SAHTESİ GERÇEĞİ
Tüm bunlar demokrasiden sanata uzanan birçok alanda modernizmin sınırlarını zorladı. Postmodernizm de buradan doğdu. Ancak postmodernizm tanımında asıl karışıklık terimin kendisinden kaynaklanıyor. Şu 'post'un ne anlama geldiği tartışmalı. Birçok ihtimal var: Modernizmin bir sonucu mu, devamı mı, gelişmiş hali mi, inkarı mı, reddi mi? Hatta hepsi mi!?

Bu işi bilenlere göre, postmodernizmin de çeşitleri var: İlki sahte olanı... Buna anti-modernist tutuculuk denilebilir. Diğeri ise hepimizin yakından tanıdığı eklektik postmodernizm. Lyotard'ın tanımladığı bu postmodernizm çağdaş genel kültürün sıfır derecesidir. Kişi reggae müzik dinler, TV'de kovboy filmi izler, öğle yemeğini MC Donalds'da, akşam yemeğini köy cafe'de yer, Paris parfümü sürüp puşiyi boynuna fular gibi takar. Ne olsa gider. Her şey kitsch'tir. Estetik böyle sahneden çekilince devreye tek ölçü girer: Para. Hani şu sıklıkla duyduğumuz 'Bayağı mayağı; satıyor ya' lafı postmodernist bir laftır. Peki 'gerçek' bir postmodernizm var mı? Bunun için üç öğenin olması gerekiyor: Temsil, yeniden üretilebilirlik ve meşrulaştırma. Walter Benjamin, 1936'da orijinal sanat eserlerinin aura ve özerkliğinin kitle üretimi ile ortadan kalkacağını söylemişti. Yani kitle üretimi, sanat eserinin 'biricikliğini' yok edecekti. Oysa tam tersi oldu ve taklitler orijinalleri daha değerli kıldı. Binlerce Mona Lisa reprodüksiyonu Mona Lisa'yı daha değerli kıldı. Bir 'tüketici aurası', anı olan (Marilyn Monroe'nun külotları, Elvis mumları vs) ya da nostaljik değere sahip (eski radyolar, gramofonlar) her şeye uzandı. Bu da imaj tüketiciliğiydi. Meşrulaştırma ise tam da bugün Türkiye'de Hülya Avşar'ın başarısı olarak özetlenebilir. O ne yapsa 'tüketici aurası' onu meşrulaştırıyor ve değerini (fiyatını) artırıyor. Duchamb, bir klozeti sanat eseri olarak sergilerken 'Sanat kutsal değildir' demişti ama 'tüketici aurası' eseri yine sanat eserinin 'kutsal' katına çıkardı. Bunlar modernizmin planlarında yoktu ama oldu. İşte postmodernizm. Meraklılarına, Yeni Başlayanlar İçin Postmodernizm, Milliyet Yayınları

Öyle de olur böyle de Haşmet Babaoğlu (Yazar)
Modernizm "ya öyle olur, ya da böyle!" demekti. Postmodernizm "hem öyle olur hem de böyle" demektir... Modernizm "toplumlar ya ilerler, ya da geriler" demekti. Postmodernizm "tarihin akışına çok güvenme; ilerlerken gerileyebilir, gerilerken de ilerleyebilirsin" demektir... Modernizm devrimciydi. Postmodernizm "devrimin kendi evlatlarını yemesini" bekliyor; sonra umumi arzu ve genel rehavete dayanarak iktidara geliyor... Modernizm insanlığın yararına inanarak ormana buldozerle girmişti. Postmodernizm ormandan açılan arazide inşa edilen villanın taraçasında şezlonga uzanıp yeşilci gözyaşları döküyor; televizyondaki çevre belgesellerini hiç kaçırmıyor...

28 Şubat neydi? Prof. Dr. Ali Akay (Sosyolog)
Eklektik postmodernizm bağlamında bakarsak evet postmodern bir darbedir. Çünkü bu postmodernizm heterojenlikten bahseder. 28 Şubat da hem askeri hem sivildir. Yani sivil gibi görünür ama askeridir. Bu durumda Türkiye'nin demokrasisi için de hep postmodern bir demokrasimiz vardı diyebiliriz. Postmodernizmi öncü anlamında kullanırsak, evet 28 Şubat yine postmodern bir darbedir. Çünkü ilk kez yumuşak bir askeri darbe olmuştu. Psikolojideki ilk travma gibi de düşünebiliriz bunu. Tözü olmayan anlamında ele alırsak eğer, postmodern değildir. Çünkü 28 Şubat'ın laiklik, Kemalizm gibi bir tözü vardır. Bu yüzden de postmodern değildir.

BUKET AŞÇI