Sümer Oral fermaný
Öðle yemeðini "Maliye Evi"nde yedik... Okan Müderrisoðlu ile birlikte, Bakan Sümer Oral'ýn konuðuyduk.
Sümer Bey "görmüþ, geçirmiþ" bir siyasetçi.
Ýktidarý da yaþadý.
Muhalefeti de gördü.
Ýhtilal ile de tanýþtý.
Ve "son olay... Meclis kavgalarý... Týrmanan gerilim" konusu açýlýnca...
Þöyle dedi:
- Sühžneti býrakalým, sühžlet ile kucaklaþalým.
***
Sühžnet... Yani:
"Sýcaklýk... Hararet."
Sühžlet... Yani:
"Aklýselim... Nezaket."
Sümer Oral:
- Kýzgýn ortamýn... Gerilim mühendisliðinin kimseye yararý yok... Ne olur, sühžneti yükseltmeyelim... Sühžleti hakim kýlalým... Yükselen deðer aklýselim olsun.
***
Maliye Bakaný'ný dinlerken...
Nantes Fermaný'ný (13 Nisan 1589) hatýrladýk.
O fermanda denir ki:
- ........topluluða hitap eden kiþilere (yöneticiler kastediliyor) halký galeyana getirecek söz söylemeyi, konuþma yapmayý, demeç vermeyi yasaklýyoruz.
Bu çaðda artýk "yasak" olmaz.
Ama...
"Hararetin yerini aklýselimin almasý için."
Öncelikle "birþeye" ihtiyaç var.
Yöneticilerin... Parti baþkanlarýnýn "halký galeyana getirecek söz ve eylemlerden" kaçýnmalarýna.
***
Sümer Bey belki on kez "aman ekonomik program aksamasýn" dedi.
Aksamamasýnýn "ön koþulu" ise...
"Zeminin kaygan olmamasý."
Yani "politik zeminin."
Sümer Bey:
- Sevgi, barýþ, kardeþlik, huzur ve demokrasinin kýymeti bilinirse... TBMM'de bir daha üzücü olaylar yaþanmazsa... Ekonomik program da düzgün bir zemin bulmuþ olur.
***
Ekonomik programdan "sapma" olmamalý. Ama bu program "Allah'ýn emri" deðil.
"Ana hedef" korunurken, bazý kesimlere... Memura... Köylüye "birþeyler" yapmalý.
Onlarý "can çekiþir durumdan" çýkarmalý.
Biz "böyle" konuþunca...
Sümer Bey itiraz etmedi.
Ve "þöyle" dedi:
- Programdan taviz vermeden... Zor durumdaki kesimlere, hafif nefes alma iþlemleri yapmamýz lazým... Maliye olarak bu konuda çalýþýyoruz.
***
Gülhane Fermaný'nda (3 Kasým 1839) deniyor ki:
- ........ Memurlara yeterli aylýk verilecek ve ülkenin gerilemesinde baþrolü oynayan rüþvet belasý, güçlü bir yasa ile ortadan kaldýrýlacaktýr.
Islahat Fermaný'nda da (18 Þubat 1856) þu yazýlý:
- ........Vergilerde eþitlik esastýr.
Sümer Bey'i dinlerken...
"Eski fermanlarý" düþündük.
Ve dedik ki:
- Evet, program yara almasýn... Ama programýn getirdiði yük de eþit paylaþýlsýn... Kan kaybeden kesimlere, pansuman yapýlsýn.
***
Maliye bakaný:
- Doðrudur, bazý kesimlerin soluk almasý gerekiyor... Hükümetimiz bunun farkýnda... Gerekenin yapýlmasý için çalýþýyoruz... Ama... Huzurun bozulmamasý þart... Ýstikrarýn hakim olmasý... Ve de mutlaka sühžnetin yerini sühžletin almasý... Sýcaklýðýn deðil aklýselimin hakim olmasý.
Bu da galiba "Sümer Oral fermaný."
