|
|
|
RTÜK'e yeni yasa
Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki yasada değişiklik yapan tasarı, TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi.
Tasarı, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Yasa'nın yanı sıra, Basın Yasası, Gelir Vergisi Yasası ile Kurumlar Vergisi Yasası'nda değişiklik yapılmasını öngörüyor.
Buna göre radyo, televizyon ve veri yayınları hukukun üstünlüğüne, anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, milli güvenliğe ve genel ahlaka uygun olarak, kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılacak. Yayınların Türkçe yapılması esas olacak, ancak evrensel kültür ve bilim eserlerinin oluşmasına katkısı olan yabancı dillerin öğretilmesi veya bu dillerde müzik ve haber iletilmesi amacıyla da yayın yapılabilecek. Türkiye Cumhuriyeti'nin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı yayın yapılmayacak.
ÖZEL HAYAT GİZLİ KALACAK
Yayınlar, toplumu şiddete, ayrımcılığa, düşmanlığa itecek nitelikte olamayacak. İnsanlar arasında ayrım, toplumun milli ve manevi değerlerine ve Türk aile yapısına aykırı yayın yapılmayacak. Özel hayatın gizliliği ihlal edilemeyecek. Yayıncılık, haksız bir amaç ve çıkara alet edilmeyecek. İlan ve reklam niteliğindeki yayınlar açıkça belirtilecek. Başka bir basın organının özel haberi sahiplenilemeyecek. Suçlu olduğu yargı kararıyla kesinleşmeden kimse suçlu ilan edilemeyecek. Siyasi partiler ve demokratik gruplar arasında fırsat eşitliği sağlanacak. Yayınlarda eser sahiplerinin hakları ihlal edilemeyecek.
MGK 2 ADAY ÖNERECEK
Üst Kurul üyelerinden beşi, siyasi parti gruplarınca TBMM Başkanlık Divanı oluşum formülüne göre belirlenecek ve TBMM Genel Kurulu'nca seçilecek. Üyelerden ikisi, YÖK Genel Kurulu'nun, Kurul üyesi olmayan, elektrik-elektronik, iletişim, kültür ve basın-yayın dallarından göstereceği iki aday arasından Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek. Bir üye, en çok sarı basın kartı sahibi üyesi bulunan iki gazeteciler cemiyeti ile Basın Konseyi'nin ortaklaşa göstereceği iki aday arasından Bakanlar Kurulu'nca seçilecek. Üyelerden biri de MGK Genel Sekreterliği'nin göstereceği basın-yayın konusunda uzman iki aday arasından Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. Üst Kurul üyelerinin görev süresi 4 yıl ile sınırlandırılacak.
"R" harfi tartışıldı!
TBMM Anayasa Komisyonu'nda radyo ve televizyonların uyacakları yayın esaslarını belirleyen RTÜK yasa tasarısının görüşmeleri sırasında ilginç diyaloglar da yaşandı... MHP'li Mustafa Verkaya, TV'lerdeki Türkçe kullanımından şikayet etti. Radyo ve TV'lerde kullanılan Türkçe'nin özellikle çocukları etkilediğini söyleyen Verkaya, isim vermeden, ünlü şovmen "Beyaz"ı eleştirdi. Verkaya, "R harfini kullanamayan şovmenler çocukları olumsuz etkiliyor. Kekemelerin şovmen olarak ekranlara çıkartılması, çocuklar arasında kekemeliğin artmasına yol açmıştır" dedi. Verkaya, "Türkçe'yi İstanbullu bayanların kullandığı şekilde topluma aktarmak lazım. Kötü örnekleri spiker ve şovmen çalıştırmak doğru değil" diye konuştu.
Çok izlenen TV halka açılacak
Yıllık ortalama izlenme veya dinlenme oranı yüzde 25'i geçen bir televizyon/radyo kuruluşunda gerçek veya tüzel bir kişinin ya da sermaye grubunun payı yüzde 50'yi geçemeyecek. Bu oranı geçtiği takdirde hisseleri halka arz ederek yüzde 50'nin altına indirecek. Hisselerin halka arzında Üst Kurul'un da onayı alınacak. Radyo ve televizyon kurma izni sadece anonim şirketlere verilecek. Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının hisseleri nama yazılacak.
