16.5 milyar $ niçin tahsil edilmedi?

Hangi 16.5 milyar dolar mı? Geçtiğimiz hafta boyunca tartışılan 16.5 milyar dolar... Resmi kayıtlara göre, Maliye'nin 5 katrilyon lira, Bağ-Kur'un ilk hesaplamalara göre 5 katrilyon lira, SSK'nın da 1.2 katrilyon lira tahsil edilmemiş alacağı var. Bu tutarı, şu andaki kur üzerinden dolara çevirdiğimizde tam 16.5 milyar ABD Doları ediyor...

Af mı kolaylık mı? tartışması
Geçtiğimiz haftanın başında, faizli tutarı 5 katrilyon lira civarında olan birikmiş vergi alacağının tahsili amacıyla, bir tebliğ yayımlanarak 18 aylık "ödeme kolaylığı" sağlandı. Hemen ardından, Hükümet yetkilileri ile sanayici, ihracatçı, esnaf, çiftçi ve bankacıların yaptığı ekonomik zirve toplantısında, sanayici ve esnaf temsilcileri, vergideki ödeme kolaylığını desteklediler ve birikmiş SSK ile Bağ-Kur primleri için de, bir "ödeme kolaylığı" talep ettiler.

Bu arada, başta VAVEK (Vatandaşın Vergisini Koruma Derneği) olmak üzere, bazı sivil toplum örgütleri ve yazarlar da, vergideki ödeme kolaylığının, bir "vergi affı olduğunu" öne sürerek, vergisini zamanında ödeyen mükelleflerin, cezalandırılmış olduğunu, ödemeyenlerin ise ödüllendirildiğini belirttiler. Tebliğ ile getirilen ödeme kolaylığının, bir "vergi affı olmadığını" savunanlar ise, vergide ve faizde bir kuruşluk dahi indirim yapılmadığını, birikmiş vergi borcunun, ağırlıklı bir kısmının yıllık yüzde 180 ya da yıllık yüzde 144 üzerinden hesaplanan gecikme faizi bindirilmiş bir borç olması nedeniyle, zaten mağdur olduklarını, şimdi ise zamanında ödenmesi gereken verginin birkaç katı ödeme yapılacağını öne sürdüler. Görünen o ki, bu tartışmalar daha uzun süre devam edip gidecek...

Sorumlu kim?
Türkiye'nin, bir-iki milyar dolarlık kredi bulabilmek için, adeta dokuz takla hatta kırk takla attığı bir dönemde, 16.5 milyar dolarlık bir alacağın tahsil edilmemiş olması son derece dikkat çekici... Belli ki, bir kısım mükellef imkansızlıklar nedeniyle borcunu gerçekten ödeyemezken, bir grup mükellefde birilerince korunmuş ve üzerlerine gidilmemiş... Bu aşamada yapılması gerekenlerden biri de, bu 16.5 milyar doların niçin tahsil edilmediği ya da edilemediğidir. bu alacağı tahsil etmekle görevli olanların kimler olduğu, tahsili için ne gibi çabalar gösterildiği ya da gösterilmediği, nedense hiç gündeme gelmedi.

Olayın bu boyutunun araştırılması ve kamuoyuna da inandırıcı bir şekilde açıklanması gerekiyor. Vergisini ve primlerini zamanında ödeyen vatandaş, 16.5 milyar dolarlık alacağın nasıl biriktiğini merak ediyor. Bunu merak ederken de, kimlerin korunduğunu, sorumluların kimler olduğunu ve haklarında ne gibi işlem yapıldığını da öğrenmek istiyor... Madem şeffaflıktan sözediliyor o halde bu konu en ince ayrıntısına kadar kamuoyuna açıklanmalı, belirsizlikler netleştirilmeli...

Birikmiş 16.5 milyar liranın nedenleri araştırılıp kamuoyuna açıklandığında, hem son ödeme kolaylığının gerekçesi ortaya çıkacak hem de gelecek yıllarda, benzer durumların olması, büyük ölçüde önlenebilecek...