İstanbul'da 10 yılda 600 bin kişi yeşil kart alırken, 2001'in ilk üç ayında kart alanların sayısı 40 bine ulaştı. Kriz öncesi yeşil kartı aklına bile getirmeyenler, şimdi sırada bekliyor...

GÜNDE YÜZ BAŞVURU VAR
Daha önce haftada ortalama yüz kişinin başvurduğu yeşil karta artık bir günde yüz kişi başvuruyor. Yetkililer işsizliğin had safhaya ulaştığı bu dönemde ilaç ve tedavi giderini karşılayamayan ve yeşil kart başvurusunu daha tamamlayamamış vatandaşlara özel hastanelerde çalışan arkadaşlarından yardım isteyerek baktırıyor. Yeşil kartın veriliş aşamasında yaşanan sıkıntılardan biri de bu hizmetten haberi olmayan birinin önemli bir hastalık sonrası tedavisini bu şekilde devam ettirebileceğini öğrenmesiyle başlıyor. Başvuru için geldiğinde zaten mağdur olan vatandaş hakettiği yeşil kartı yasal araştırmaların yapılmasından sonra alabileceğini öğrenince ortalığı birbirine katıyor.

AKTUNA'NIN BULUŞU
YEŞİL kartın yasalaştığı 1992 yılında dönemin sağlık bakanı olan Yıldırım Aktuna, şunları söyledi:

"1991'de sağlık bakanı olduğumda gazetelerde gördüğümüz 'Hastanede rehin kaldı', 'Ölüsünü alamadı' şeklindeki haberler bizi harekete geçirdi. Planlarımız arasında SSK, Bağ-Kur ve diğer sosyal güvenlik kurumlarını kapsayacak genel sağlık sigortası vardı. Bu sigorta, primlerini ödeyebilenlerin devam edeceği, ödeyecek gücü olmayanların primlerinin devlet tarafından ödenmesi üzerine kuruluydu. Reform gerçekleşene kadar fakirler için de geçici 'yeşil kart' yasasını çıkardık. Geçici düşündüğümüz yasa, fakirlerin tek umudu oldu."

'Bizim için tek kurtuluş bu kart'
* Neriman Akbulut (21, ev hanımı):

"Evlendiğimizde kocam astım hastasıydı. Askere gittiğinde orada tedavi olur zannettik ama olamadan geri döndü. Daha sonra hastalığı ilerledi ve kronik astıma döndü. 2 kızımız var. Kocam kriz öncesi konfeksiyonda çalışıyordu. İyi kötü geçiniyorduk. Şimdi işsiz kaldı ve bütün bu tedavilerin parasını nasıl ödeyeceğiz diye kara kara düşünüyoruz. Ufak kızımın kulağında bir problem çıktı. Doktora götürdük Reçetedeki ilaçlar ve iğneler tam kırk milyon lira tuttu. Hala ilaçları alabilmiş değiliz. Şu anda gördüğümüz tek çıkış yolu yeşil kart."

'Kendim için değil çocuklarıma lâzım'
* Bayram Argun (47, işsiz):

"On nüfusa bakıyorum. Sekiz tane çocuğu nasıl okutayım, nasıl doyurayım, hastalanırsa nasıl tedavi ettireyim? Düşündükçe çıldıracak gibi oluyorum. Her yerde iş arıyorum ama nereye gitsem herkes bir kriz tutturmuş. Bütün kapılar yüzüme kapanıyor. Kendimden vazgeçtim bari çocuklarımı kurtarayım diye düşünüyorum. İnşallah şu yeşil kartı alır da çocuklarımı bir nebze olsun rahatlatırım."

YEŞİL KART NASIL ALINIR?
Yasaya göre aile içinde kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte biri veya daha azı olması durumunda kişiler yeşil kart almaya hak kazanıyor.

Yeşil kartla muayene olanların masraflarını, her yıl TBMM'de yıllık bütçe yapılırken yeşil kart fonu adı altında oluşturulan fon ödüyor. Yeşil kart için başvuruyu aile reisinin yapması gerekiyor. SSK, Bağ-Kur gibi kurumlara bağlı olanlar yeşil kart alamıyor.

Başvuru için önce muhtarlıktan fakirlik halini gösteren bir belge almak, sonra kaymakamlıklara başvurup yeşil kart bürolarından istenen yasal prosedürün tamamlanması gerekiyor.

Bütün hazırlıklar bittikten sonra ilçe idare kurulunun onayından geçen başvuru sahipleri kaymakamlıktan bir yıl geçerli olan yeşil kartlarını alıyorlar. Kartın her yıl yenilenmesi gerekiyor.

İlker AKGÜNGÖR