Win-Türkçe
ASCII

Kadınlarla birbirimize benziyoruz
Romanda kimse ilişkisinden ve hayatından memnun değil. Bu dönemin yarattığı sıkışıklıktan mı yoksa aşkın tabiatından mı kaynaklanıyor? Çünkü sizin meşhur aşk tanımınıza göre aşk iktisattaki tam istihdam gibi bir şey; hep hedeflenen ama asla ulaşılamayacak bir şey...

Aşk birçok duygunun birlikte ortaya çıktığı bir duygu. İçinde sevgi de kuşku, sarılma isteği, hırpalama isteği de aynı anda olabiliyor. Aşık biri sevdiğine kavuşmak isterken bir yandan da kaçmak isteyebiliyor. Bu kadar zıt duyguların yaşandığı bir durumda mutlak bir şey olamaz.

Okurlarınızın çoğunu kadınlar oluşturuyor. Kadınlar Ahmet Altan'da ne buluyor?

Erkekler de okuyor çünkü ben kadınları anlatıyorum, onlar da kadınları merak ediyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de okurun büyük kesimini kadınlar oluşturuyor. Onların duyguları erkeklere göre çok daha hızlı değişir ve kadınlar da bu duyguları yakalamak ister. Ama bu çok zor. Çünkü birini yakalarken bir diğerini kaçırıyordur. Bu yüzden de kadınlar erkeklerin sahip olmadığı sorulara sahip. Ortak yanımız da bu; benim de çok sorum var, onların da. Onların duygularına dair kuşkuları var, benim de.

Sanat tarihinde kadının aşık olan halini en iyi Don Juan tiplemesi bilir. O kadının alabildiğine ruhunu okşar ama özgürlüğünden de taviz vermez. Romanlarınız ve yazılarınızla Don Juan yaratıyor olabilir misiniz?

Don Juan'lıktan ziyade iki insanın duygularıyla kurduğu köprü ilgimi çekiyor. Bu çok zor bir mimari ve insanlar bunu sezgileriyle başarıyor. Edebiyatın gücü burada çok büyük. Kadınlar ve erkekler arasında bir köprüdür edebiyat. Aşık olduğunuz kişinin duygularını anlamayabilirsiniz ama bir kitapta ona benzer bir kahramanla karşılaşınca onu anlamak için ipuçları yakalarsınız. Bu yüzden aşkların yoğun yaşandığı toplumlarda edebiyat güçlüdür. Edebiyat güçlü olunca da aşklar yoğunlaşır.

Bir gün içinde aşk olmayan bir kitap yazacak mısınız?

Aşk insana ait her tür duyguyu barındırıyorsa ve ben insanla ilgileniyorsam bunu dışlayamam.

Doğu-Batı'dan çok kadın meselesi
Türk edebiyatında Osmanlı'yı konu alan ya da bundan hareket eden romanlar genelde Doğu-Batı meselesini sorgular ve Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş dönemini kültürel düzlemde ele alırlar. Oysa siz siyasi bir bakışla ele alıyorsunuz. Ahmet Altan, Türk edebiyatının hangi koordinatları üzerinde duruyor?

Kitaplarımda tez yoktur ve bunu edebiyat açısından sakat bulurum. İnsanı anlatmak istiyorum, edebiyatın da bu biçimini seviyorum.

İki kültür arasında kalmak, yani Doğu'ya ait olup Batı'ya hayran olmak da çok insani. Ama neden geçiş dönemini bu düzlemde değil de siyasi kulvarda arıyorsunuz?

İttihatçıların Batılılaşma çabalarının özünde iyi niyetli bir çaba var; daha iyi bir hayata duyulan özlem. Yani kadının öcü olmadığı, refah içinde özgür bir ülke. Ama niyetleri iyi olsa da, bunu kendi iktidarları için meşruiyet kaynağı yaptılar ve kendileri dışında herkesin kötü olduğunu düşündüler. Faşizm de vatana dair duyulan iyi niyetle başlar! Ama asıl kavga Doğu-Batı meselesinden ziyade kadın meselesidir. Çünkü toplumun geleneksel kesimi kadının ortaya çıkmasını istemezken ittihatçılar da özel hayatlarında tutucu davranmaya devam etti. Ama bir toplumun gelişmesi için kadınların hayata katılmaları gerek. Gelişmiş ülkelerle gelişmemiş ülkeler arasındaki en büyük ayrım da budur. Hele fakir bir kadının tutucu bir çevrede aşkını özgürce yaşaması mümkün değil.

Ama ister toplumsal ister bireysel olsun yasaklar aşkı kışkırtmaz mı?

Aşkın buna ihtiyacı yok. O kendi karmaşasını yaratır. Dünyanın en özgür ülkesinde aşık olsanız bile sıkıntı ve acı çekersiniz. Dediğiniz gibi bir durum olsaydı, gelişmiş toplumlarda aşk olmazdı.

Bu yüzden mi romanlarınızdaki kahramanlar konaklarda yaşayan zenginler?

Evet, kahramanlarım Fatih'te, Çarşamba'da yaşasaydı, özgür bir aşk yaşayamazlardı. Mahalle toplanır, kadının evini taşlardı.

Buket Aşçı