veren belgenin bir bölümünde, yazar Cervartes'e hitaben aynen şunlar yazılı:

"...size veya yetkili kılacağınız kimseye adı geçen La Mancha'lı Yaratıcı Asilzade adlı kitabı, Kastilya'nın bütün krallıklarında, beratın verildiği tarihten geçerli olmak üzere, on yıl boyunca basma iznini ve ayrıcalığını bağışlıyoruz.

Sizin yetkinizi almadan kitabı basan ve satan, bastıran veya sattıran, kişi veya kişilerden ceza olarak, kalıpları ve levhalarıyla birlikte yapılan basımın haricinde, her ayrı basım için elli bin maravedi alınacaktır.

Yüce Kralımızın emriyle

Juan de Amezqueta 26 Eylül 1604"

***
21. yüzyılda bile yaratıcı haklarını güvence altına alamamış olan Türkiye'de bunları okumak çok garip.

Hele, telif haklarına ömür boyu tecavüz edilmiş ve binbir değişik resim altında milyonlarca korsan kaseti piyasaya sürülmüş birisi olarak.

Şimdiki kuşağın bunu anlaması biraz güç ama, plağım 51 hafta, satış listelerinde 1 numarada kaldığı zaman bile önü çamur deryası olan 90 metrekare evde zor yaşıyor ve arabam olmadığından her yere otobüsle gidiyordum.

İspanya ise 1600'lü yıllarda telif haklarını güvenceye alıyor.

İngiltere örneğini hiç konuşmayalım bile. Savaş sırasında düşman başkomutanına telif hakkı ödemeyi bizim zihinlerimiz kavramaz.

Ama iki ülkeyi de bugün saygın ve itibarlı yapan ögeler, biraz da bu ve bunun gibi ahlaki değerlere sahip çıkmaları değil mi?

 
Ekonomik programın başarıya ulaşacağına inanıyor musunuz?

Evet
Hayır

 


Copyright © 2001, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. - Tüm hakları saklıdır