Önce vadeli pamuk piyasası diye başlamışlardı, sonra vadeli işlemler borsasına yöneldiler. Yaklaşık beş yıllık çalışmanın bir sonucu olarak Vadeli İşlem Borsası Yönetmeliği hazırlandı. SPK'nın hazırladığı taslağı ilgili Devlet Bakanı Recep Önal uygun bularak imzaladı ve yayımlanmak üzere Resmi Gazeteye'ye gönderdi. Vadeli İşlem Borsası'nın kurulması için bundan sonra iş SPK'nın teklifine ve Bakanlar Kurulu'nun kararına kaldı.
* İstanbul dünden hazır- Aslında vadeli işlemler piyasasını İMKB bünyesinde kurmak mümkün. Bu konudaki hazırlıklar altı yıldan beri sürüyor, işlemlerin yazılımını bile gerçekleştirdiler. Personel eğitimi tamam, İMKB 30 Endeksi bu iş için üretildi. Derinliği olan hisseler de belirlenerek işlemlere başlanacaktı. Ancak zaman zaman İMKB yönetiminin, zaman zaman da SPK yönetiminin vadeli işlemlere karşı çekingen tavrı bu piyasanın bugüne kadar ertelenmesine yol açtı. Spot piyasası bu kadar oynak olan bir borsanın vadelisinin çok daha volatil olmasından korkuldu.
Sadece İMKB değil, İstanbul Altın Borsası da vadeli işlemler stajını yaptı. Hem altın ve kıymetli madenlerde hem de dövizde başlatılacak vadeli işlemler, pamuk ve diğer ürünlere kadar kaydırılabilir.
* İzmir'de ısrarın nedeni- Vadeli borsanın İzmir'de düşünülmesine yol açan etkenlerden biri, pamuğun ticaret merkezi olması, diğeri ise vadeli piyasa konusunda beş yıldan bu yana çalışılması. Bunun arkasında elbette siyasi destekler var. Hatta bir hükümet sorunu haline bile, gelme eğilimi gösterdi.
İzmir'de kurulması düşünülen borsa sadece pamuk değil tüm finansal araçların vadeli olarak alınıp satılacağı bir anonim şirket şekilnde kurulacak. 10 trilyon sermayeli borsa, özel bir borsa olacak. Bu borsaya Avrupa Vadeli İşlemler Borsası (Eurex) de yüzde 10-15 dolayında ortak edilecek. Eurex'ten beklenen teknoloji ve bilgi getirmesi. Borsa kurulurken mali piyasalara çağrıda mı bulunulacak yoksa ortaklar belli kriterlere göre mi seçilecek belli değil.
* Trendin tersine- Bütün borsalar birleşirken, ayrı bir borsa kurulmasına gerek var mı? Ya da uzaktan erişim gibi bir olanağın ortaya çıkmasıyla artık borsanın uzağı yakını kalmazken, neden ille de İzmir'e borsa kurulsun?
Bunun altındaki neden eğer İzmir'in makus talihini kırmaksa bu mümkün değil. Elektronikleşen bir borsanın kurulduğu kente fazla bir hizmeti olmaz.
Üstelik borsalar, piyasa ve oyuncular nerede ise orada kurulur. Finans merkezi nerede ise borsa da, orada olur. Netikim bu gerçektir ki, İş Bankası'nı Ankara'dan İstanbul'a getirtti. Yine bu gerçektir ki, merkezi İzmir'de olan Yaşarbank, İstanbul'a taşındı. Kendileri bile bankalarını İstanbul'a taşırken borsada neden tersi isteniyor?
Karar verici konumunda olan SPK ve siyasi otorite bir kez daha düşünmelidir. Hatta, "Türkiye'nin borsa stratejisi nedir?" bu tartışılmalıdır. Yoksa kurmak kolay olsa da, yaşatmak zor oluyor.
Sonuç-"Uzağı düşünmeyen üzüntüye yakındır" Konfüçyüs
