Yaşı geçkin bir kadının önünde bilet sattığı kumpanya çadırlarında, tombul palyaço borucusu takdimde kusur etmiyordu. Canbazın, ateşbazın ve hokkabazın ardından yürekleri hoplatan kantocu kadın, çığırtkan sesiyle bu daveti sürdürüyordu

VERESİYE VEREMEM
Bir palyaço taklalar atıyor, kovadaki konfetileri çocuklara boca ediyordu.

Tüller içinde rakseden dansözle açılış yapılmış ve seyircilerin "nurol" seslerini ne zurna ne de zil bastırabilmişti. Raksetmek yaşını çoktan geçen geniş kalçalı dansöz eskisi, bütün hünerini ortaya koymuş ve tam onların önüne gelince bel büküp gerdan kırmıştı. "İstanbul Geceleri Kolonyası" kokuyordu. Eğilip de siklamen renkli "Van Der Zee" ruju dudakları ile buse kondur-duğunda, felekten bir Ramazan gecesi çalan celepler, tütüncüler ve kesesinde altın taşıyan nice isimsiz tacir ve müstecir sınıfı iki kocaman göğüsle karşılaşıp, renkten renge gireceklerdi. Onlar ki o dönemlerin çok önemli bir posterini işyerlerinin en görünen yerine asarlar, veresiye değil peşin çalışmadan yana olduklarını gösterirlerdi.

Bu posterlerde senet sepetle çalışanın bomboş kasasına fareler hücum eder, peşin satan ise şişkin göbeği ile dolu kasasını gösterirdi.

"Veresiye veremem, arkan sıra gelemem / Gelirsem de bulamam, bulursam da alamam."

İstanbul yolcularında parayı cebe indiren Anadolu tacirleri soluğu eğlence yerlerinde alır, Beyoğlu merkez olmak üzere Sirkeci pavyonlarında cirit atarlardı. Dansözlerden alınan ilk öpücük bir çeşit "iş avansı"dır ve sonraki ödemeler muhabbetin kıvraklığı ve süresi ile ölçülecektir. Kimileri için İstanbul geceleri sadece ceplerin değil, hayatın da cellatı olmuştu. Kırmızı ışıkların kapladığı konsomatris masalarındaki şampanyalara kara sevdalar ile ödenmesi imkansız hesapların getirdiği yük nice hayat almıştı. Sirkeci otelinin tavanlarından 40 mumluk ampuller kadar asılmış bedenler de sarkıyordu.

Huysuz'un 'yoldan çıkaran' kantosu
Nurhan Damcıoğlu kantoyu özümsemiş, sahnesine de oyun gücü getirmişti. Dil hatalarına düşmeyişi, beden ritmini kantoya uyduruşu ile takdir ediliyordu. Seyfi Dursunoğlu ise 'yoldan çıkmış kanto'daki başarısını 'Katina' ve 'Daktilo' örnekleriyle gösteriyordu

1960'ların Ramazan gösterileri ile gündeme gelen kanto hayatı, tiyatrolarda yer bulmaya yine devam ediyor, çoğunlukla birlik ve kurumların özel ilgisi ile yaşatılıyordu.

O yıllarda Altınyurt Kulübü'nün düzenlediği Ramazan eğlenceleri ilanında, amaç şöyle ifade edilmişti:

"Sayın misafirlerimiz. Bu yıl sizlere Ramazan eğlenceleri programının dördüncüsünü sunuyoruz. Amacımız sizlere eski Ramazan gecelerini yaşatmak, dolayısıyla birkaç saat hoş vakit geçirmenizi sağlamaktır. Programımız iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde kantolar, ikinci bölümde Musahipzade'nin oyunu sunulmaktadır."

Ekibin tamamen amatörlerden kurulu olduğu belirtilen ilanda yardımları için teşekkür edilen isimlerin başında Enise Can, Fulya Akaydın gibi sanatçılar bulunuyordu (1967).

Eskinin yaşatılması konusunda bu gibi sanatçıların verdiği destekle "müzikli sahneler" amatör anlayışla "perdee" diyordu.

Nurhan Damcıoğlu Türk tiyatrosunun rahle-i tedrisinden geçmiş bir oyuncusu olarak yıllarını kantoya veriyor, eskinin onca kantocusundan daha başarılı oluyordu. Kantonun taş plaklardan sonra 45'lik ve uzun çalara dönmesi belki de bir hasretin ifadesiydi. Dinleyicinin eski hastalığı nüksetmişti.

Altan Karındaş, Seden Kızıltunç, Oya Alasya, Ayben Erman, Meral Küçükerol, Can Birim ve Seyfi Dursunoğlu bu yönde çabalar vermişti. Nurhan Damcıoğlu'nun plaklarında eski kantoların sesi, sahnesinde ise kantocuların bir hayli latif ve cezbedici bedeni vardı. Kantoyu özümsemiş ve sahnesine oyun gücü getirmişti. Beden ritmi ile kanto ritmi uygunluk arz ediyor, üstelik o çok tenkit edilen dil hatalarına düşmüyordu.

Damcıoğlu uzunçalarında Ben Kalender Meşrebim, Dingala, Fındıkkurdu, Yangın Var ve çingeneler gibi kanto örnekleri vardı.

Seyfi Dursunoğlu (Huysuz Virjin) sahneye sadece "Virjin" adını değil, TV programlarına kantoyu da taşıyacaktı. Sahneyi onca yıl özümseyen Dursunoğlu'nun özellikle "yoldan çıkmış kanto"da son derece başarılı olduğunu ve dönemin Galatalı oyuncusunu çok iyi uyarlamasına "Katina" veya "Daktilo" kantolarını misal olarak verebiliriz.

AMATÖR VİRJİN
Eski Sosyal Sigorta Kurumu Memuru Seyfi Dursunoğlu 1977'de kendisi ile yapılan bir röportajda "kantoyu şimdi de bir erkek yeniden sahneye getiriyor" şeklinde tanıtmıştı:

"Beylerbeyi Kültür Cemiyeti'nde amatör olarak sahneye çıktığım zaman bakan da gelip görmüş, bir şey söylemedi. Kantolar, düettolar yapardık. Arkadaşlarımın her birine kişisel özelliklerine göre isimler vermiştik. Birimizin adı Peruz'du. Benimki Virjin. Dostlar beni biraz titiz ve huysuz bulurlar. O münasebetle çekinmeden 'Huysuz Virjin' diye anons etmişlerdi."

Seyfi Dursunoğlu, kantoya çıkmadan önce yaşlı kişilerle konuşup, kıdemli sahne sanatçılarıyla görüşüp eski kantoyu sormuştu:

"Bu arada Niko ve Amelya gibi bu sanatla doğrudan temasa geçmiş kimseleri tanıdım. Kantocunun okuyuş tavrı ve üslubu hakkında bilgi edindim. Şimdi oldukça zengin bir repertuvarım var. Kadın görünümünde bir erkek olarak sahneye çıkışım ayrıca ilgi görüyor."

Ergun Hiçyılmaz