  
Maliye'nin yanlış hesabı
Maliye Bakanlığı her yıl, farklı tarihlerde "yeniden değerleme oranı" olarak, bir oran hesaplıyor ve bunu da Resmi Gazete'de ilan ediyor. Ancak, bu oranı yıl içinde ve yıl sonunda iki farklı yönteme göre hesaplıyor.
Böyle olunca da, iki yöntemden birine göre yapılan hesaplama yanlış oluyor. Eğer yıl içinde yapılan hesaplama yöntemi doğruysa, yıl sonundaki yöntem yanlış. Yok eğer yıl sonundaki hesaplama doğruysa, o zaman yıl içinde üçer aylık "geçici vergi" dönemleri için yapılan hesaplama yöntemi yanlış!..
Çifte standart
Aslında, yeniden değerleme oranının hesaplama yöntemi konusunda, Maliye'nin "çifte standart" uygulama yetkisi de yok. Vergi Usul Yasası'nın mükerrer 298. maddesinin 10. bendinde hesaplamanın nasıl yapılacağı tanımlanmış. Buna rağmen, Maliye yıl içinde o maddeyi başka türlü, yıl sonunda da daha başka türlü okuyor ve uyguluyor. Diyeceksiniz ki, "hiç öyle şey olur mu?" haklısınız olmaması gerekiyor. Ancak, olduğu da ayrı bir gerçek.
Bu bize çok sık anlatılan bir bektaşi fıkrasına hatırlatıyor. Bektaşiye sormuşlar;
* Aptestsiz namaz kılınır mı?
O da yanıtlamış;
* Evet, ben kıldım oldu!..
Geçici değerleme
Son olarak, 17 Nisan 2001 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 294 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Maliye Bakanlığı, 2001 yılının "birinci üç aylık geçici vergi" döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranını yüzde 6,8 olarak ilan etti.
Bu hesaplama şu yönteme göre yapıldı;
Burada, "2.516,7'lik endekste 170,1'lik bir artış varsa, 100 birimlik endekste yüzde kaç artış vardır?" yöntemine göre hesaplama yapıldı ve "yüzde 6,8" oranı bulundu.
Maliye'nin geçen yıl, üçer aylık geçici vergi dönemi için belirlediği oranlar da, bu yönteme göre hesaplanmıştı... Ancak, yılsonuna gelince Maliye bu yöntemden vazgeçiyor ve yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dahil olmak üzere), bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsü'nün, Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksi'nde (TEFE) meydana gelen ortalama artış oranını esas alıyor. Bu yönteme göre ortaya çıkan oran da, önceki orandan yüksek oluyor.
Geçen yıldan örnek
2000 yılında farklı TEFE değişim oranlarının esas alınması sonucu, 2000 yılı altı aylık yeniden değerleme oranı yüzde 29,2, dokuz aylık yeniden değerleme oranı yüzde 33,2 ve on iki aylık yeniden değerleme oranı yüzde 56 olarak ilan edilmişti. Oysa bu oranların, yüzde 56'lık oranın hesaplanmasına esas alınan yönteme göre, sırasıyla yüzde 31,7, yüzde 44 ve yüzde 56 olması gerekiyordu.
Bu yöntem, yıl içinde daha düşük orana göre yeniden değerleme yapılmasına ve daha düşük tutarda amortisman ayrılması sonucunu doğurduğu için, mükellefin aleyhine oluyor ve geçici vergi matrahı, olması gerekenin üzerinde çıkıyor.
Yeniden değerleme oranının, "ben yaptım oldu" zihniyetiyle iki farklı yönteme göre hesaplanması, Maliye'nin saygınlığını ve hukukun üstünlüğü ilkesini zedeliyor..
| DİE Ekim 2000 TEFE | 2.516,7 |
| DİE Ocak 2001 TEFE | 2.686,8 |
FARK 170,1
|
Magazin
