Medeni Kanun'un kabul edilişinin 75'inci yıldönümünde, kadınlar Meclis'te bekleyen tasarının yasalaştırılması taleplerini bugün sokaklarda duyuracak

KADINLAR YÜRÜYECEK
Kabul edildiği 17 Şubat 1926 yılında toplumun ihtiyaçlarını karşılayan ancak günümüzde "yarı medeniyet" getiren bu kanunun değişmesi için bugün hem Ankara hem de İstanbul'da yürüyüşler düzenleniyor. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk tarafından son değişiklikleri yapılan ve şu anda TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülen 1030 maddelik Medeni

Kanun'un Meclis'ten en kısa zamanda geçmesi için Ankara'da 45, İstanbul'da da 50'nin üzerinde sivil toplum örgütünün ortaklaşa düzenlediği yürüyüşler gerçekleştirilecek. Konuşmalar yapılacak, araçlarla "kadın konvoyları" oluşacak.

Unutmadan söylemekte yarar var: Kamuoyunda yalnızca kadın haklarını düzenleyen bir kanun olarak algılanan Medeni Kanun, aslında toplum yaşamının tümünü ilgilendiren yüzlerce düzenlemeyi kapsıyor. Bu yüzden de değişimi tüm toplumu ilgilendiriyor. Örnek vermek gerekirse yeni düzenleme, çocukların adını kimin koyacağından, mirasın paylaşımına, evlat edinmenin kolaylaştırılmasından, boşanma durumunda malların bölüşümüne kadar farklı alanlarda düzenlemeleri içeriyor.

Bugünkü etkinlikler
Ankara'da saat 10.00'da Anıtkabir ziyaret edilecek, 12.00'de ise Tandoğan Meydanı'nda 45 sivil toplum örgütünün düzenlediği yürüyüş gerçekleştirilecek. İstanbul'da 11.00'de Dolmabahçe'de araç konvoyu toplanacak. Boğaziçi Köprüsü'nden Kadıköy-Sahilyolu- Bağdat Caddesi-Kadıköy'e kadar konvoy devam edecek.

NELER DEĞİŞİYOR?
TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülmekte olan tasarıda ise "reform" niteliğinde değişiklikler var. Bu tasarı kabul edilirse gerçekleşecek değişikliklerden bazıları şöyle:n Evlenmek için 17 yaşın doldurulması koşulu aranacak. Olağanüstü evlenme yaşı ise 16 yaşın doldurulması biçiminde düzenlenecek. Eşler oturacakları konutu birlikte seçecekler. Mevcut kanundaki 'Koca aile birliğinin reisidir' hükmü de kaldırılarak yerine "eşler evlilik birliğini beraberce yönetir" hükmü getirilecek. Eşlerin evlilik birliğinin giderlerine katılmaları konusunda da eşitlik ilkesine yer veriliyor. 'Karı ve çocukların bakım ve iaşelerinin kocaya ait olduğu' hükmü kaldırılacak. Her iki eşin de giderlere katılma zorunluluğu getirilecek.

Eşlerden her biri ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil etme yetkisine sahip olacak. Kadının evlilik birliğini temsil yetkisini kötüye kullanması halinde kocanın bu yetkiyi sınırlandırması veya kaldırması konusunda da karar verme yetkisi hakime bırakılacak.

Eşlerden her biri, meslek ve iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda olmayacak.

Kişisel mallar hakkında üçüncü kişilerle kadın arasındaki davalarda, kadını kocanın temsil edeceği hükmü yer alıyor. Eşitlik ilkesi uyarınca eşlerden her biri diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukuki işlemi yapabilecek. Ancak aile konutu ile ilgili hukuki işlemler bakımından biri diğerinin açık rızasını almak zorunda olacak.

Boşanma durumunda kadınları mağdur eden maddeler de yeni düzenlemede değiştiriliyor. Kişisel ve edinilmiş malların neler olduğu ayrı ayrı sayılacak. Her eş kişisel malları ile edinilmiş malları yönetme, bunlardan yararlanma ve tasarrufta bulunma hakkına sahip olacak. Eşlerden her biri kendi borçlarından dolayı üçüncü kişilere karşı bütün mal varlığı ile sorumlu olacak. Edinilmiş mallar, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği mal varlığı değerleri olarak tanımlanıyor.

Edinilmiş mallara katılma konusunda sağ kalan eşi, ekonomik ve sosyal açıdan koruma amacını taşıyan hüküm getiriliyor. Buna göre, sağ kalan eş, ölen eşine ait olup, birlikte yaşadıkları konut üzerinde doğan alacağı mahsup edilerek yetmezse bedel ekleyerek intifa veya oturma hakkı tanınmasını

isteyebilecek. Ayrıca sağ kalan eşe ev eşyası üzerinde aynı koşullar altında mülkiyet hakkı tanınmasını isteme yetkisi de veriliyor.

Velayet hakkının kullanılmasında eşlerin anlaşamamaları halinde babanın oyuna üstünlük tanıyan hükmü de kaldırılıyor. Evlilik devam ettiği sürece ana-babanın velayeti birlikte kullanma hükmü getirilecek.

GAYRİMEŞRU ÇOCUK ANNENİN
Yeni tasarıya göre ana ve baba evli değil ise doğan çocuğun velayeti anaya ait olacak. Ancak ananın küçük, kısıtlı veya ölmüş olması durumunda, hakimin çocuğun menfaatine göre çocuğa vasi atama yetkisi olacak. Soybağı açısından evlilik içinde doğan çocukla evlilik dışı doğan çocuk ayrımına son verilecek. Evlilik dışında doğan çocukların zarara uğramaları engelleniyor.

BEKARLAR DA EVLAT EDİNECEK
Çocuğu olanlar da küçükleri evlat edinebilecek. Evlat edinme yaşı 30'a indiriliyor. Birlikte evlat edinebilmek için evli olma koşulu aranıyor. Çocuğun adını ana ve babasının koyacağı kuralı yer alıyor. Eşlerin anlaşamaması halinde artık babanın oyuna üstünlük tanıyan hüküm uygulanmayacak. Sorun hakim kararı ile çözülecek. Vasiliği kabul hükümlülüğü sadece erkekler için değil kadınlar için de uygulanacak. Böylece kadın erkek eşitliği bu konuda da gerçekleşecek.

Yakın aile bağları bulunan ve ana veya babanın ölümü halinde yeğenlerine sahiplik yapan amca, hala, dayı ve teyzeye bazı koşullar altında mirastan pay ayrılıyor. Böylece, büyükana ve büyükbabaların miras bırakandan önce ölmeleri durumunda kendilerine isabet eden miras paylarını çocuklarına, yani miras bırakanın hala, dayı ve teyzelerine (varsa sağ kalan eşleriyle birlikte) intikal etmesi ilkesi getirilecek.

ELİF ERGU