SSK'da denetim karmaşası!..

Yaklaşık üç haftadır, SSK Sigorta Müfettişleri'nin denetim yetkisinin kısıtlanıp kısıtlanmadığı tartışılıyor. Hem Sabah'ta yazdığımız hem de Ferhan Şayliman'ın yönettiği Flash Gündem Programı'nda dile getirdiğimiz bu husus, son günlerin en çok tartışılan konuları arasında yer aldı.

Herşey, 4 Ekim 2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 616 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile başladı. Bu kararname ile SSK Sigorta Müfettişlerinin, denetim yetkisi neredeyse tamamen kaldırıldı ve ardından da olanlar oldu.

Bakan'ın yaklaşımı
İşin doğrusu, son derece teknik olan bu konunun ayrıntılarından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı da, uyarılarımız üzerine bilgi sahibi oldu. Göreve başladığı günden bu yana, sosyal güvenlikle ilgili başlattığı çalışmalarda olumlu sonuçlara ulaşan Sayın Yaşar Okuyan'ın,

*İşsizlik sigortasının yasalaşmasına öncülük etmesi,

*Sosyal Sigortalar Kurumu'nu Başkanlık sistemi olarak yeniden yapılandırma çalışmaları,

*İş ve İşçi Bulma Kurumu'nu kaldırıp yerine çağdaş ihtiyaçlara yanıt verecek Türkiye İş Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü'nü oluşturması,

*Yıllardır devam eden SSK açıklarını azaltıp, Hazine'nin yükünü azaltması, başarılı çalışmalarından bazıları...

Ancak SSK Sigorta Müfettişleri'nin denetim yetkisinin kısıtlanması konusunda yapılan büyük hatadan dolayı, yetkililerce yanlış bilgilendirilmesi Sayın Okuyan'ı da zor duruma düşürdü. Bu arada Flash TV'deki programa telefonla katılan SSK Genel Müdür Yardımcısı Vekili'nin konudan uzak açıklamaları, bürokrasi geleneğine uymayan ve amacı aşan tavırları da, kurumun yönetimi açısından soru işaretleri yarattı. Son TV konuşmasında, kendisinin teknik konuları yeterince bilemeyeceğini belirtmesi nedeniyle iyiniyetine inandığımız Sayın Okuyan'ın, denetim karmaşası konusunda, birkaç önemli hususa dikkatini çekmek istiyoruz.

Sorun nerede?
1- SSK Sigorta Müfettişleri, sigorta primlerinin yeterli tutarda kuruma bildirilip bildirilmediğini denetlerken; işyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği, ilgili meslek kuruluşlarının görüşleri, kullanılan teknoloji, emsal işletmelerde çalıştırılan işçi sayısı gibi unsurları gözönüne alıyorlardı.

Kararname ile bu yetkiler kaldırıldı. Yani polisin silahındaki mermiler alınıp, göreve gönderilmesi gibi birşey oldu...

2- 616 sayılı KHK'nin 15/e maddesinde yer aldığı iddia edilen denetim yetkisi ise, genel olarak Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığının görevlerinin belirlenmesine ilişkin olup, bu yetkinin SSK müfettişlerine devri hukuken mümkün değil.

3- Kaldırılan yetkiler, sanki varmış gibi denetim raporu düzenlenmesi halinde ise, yapılan işlemin yargıda iptali kaçınılmaz gözüküyor.

4- Sayın Bakan'ın, telefonla arayıp bir örneğini de bize gönderdiği hukuk müşavirinin görüş yazısında, sigorta primlerinin tahsilinde 6183 sayılı Yasa hükümlerin uygulanmasında yasal engel bulunmadığı yönündeki açıklaması, primlerin "tahsil süreci" ile ilgili. Oysa tartışma tahsil ile değil, prim tahakkukunun yapılıp yapılmayacağı ile ilgili.

5- SSK Hukuk Müşavirleri'nin, "Sigorta müfettişlerinin denetim yetkileri yönetmelikte yeralıyor" savunması da gerçeği yansıtmıyor. Yasada yeralmayan bir yetkinin, yönetmelikle getirilmesi veya korunması hukuken mümkün değil.

Özetle, sorunun çözümü yorum yoluyla değil yasa değişikliği yoluyla mümkün...