1- 1999 yılı, son beş yılda sayısal anlamda, en az vergi incelemesi yapılan yıl olmuş.
2- Vergi incelemesinin oranı yüzde 1 civarında. (Bu oranı; inceleme sayısını, 6 milyon civarında olan gelir, kurumlar ve KDV mükellefi sayısına bölmek suretiyle buluyoruz.)
3- 2000'de saptanan vergi kaçağı, 1996'ya göre tam 2 kat artmış ve yüzde 27'den, yüzde 54'e ulaşmış.
4- Denetim yetersizliğinde, Maliye'deki 10 bin 466 denetim elemanı kadrosunun sadece 2.472'sinin dolu olmasının da payı var. Denetim kadrolarının yüzde 74'ü boş.
Vergi inceleme elemanlarının, 2000 yılı inceleme sonuçları Tablo-II'deki gibi.
Tablonun incelenmesinden şu sonuçlar ortaya çıkıyor.
- Sayısal anlamda en çok vergi incelemesini, vergi denetmenleri yapmışlar. Her 100 incelemenin 91,7'sini vergi denetmenleri, yüzde 5,1'ini Hesap Uzmanları, yüzde 2,7'sini Gelirler Kontrolörleri, yüzde 0,5'ini ise Maliye Müfettişleri yapmışlar. Vergi Dairesi Müdürlerinin incelemesi dahil değil.
- Bulunan matrah farkı açısından ise toplam matrah farkının yüzde 48'ini Hesap Uzmanları, yüzde 27'sini Vergi Denetmenleri, yüzde 22'sini Gelirler Kontrolörleri, yüzde 3'ünü Maliye Müfettişleri bulmuşlar.
Yapılan vergi incelemeleri sonucu bulunan yüzde 54'lük matrah farkının, tüm vergilerde ve mükelleflerde yüzde 54 kaçak olduğu şeklinde algılanması yanlış olur. Bazı vergilerde; örneğin taşıt alım ve motorlu taşıtlar vergisinde, ATV'de, mevduat faizi ve repo stopajında, kaçak olması hemen hemen hiç sözkonusu değil. Ancak, bulunan matrah farkının oransal olarak her yıl artması da, vergi kayıp ve kaçağının, yıllar itibariyle azalma yerine aksine arttığını ancak 2000'de 1999'a kıyasla azaldığını gösteriyor.
Magazin
