 |
 |
| 14.01.2001 |
| Anasayfa |
| Son Dakika |
| Haber Ýndeksi |
| Yazarlar |
| Günün Ýçinden |
| Politika |
| Ekonomi |
| Dünyadan |
| Spor |
| Magazin |
| Sabah Künye |
| Cumartesi Eki |
| Pazar Eki |
| Melodi |
| Bizim City |
| Sizinkiler |
| Para Durumu |
| Hava Durumu |
| Ýstanbul |
| Ýþte Ýnsan |
| Astroloji |
| Reklam |
| Sarý Sayfalar |
| Arþiv |
| E-Posta |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Win-Turkce US-Ascii |
| © Copyright
2001 MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ. |
|
Atlantik kýyýlarý ýstakoz kaynýyor
2000 yýlýnda Maine sahilleri, 30 bin ton ýstakozla rekor kýrdý. Bize bu kadar düþmez ama tarifi belki lazým olur. Ýyi aþçýlar ýstakozu kaynar su ile birlikte ocaktan çeker. Ve her 100 gramý için bir dakika olmak üzere bekletirler Þimdi, ýstakoz nereden çýktý? Kardeþim senin memleketin ekonomisinden haberin yok mu, Ay'da mý yaþýyorsun, diyeceksiniz. Tamam, bizde size koþun da ýstakoz yiyin demiyoruz. Paranýz olsa, niyetlenseniz de; dikkat edin, kolesterolünüzü alt üst edebilir! Fakat, haberiniz olsun iki üç aydan beri Atlantik'e kýyýsý olanlar ýstakozla yatýp ýstakozla kalkýyorlar. Mutfaklarýnda, sofralarýnda olmasa bile haberler, gazete ve dergilerde ýstakozsuz gün geçmiyor. Boston'un biraz üzerinde Maine kýyýlarýnda, Atlantik Okyanusu'ndan nerede ise ýstakoz fýþkýrýyor. Günde ortalama 150 - 500 kg arasýnda ýstakoz yakalayan balýkçýlar var. Ve Maine'deki lisanslý balýkçý sayýsý 7700. Hepsi inanýlmaz bir koþuþturma içinde. 2000 yýlý Maine Istakozu için rekor kýrýlan bir yýl oldu: 30.000 tonun üstünde ýstakoz yakalandý. Bu 20 yýl öncesine göre yüzde üçyüzlük bir artýþa tekabül ediyor. Bakýn þimdi, yüz yýlý aþkýndýr Kuzey Amerika'nýn Atlantik Kýyýsýnda, Maine'de ýstakoz yakalanýyor. Ve her þey artýyor: Talep, Balýkçýlar ve diðerleri. Aslýný isterseniz, bu verilere göre bu kýymetli yaratýk çoktan yok olabilirdi. Ama olmadý. Hatta tersine, artýyor. Geometrik bir hýzla çoðalarak, mevcutlar... Zoologlar, Allah Allah, bu nasýl olur, diyorlar: Hesap kitaba gömülüyorlar. "Homerus americamus" diye adlandýrdýklarý Maine ýstakozu mevcudunun ne için, yok olacaðýna patlama yaptýðý bilim adamlarýný çok meþgul ediyor. Biraz da sýkýntýlý, mahcup bir ruh hali ile çünkü onlar nerede ise 30 yýldýr, durup durmaksýzýn her gün ýstakozun yakýnda yok olabileceðine dair kehanetlerde bulunuyorlar... Elbette ýstakozla meþgul balýkçýlarýnda diline düþmüþ durumdalar. Balýkçýlar bu beklenmedik keyiften biraz mest, biraz da endiþeli (bunda bir tuhaflýk olabilir mi acaba diye) bilim adamlarý ile hafif tondan eðleniyorlar... KAYNAR SU ÞART Istakozlarla ilgilenenler sadece balýkçýlar ve bilim adamlarý deðil elbette. Istakozlar bütün dünyada; hem aþçý, hem de müþterileri çok ilgilendiriyorlar:
Istakoz biliyorsunuz mutfaklarda can veren tek hayvan. Kim onu piþirmek isterse öldürmeye de katlanmalý. Peki ama nasýl? Aslýnda hayvanlarý koruma dünyasýnýn koyduðu kurallar gayet net: Bir kere kuru kuru saklayamýyorsunuz, ikincisi hiçbir þekilde buz üzerinde bulunduramazsýnýz. Ve sadece kaynar suda haþlayarak öldürebilirsiniz. Hayvanseverlerin, ýstakozun aðlamasý diye adlandýrdýðý sesin aslýnda hayvanýn vücudundan çýkan gazlar olduðunu biliyoruz. Ýyi aþçýlar ýstakozu kaynar su ile birlikte ocaktan çeker ve (her 100 gramý için bir dakika olmak üzere) bekletirler. Istakoz bu suyun içinde "kýzarýr". Çünkü biliyorsunuz, aslýnda kabuðu siyah ya da kahverengidir. Kabuðun içindeki pigmentler sýcak suda renk deðiþtirir, kýzarýrlar. Her halõkžrda, hayvanseverler için bir teselli, ýstakozun büyük bir acý hissetmeyiþidir. Çünkü "Arthropede" sýnýfýnda yer alan ýstakoz, sinekler ve böceklerle akrabadýr. Muhteþem görünüþüne dev bir ýstakozun sinir hücrelerinin bir çekirgeden farký yoktur. Yine de bu tariflerimin bile bazýlarýný kýzdýrabileceðini biliyorum. Özür dilerim. AÐIR PÝÞERSE Istakozun lezzetine konsantre olmuþ fanatik aðýz tadý meraklýlarý daha acýmasýz olabilir. Onlar hayvanýn nasýl öldüðünle deðil, nasýl daha lezzetli kalabildiðinle ilgililer. Özellikle Fransa'da ýstakozu soðuk suya atar ve aðýr aðýr piþirirler. Dýþarý sýçramasýný önlemek için kapaðýn üstüne bir tuðla yerleþtirirler. Bu tarz bir ölümün daha uzun ve acýlý olduðu aþikar. Buna karþý, aþçýlar garanti ediyorlar, ýstakozun eti daha yumuþak ve lezzetli kalýyormuþ...
Bu büyük ekonomik deðeri elinde bulunduranlar, örneðin Maine'dekiler "Allah verdi, Allah aldý" demiyor, iþin peþine düþüyorlar. Belirli bir yaþtan küçük ýstakozlarý kesinlikle avlamýyor, geri okyanusa býrakýyorlar. Ayrýca sözünü ettiðim tuhaf "mahsul" artýþýný bilim adamlarýna takip ettiriyorlar. Denizlerin ýsýnmasý, ýstakozun düþmanlarýnýn yok oluþu, yiyeceðinin artýþý hep muhtemel sebepler olarak takip ediliyor... Bizim de üç tarafý denizle ilgili bir ülkede yaþadýðýmýzý, hep hatýrlamanýzý rica ederim. Ali Esad Göksel Faks: 0212 233 18 33
|
Copyright © 2001, MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ. - Tüm haklarý saklýdýr