YATIRIMCI ZARARDA
2000 yılında gelişmekte olan ülkelerde 100 dolarlık hisse senedi yatırımı yapan bir yatırımcının yılsonunda 70 doları kaldı. Bu tablo gelişmiş ülkelere ve özellikle ABD'de yükselen faiz oranları ile paranın başka yere fırsat vermeden yeni dünyaya akmasından kaynaklandı. Ancak 2001 yılı için yön yeniden gelişmekte olan ülkeleri gösteriyor. Bu öngörünün temel dayanağı, FED'in faiz oranlarında düşüreceği beklentisi. SG yatırım bankasından Tim Lowe'un 2001 yılında gelişmekte olan ülkelerle ilgili yorumu gayet net:

GÖZDE ÜLKELER
'Yatırımcılar gelişmekte olan ülkeler için dibe vurma sinyali beklemesinler. Para girişi olmaması, Rusya, Türkiye ve Arjantin krizleriyle hisse senedi fiyatları oldukça düştü. Ortalama 10.5 f/k (2001 kâr tahminlerine göre) ile işlem görüyorlar.'

Lowe yorumunda, yatırımcıların Brezilya, Rusya, Meksika, İsrail, Güney Kore ve Hindistan'daki TMT (Teknoloji, medya, telekomünikasyon) hisseleriyle ilgilenmeleri gerektiğini belirtiyor. Lowe gelişmekte olan ülkelerle ilgilenen yatırımcıların Türkiye, Arjantin ve Tayvan'daki banka hisselerinden uzak durmaları yönünde öneride de bulunuyor.

ŞİRKETLER İYİ
Alliance Capital'dan fon yöneticisi Ed Baker'a göre de önümüzdeki yıl gelişmekte olan piyasalarda büyük oranlı düşüşler süpriz olacak. Baker, şirketlerin temel verilerinin buna izin vermeyeceği görüşünde.

Gelişmiş ülke ekonomilerdeki daralmaya bağlı olarak faiz oranlarında gerileme yaşanabileceğini öngören analistler, bunun gelişmekte olan ülkelere yeniden yelken açılması anlamına gelebileceği belirtiyorlar.

Uzun vadeli yorumlarda ise gelişmekte olan ülkelerin global ticarete daha fazla katılımlarıyla birlikte daha fazla büyüme potansiyeli taşıdıkları vurgulanıyor.

TÜRKİYE NE ZAMAN?
Bu tabloya bakıldığında Türkiye'nin son krizle birlikte 'güven' sorunu yaşadığı açıkça ortaya çıkıyor. İMKB'nin en derin hisseleri bankalar. Ancak son krizle bu sektörle ilgili öngörüler negatife döndü. Yabancı sermaye 2001 yılı için projeksiyonlarını yapıyor. Bu planlar içerisinde Brezilya, İsrail, Hindistan, Güney Kore var, Türkiye yok. En azından bir süre daha olmayacak gibi görünüyor.

Brezilya geleceğin piyasası kurdu
AslInda gelişmekte olan ülkelere bakıldığında özellikle teknoloji şirketleri konusunda oldukça zengin olduğu görülüyor. Bu ülkeler, yabancı sermayeyi çekmek için de elinden geleni yapıyor. Brezilya Borsası küçük ve orta boy işletmeleri için 'The Novo Mercado' adı verilen yeni bir pazar kurdu. Bu pazarın özellikle teknoloji şirketlerinin gelişmesi ve yeterli finans kaynağını bulmasında yardımcı olması planlanıyor. Ancak asıl ilginç olan Brezilya'nın bu pazarla ilgili uzun vadeli planı. Brezilya, bu piyasada işlem gören şirketlere daha fazla yabancı yatırımcının ilgi göstermesi için, ABD muhasebe standartlarını getirmeyi planlıyor. Bununla da kalmayıp, diğer şirketlerden daha fazla azınlık hakkı tanımayı planlıyor.

Bu örnekten sonra gelelim Türkiye'deki klasik soruya: Neden yabancı sermaye gelmiyor? Belki de yabancı sermaye aslanın ağzında ve onu oradan almak için bizim tahminimizden çok daha fazla çaba gerekiyor.

CÜNEYT TOROS