Tahminlerdeki Türkiye

Ekonomi karmaşıklaştıkça, gelecekle ilgili bilgi değer kazanıyor. Piyasa sisteminde, bir hizmete talep varsa, birileri onu üretmeye başlıyor. Örneğin, yatırım bankaları ve menkul değerler şirketleri bu amaçla araştırma bölümleri kuruyorlar.

Bir de tahminde uzmanlaşan şirketler var. Consensus Economics, Inc. bunlardan biri. Tüm dünya ülkeleri için gelecek tahminlerini topluyor. Genellikle gruplar halinde yayınlıyor.

Türkiye'yi Doğu Avrupa ülkeleri arasına koymuşlar. "Eastern Europe Consensus Forecasts" iki ayda bir Londra'da yayınlanıyor. Benim de aralarında bulunduğum 10-15 arasında profesyonelin gelecek öngörülerini veriyor. Ocak 2001 sayısı yeni elime geçti. Yılbaşından sonra ben kendi tahminlerimi yazmıştım. Diğer meslektaşların ne düşündüğünü bu şekilde öğrendim.

KRİZ YANSIMIŞ
Her zamanki gibi büyüme hızı ile başlayalım. Bir önceki sayı Kasım ayında, likidite krizinden hemen önce çıkmıştı. 2001 için beklenen ortalama büyüme hızı yüzde 4.3'dü. Şimdi ancak onun yarısı: yüzde 2.2'ye düşmüş.

13 tahminciden hiç biri yüzde 3'ün üstünde büyüme beklemiyor. Büyük çoğunluk yüzde 2-3 aralığını vermiş. Yüzde 1.2 ile ben sondan bir evvelim. En düşük ise yüzde 1.

Dolayısı ile yatırım ve tüketim harcamalarının artış hızı da aşağı çekilmiş. Tüketimin ortalama yüzde 1.8, yatırımın ise yüzde 2.6 artacağı öngörülüyor. Ben her ikisini de eksi tahmin ediyorum. Enflasyon tahminlerinde bir sorun var. Katılanlardan biri ortalama TÜFE ve TEFE'ye 2001 için sırası ile yüzde 60 ve yüzde 40 demiş. Böyle olması için yıl sonu enflasyonunun TÜFE'de yüzde 80'e, TEFE'de yüzde ulaşması gerekiyor. Bana biraz uçuk geldi; onu çıkartarak yeniden hesapladım.

Düzeltmeyi yapınca, ortalama TÜFE ve TEFE için sırası ile yüzde 27.4 ve 24.5 bulunuyor. Benimkiler 27.7 ve 23.9 idi. Ancak, bana kıyasla daha düşük enflasyon bekleyen tüketicide 5 kişi, toptanda 7 kişi var.

İhracat 33 milyar dolar, ithalat ise 50.7 milyar dolar öngörülüyor. Bu durumda cari işlemler dengesi 5.2 milyar dolar açık veriyor. Benim hem ihracat hem de ithalat tahminim daha yüksek. Dış açıkta ise daha küçük.

Karamsarlığın en belirgin gözüktüğü yer gecelik faizler. 1 Nisan 2001 için ortalama gecelik faiz yüzde 39.2 bekleniyor. Ben yüzde 30 dedim. Yüzde 50 bekleyenler var. Cuma günü gecelik faiz yüzde 32'ye gerilemişti.

ANKETE DAVET
Bu arada Mahfi Eğilmez ve Deniz Gökçe ile birlikte, Ekodiyalog ekibi olarak anket başlattık. İlgilenen okuyucularım www.ntvmsnbc.com adresine girerek "Eko Anket" kutusunu tıklayınca ankete katılabilirler. Her bilgisayar bir defa anketi doldurabiliyor. Tekrar girince sonuçları alıyorsunuz. Ben son baktığımda 2900 kişi ankete katılmıştı. 1 Şubat 2001 Perşembe akşam üstüne kadar anket açık. Sonuçları o gece "Ekodiyalog" programında değerlendireceğiz.

Ankette ilk üç soru beklentileri ölçüyor: enflasyon, büyüme ve dış açık. Bunları her ay soracağız. Böylece zaman içinde beklentilerin nasıl değiştiğini hep beraber izleme olanağımız olacak. Ayrıca TürkTelekom, özelleştirme, AB ve ekonomideki sorunlar hakkında dört soru daha var. Bu sorular her ay değişecek. Eğer internete ulaşabiliyorsanız, Eko Ankete katılmanızı tavsiye ediyorum.