|
|
|
Bizim Yunanlılar
Tarihsel sarsıntılar bir kenara bırakılırsa, Yunanlılar ile sadece dilde değil, çeşitli alanlardaki pek çok benzerlik öne çıkar, bunun örneği öyle çok ki
B izi komşu ile birleştiren sadece "Deprem" değil... Tarihsel sarsıntılar bir kenara bırakılırsa Türkiye ile Yunanistan'ı karşı karşıya değil de yan yana getirecek o kadar çok örnek var ki... Hıristiyan, Ortodoks ve Gregoryan cemaatlerinin Anadolu'daki bir bölümü Türkçe konuşurdu. Hıristiyanlar'a gerek dini, gerek kültürel eğitimlerinde de ne denli serbestlik tanıdığı biliniyor. Bu belgeler devletin ve ilgili kurumların da arşivlerinde olmalıdır. Bendeki dökümanlar içinde azınlığın hem hayata, hem de ölüme dönük çok sayıda belgeleri var. Karamanlılar Anadolu'da Türkçe konuşan Ortodoks cemaatlerinin en önemlisidir. Evliya Çelebi, Almanya'ya uzanan gezisinde oradaki Rumlar'ın Türkçe'den başka dil bilmediğini yazar: "Amma kadim eyyamdan beri Urum keferesi bi mahalledir. Cümle üçyüz hanedir. Amma asla Urum lisanı bilmeyib batıl lisanı bilirler." Seyyah Alman Hans Dermschwan Anadolu'yu ve İstanbul'u gezdiğinde Yedikule'deki "Caramanos" topluluğu hakkında bilgi verecektir. Yazar bu topluluğun Karaman'dan geldiğini, dinlerinin Hıristiyan, mezheplerinin ise Ortodoks olduğunu ifade edecektir: "Kiliselerin de ayinlerini Türkçe yaparlar."
Bu görüşü destekleyecek bulgular vardır. İstanbul'un Yedikule ve Narlıkapı'dan önceki semti Samatya'da Hagios Kostantinos Kilisesi'nin Karamanlılar'ın oluşu gibi İstanbul'da ölen bir kısım Karamanlı da Balıklı Manastırı'na defnedilmişti.
KARAMANLICA KÖY BASKILARI
Avram Galanti "Yunanca bilmeyen Rumlar" dediği bu topluluk için şöyle der:
"Türkçe konuşan Selçukiler'in onikinci asırdan beri bulundukları yerlerde yaşayan Ortodoks Rumlar'ın lisanı Türkçe idi. Bunlar Yunanca bilmediklerinden dini eserlerini Yunan yazısıyla, dolayısıyla ayinlerini de Türkçe yaparlardı." Galanti Antalya Rum halkının 1870'lerde Yunanca bilmediğini, bunu da Rodos'ta Yunanca ders veren hocası Nicolaides'in 1900'lerde söylediğini ifade eder. (Ankara Tarihi, Avram Galanti, İstanul 1950) Karamanlıca'nın Kayseri'de basılanı vardır. Karamanlıca'yı okumak pek zor değildir. Eski kelimelere biraz vakıf iseniz "Ben Karamanlıca okuyabiliyorum" diyebilirsiniz. Mesela "İpadetName"nin ibadetname, "Ahsam sapah"ın akşam sabah olduğunu okurken çözebiliyorsunuz. Mehmet Kadir Keçeoğlu, Rum Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Kayserili Hıristiyanlar'dan biridir ama dili, ismi ve adetleri ile bizden farkı olmamıştır. Şer'iye sicillerini gördükten sonra artık gayrimüslim değildir. Tercihini yapıp kütüphane defterine şöyle yazacaktır: "Ben bu davaya çoktan inanmış insanlardanım. Bende izalesi lazım bir tereddüt yok. Kökleşmiş iman var." (Türk Etnografya Dergisi, Sayı III, Ankara 1958)
DİL BERABERLİĞİ
Sadece dilde değil, çeşitli alanlardaki benzerlikler yüzlerce yıllık karşılıklı etkilenmenin eseriydi. Yunanca'daki Türkçe sözcükler üzerine ömür boyu süren çalışmalar yapan Yordan Pambokis'di. 1914 Ünye doğumlu Yordan, ailesiyle Yunanistan'a göç eden ve Atina'ya yerleşenlerden biriydi. Çalışmalarında Bizans'ın Digenis Acritas ile Köroğlu arasındaki benzerlikleri tespit etmiş ve Türkçe'den Yunanca'ya geçen sözcüklerin, eskiden beri kullanıldığını savunmuştu. Pambokis bu analizini Anadolu kökenli yazarların eserlerinde değil, Yunanlı olanların eserlerinde yapmıştı. 400 kitabı kapsayan bu çalışmada ilk ciltte dört bine yakın sözcük sunulmuş ve bu sözcüklerin Yunanca'da aldığı biçimler olarak verilmiştir.
ÖZÜR ve DÜZELTME
Geçen haftaki yazımızda meydana gelen rakamsal hatadan dolayı özür diliyoruz. 1877 olarak çıkan Navarin Baskını 1827, Balo tarihi ise Eylül 1929 yerine Eylül 1829 olacaktır.
Dillerin etkileşimi
Eksiki: Eksik
Ergenis: Ergen
Zamanı: Zaman
İkiteli: İkitelli
Vereses: Veresi
Abla: Abla
Dikkatlidos: Dikkatli
İlacı: İlaç
Zengini: Zengin
Zorbas: Zorba
Kabuki: Kabuk
Anteri: Entari
İnati: İnat
Alemi: Alem
Sadece Türkçe'den Yunanca'ya olmamıştır giriş. Yunanca'dan Türkçe'ye de Cumhuriyet öncesi 900 civarında sözcük girdiği belirlenmiştir.
Liman, Anadolu, körfez, iklim, sınır, ayazma, fındık, anahtar eski Yunanca'dan Türkçe'ye giren sözcüklerdir.
Ergun Hiçyılmaz
(0 212) 251 11 77
ergunhicyilmaz@superonline.com
|
|
|
|