Bravo Derviş
Perşembe günü bütün Türkiye nefesini tutarak beklemeye başladı. Gün boyunca Washington'dan olumlu haberler geliyordu. Yapılan açıklamalar G-7'lerin Türkiye'ye mali yardım kararının kesinleştiğine işaret ediyordu.
Hatta, paranın IMF-Dünya Bankası kaynaklarından verileceği de anlaşılmıştı. Cevaplanmayan iki soru kalmıştı. Toplam yardım tutarı ne olacak? Bunun ne kadarı bu yıl kullanılabilecek?
Uluslararası mali piyasalar ek kaynağı en az 4 en fazla 8 milyar dolar arasında öngörüyordu. Buna göre, eski programdan kalanlarla birlikte 2001 için 9 ile 11 milyar dolar arasında mali destek hesapları yapılıyordu.
Sonucu Bakan Derviş Türkiye saati ile geceyarısı yaptığı basın toplantısında açıkladı. Uzun süredir böyle güzel bir sürprizle karşılaşmamıştık. Derviş, IMF-Dünya Bankası tarafından 2001'de kullanılmak üzere 10 milyar dolar ek kredi verileceğini, böylece bu yıl Türkiye'nin kullanabileceği resmi kaynakların en az 14.3 milyar dolara ulaşacağını müjdeledi.
Sayı gerçekten çok büyüktür. Hazine önümüzdeki 7 ayda vadesi gelen 9.5 milyar dolarlık dış borcunu mali piyasalara başvurmadan geri ödeyebilme olanağına kavuşmuştur. Geri kalan 5 milyar dolar ise iç borcu çevirmesini iyice kolaylaştırmıştır.
G-7'den gelen bu destekte Türkiye'nin jeopolitik konumu, NATO üyeliği, AB ile Gümrük Birliği, vs. şüphesiz önemli rol oynadı. Ancak, şunu özellikle ifade etmek istiyorum. Eğer G-7'lerin Türkiye'deki muhatabı Kemal Derviş yerine başka herhangi biri olsa bu paranın gene verileceğine kesinlikle inanmıyorum.
10 milyar dolar ek kaynak, Derviş'e uluslararası kuruluşlar ve G-7 ülkeleri nezdinde duyulan güvenin bir sonucudur. Derviş, yıllardır bilgisi, çalışkanlığı, kişiliği ve ahlakı ile oluşturduğu kredibiliteyi Türkiye'nin bu krizden daha az bedel ödeyerek çıkabilmesi için kullanmıştır. Kendisine teşekkür borçluyuz.
Üçüncüde atılırsın
Amerikan Hazine Bakanı O'Neill'in Türkiye'ye yönelttiği uyarı tüm medyada yayınlandı. Amerikalılar lafı ağızlarında dolamayı pek beceremezler. Tek süpergüç olunca diplomatik dil kullanmaları gereğini de artık duymuyorlar.
Ne diyor O'Neill? Bu size vereceğimiz son dış destektir. Kullandınız, kullandınız. Kullanamaz, gene saçmalar, reformları yapmaz, ekonominize çeki düzen vermezseniz, bir daha boşyere bize gelmeyin. Çünkü başka para yok.
Haberi okuduğum New York Times yazarı, Amerika'da çok kullanılan bir beyzbol kuralını hatırlatıyor. Tam ayrıntısını bilmiyorum ama beyzbolda oyuncunun üç hakkı var. Üçüncüsünü de kullanamayınca oyunu terkediyor. İngilizcesi "three strikes and you're out". Üç hata ve oyundan atılırsın.
Türkiye de şu anda üçüncü hakkını kullanıyor. Birincisi 1999 sonbaharındaki "Standby Anlaşması" idi. Yapısal reformlardaki gecikme, Türk Telekom'un özelleştirilmesine direnç gibi nedenlerle Kasım krizine geldi.
Bunun üzerine ikinci mali destek Aralık ayında "Ek Rezerv Kolaylığı" şeklinde verildi. Ama MGK'daki siyasi kavga ile o şansı da heba ettik. Şimdi son birbuçuk yıl içinde üçüncü dış yardım yardım paketini alıyoruz.
Bu konunun kamuoyu tarafından çok iyi anlaşılması gerekiyor. Soğuk savaş biteli 10 yılı geçti. Artık jeopolitik, askeri stratejiler filan boş laf. Ya Türkiye oyunu kurallarına göre oynayacak. Ya da kendi başının çaresine bakacak.
Sonradan "bize o zaman söylemediler" diyecek halimiz de yok. Açıkça yüzümüze durum anlatıldı. Sağır sultan bile duydu.
Uyarıyoruz
Okuyucularımızı özellikle uyarmak istiyoruz. İşin zor kısmı bundan sonra başlıyor. Dış mali destek Türkiye'nin eski hatalarını tekrarlaması için verilmiyor. Eski kötü adetlerinden vazgeçerken çekeceği sıkıntıları hafifletmek için veriliyor.
Değişimi sadece siyasi kadrolardan bekleyemeyiz. Şüphesiz Türkiye'nin bu kötü günlere gelmesinde onların çok büyük payı var. Ama tek suçlu siyaset değil. Vatandaş olarak hepimiz bu suçlara iştirak ettik. Herkes için özeleştiri zamanıdır.
Niyet Mektubu açıklandıktan sonra iktisat politikalarının ayrıntılarını ele alacağız.
Magazin
