|
|
|
Dövizzedelere umut
Dövizle kredi alan 37 bin kişinin, aralık sonunda 223 trilyon lira olan borcu, devalüasyon sonrası 395 trilyon liraya çıktı
Hukukçular, "Dövizzedeler lehine emsal davalar var. Mahkemeye başvurup önce tedbir, sonra uyarlama kararı aldırılmalı" diyor
Ekonomik programa güvenerek dövizle borçlananlar, devalüasyon yapıldığından bu yana kan ağlıyor. Merkez Bankası'nın döviz kurunu sürüklenen çıpaya bağlayarak günlük olarak belirlediğini gören ve ekonomik programa inanan 37 bin 574 kişi, "Daha avantajlı" diyerek uzun vadeli konut ve taşıt kredisi kullandı. 21 Şubat tarihine kadar herşey normaldi. Bu tarihte toplam kredi borçları sadece 7 trilyon lira artarak 229 trilyon liraya ulaşmıştı. Ancak dövizle kredi alanlar 22 Şubat sabahı uyandıklarında borçlarının bir günde 320 trilyon lira olduğunu gördüler. İlk dalganın şaşkınlığını üzerlerinden atmaya çalışırken, dövizdeki çıkış durmadı ve 6 Nisan itibari ile Merkez Bankası kurları ile döviz 1 milyon 187 bin liraya dövizzedelerin borcu da 395 trilyon liraya ulaştı. Bu rakamın içinde, daha önceki dönemde, uzun vadeli borçlanan dövizzedeler de bulunuyor. Zaten yüksek meblağlı dövizli banka kredilerinin çoğunluğunda, 37 ay ve üzerinde vadeler tercih ediliyor.
HAREKETE GEÇME ZAMANI
İşte bu noktada avukat Korhan Engindeniz'in, dövizdeki olağanüstü artış nedeniyle 9 Asliye Ticaret Mahkemesi'ne açtığı uyarlama davası diğer dövizzedeler için umut oldu. Konuyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz hukukçular da durumun tamamen umutsuz olmadığını belirterek, 1994 yılındaki krizin ardından benzer davalarda tüketici lehine kararlar alındığını vurguladı.
UMUDA YOLCULUK
Bankaya döviz borcu olup da ödeme güçlüğüne düşenlerin yapacağı en önemli şey ilk etapta söz konusu kararı da örnek gösterek Asliye Ticaret Mahkemeleri'nden ihtiyatı tedbir kararı aldırmak. Bu karar dava sonuçlanana kadar borcun eski kur üzerinden ödenmesi anlamını taşıyor. Ardından ise yine aynı mahkemeye uyarlama davası açmak gerekiyor. Hukukçulara göre burada ileri sürelecek en önemli şey olağanüstü kriz koşullarında bir tarafın aleyhine gelişen durumun ortaya konulması. Mahkemenin davacının aleyhine karar alması halinde bile olay Yargıtay'a taşınarak hukuk mücadelesi devam ettirilebilir.
YENİ KREDİ VEREN YOK
Bu arada, sadece 2000 yılı içinde 4 bin 575 kişiye 114 trilyon lira yabancı para cinsinden kredi kullandıran bankalar 19 Şubat'ta kapattıkları tüketici kredilerinin kapısını halen açmadı. Sadece Garanti Bankası tüketici kredisi vermeye devam ediyor ancak yüzde 15'e varan faizlerle artık zaten kredi kullanmak isteyen de bulunmuyor.
"Kredi kullananlar uyanık olmalı"
22 Şubat'ta dalgalı kura geçiş ile birlikte dövizde yaşanan artışın ciddi bir mağdur kitlesi oluşturduğunu ifade eden hukukçulara göre kişi Asliye Ticaret Mahkemelerine uyarlama istemi ile dava açarak sözleşmelerin yeniden düzenlenmesini ve tedbir kararı alınmasını isteyebilir. Avukat Rahmi Kadıoğlu, "Kredi kullananların uyanık olması gerekiyor. Borcun TL'ye çevrilmesi durumunda bundan sonra uygulanacak faiz oranları önemli. Banka TL bazında da fahiş faiz isteyebilir. Bu durumda da yargı yoluna gidilmesi gerekiyor. Kriz bankalar yüzünden çıkmış ve ekonomik pakete inananlar mağdur duruma düşmüştür. Öncelikli olarak hukukun temel ilkesi dürüstlük kurallarına uygun davranmaktır. İkinci olarak da bir sözleşmenin koşulları birisi aleyhine çok ağır bir şekilde değişmişse tarafları artık bağlamaz" değerlendirmesinde bulunuyor.
Tüketici ne yapmalı
*"Olağanüstü kriz durumu" gerekçe göstererek, Asliye Ticaret Mahkemeleri'ne ihtiyatı tedbir için başvurmak gerekiyor.
*Mahkemenin ihtiyati tedbir kararının ardından 10 gün içerisinde uyarlama davası açılmalı.
* Mahkemenin talebi haksız görmesi durumunda olay Yargıtay'a taşınabilir. 1994 krizinden sonra Yargıtay benzer olaylar nedeniyle tüketici lehine karar vermişti. Bu yönde karar çıkabilir.
* Döviz kredilerinin TL'ye çevrilmesi durumunda banka bu alanda da fahiş faiz istiyorsa, yine aynı gerekçe ile benzer yargı süreci işletilebilir.
Kredilerde kabaran fatura
Tarih | Kur | Borç |
31 Aralık 2000 | 669.989 TL | 223 trilyon TL |
21 Şubat 2001 | 688.996 TL | 229 trilyon TL |
22 Şubat 2001 | 962.499 TL | 320 trilyon TL |
6 Nisan 2001 | 1.187.000 TL | 395 trilyon TL |
|
|
|
|