KİMLER TV KURAMAZ?
Siyasi partiler, dernekler, sendikalar, meslek kuruluşları, kooperatifler, vakıflar, mahalli idareler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları şirketler, iş ortakları, birlikler ile üretim, yatırım, ihracat, ithalat, pazarlama ve finans kurum ve kuruluşlarına radyo ve televizyon yayın izni verilmeyecek. Bu kuruluşlar, radyo ve televizyon yayın izni almış kuruluşlara ortak olamayacak. Üst Kurul'dan izin almadan radyo ve televizyon yayını yapan ya da izni geçici ya da sürekli iptal edilmesine rağmen yayın yapan kişi ve kuruluşların sahip ve yöneticilerine, 6 aydan iki yıla kadar hapis cezası ile 1-100 milyar lira arası ağır para cezası verilebilecek.
Yalan yayına 90 milyar ceza
Yeni düzenleme ile özel ve tüzel kişilerin cevap ve düzeltme hakkı da tamamen yeni esaslara bağlandı. Yasa, tekzip hakkını kullandırmayan özel televizyonlara reklamlarını kısıtlamak da dahil 90 milyar liraya kadar ağır para cezası getirilmesine ilişkin yaptırımlar getiriyor. Tasarıda, tekzip ve düzeltme hakkı şu ifade ile yer aldı: "Yayın yapmayan veya karara uygun şekilde yapmayan veya geciktiren kuruluşun yayınlarından sorumlu en üst yönetici ile kuruluşun sahibi olan anonim şirketin yönetim kurulu başkanına 30 milyar liradan 90 milyar liraya kadar ağır para cezası verilir. Ayrıca kuruluşa, Üst Kurul'ca eylemin ağırlığına göre 3 aya kadar gelir getirici yayın yapma yasağı verilebilir. İkinci kez tekrarı halinde yayın izni iptal edilir ve en yüksek para cezasına hükm olunur. Bu cezalar ertelenemez. Hangi yayınların gelir getirici yayın olduğu Üst Kurul'ca belirlenir."
Telefonla yarışma tarihe karışacak
Tüm bilgi iletişim araçları ve telefon yoluyla yapılan yarışmalar yeni yasa ile tarihe karışacak. Telefon ve benzeri araçlarla yapılan yarışma ve lotaryalarla dinleyici ve seyircilere ikramiye dağıtılamayacak. Telefonla yapılacak kamuoyu yoklamaları için de noter şartı getiliyor.
Ayrıca, haberlerde, konu ile ilgisi olmayan görüntüler verilmeyecek, benzer görüntüler için haberde "arşiv" ibaresi yer alacak. Sürekli olarak altyazı ve bölünmüş ekran yoluyla ana programla ilgili-ilgisiz bilgiler veren konular da işlenemeyecek.
RTÜK'ÜN GELİR KAYNAKLARI
RTÜK'ün gelirleri, TV kanal ve radyo frekansı yıllık kira bedelleri ile radyo ve televizyon kuruluşlarının yıllık brüt reklam gelirlerinden alınacak yüzde 5 paylardan oluşacak. Gerektiğinde TBMM Başkanlığı bütçesinin transfer tertibinde üst kurul için ödenek yer alacak. Özel radyo ve televizyon kuruluşlarından alınacak yayın izin ve lisans ücretleri Hazine'ye gelir kaydedilecek. Türkiye'de ulusal, bölgesel ve yerel çapta TV kanal ve radyo frekans planları ile radyo ve televizyon yayınlarına esas olan frekans bantları ile ilgili çalışmalar yapma yetkisi Telekomünikasyon Kurumu'na ait olacak. Telekomünikasyon Kurumu, ilgili kurum ve kuruluşlarla düzenli işbirliği yapacak.
|
|
|
|