Türk kamuoyu onu birden ve garip biçimde tanıdı. Avrupa Konseyi'ndeki Türk Masası'nın şefi olan Fransız diplomatı Alain Servantie, gerçi bir Türk'le evliydi, Türkiye'yi tanıyor, Türkçe'yi çok iyi konuşuyordu. Ama inanılmaz bir gafın da kahramanı olmuş ve PKK örgütünü muhatap alıp "saygılarını belirterek" Türkiye'nin sorunlarından söz eden bir mektuba imza atmıştı.

Kurumun üst makamları da Servantie'yi kınadılar. Servantie en hafifi 'budalaca' olan sözcüklere muhatap oldu. Yakın zamanda işinden olması da çok olası. Tam kamuoyumuz bu olayla çalkalanırken, ben Servantie'nin adına, elimdeki çok hoş bir kitabı karıştırırken rastladım. Anadolu İncelemeleri Fransız Enstitüsü tarafından 1998 yılında yayınlanan Fransızca bir kitaptı: "İstanbul Relle, İstanbul Reve- Gerçek İstanbul, Hayal Edilen İstanbul". Bu kitap tasarısından bana, önce Le Monde'un İstanbul muhabiri sevgili dostum Nicolas Monceau söz etmiş ve benden de sinemada İstanbul üzerine bir yazı istemişti... Ben de araştırdım, ve "İstanbul ve Sinema: Olanaksız İlişki" başlıklı bir yazıyı verdim. Ama Timur Muhiddin ve Nicolas Monceau'nun redaktörlüğünü yaptıkları ve Cevat Çapan'dan Ferit Edgü'ye, İlhan Berk'ten Önay Sözer'e, Sait Faik'ten Fürazan'a, Karine Thepot'dan Henry Miles'a birçok yazarın yazısını içeren kitaptan Türk kamuoyunun hiç haberi olmadı.

Evet, işte bu kitabı bir vesileyle karıştırırken birden Alain Servantie'nin yazısına rastladım. Kitaptaki en uzun yazıydı bu... "Turistik Rehberlerden Çizgi Romanlara İstanbul'u Gezmek" adını taşıyordu. Servantie, ara başlıklar koymuştu: "Türk Erkeği" "Keşke Türkler Modernleşmeseler". Yazar, 20 sayfa boyunca rehber-kitaplardan Pierre Loti, Liman von Sanders gibi sanatçıların seyahat anılarına ve çizgi-roman serüvenlerine, içinde İstanbul geçen sayısız yapıttan söz ediyordu.

Servantie yazısına şöyle başlıyordu: "1923 öncesi Türkiye, beş yüzyıldan fazla bir zamanın gelenekleri içinde donup kalmış kozmopolit Osmanlı İmparatorluğu idi". Yazar sonra bu tarih ve gelenekler bütünü içinde İstanbul'un oynadığı role ve yüzyıllar boyu Batıyı ve Batılıyı düşlere yönelten Topkapı Sarayı, harem vb. mitoslara değiniyor.

Servantie, daha sonra gizemli Türk kadınını, Türk erkeğinin maço olarak nitelenen tavrını ve modernleşmeye karşın zorluklarını koruyan kadın-erkek ilişkilerini ele alıyordu. Ve Servantie uzun yazısını şöyle bitiriyordu: "Turist modernleşme karşısında kördür. O bunu görmeye gelmemiştir ki... Egzotizm, Doğu'ya yolculuğu doğrulayan başlıca şeydir. Globalleşme ve tüketimin tekdüzeleşmesi çağında, hamburgerden Hollywood filmlerine her şey her yerde tıpatıp aynı olmaya doğru giderken, tarihsel bilinçaltımızda farklılığın değişmez işaretleri olarak yalnızca camilerin minareleri kalıyor."

Bu yazıyı hayatımda yüzünü görmediğim Fransız yazarı ve diplomatı Alain Servantie'yi savunmak için yazmadım. Servantie bir hata işlemiş, olasılıkla da cezasını görecek. Ama o, Türk olan her şeyi incelemiş ve irdelemiş, Doğu'nun ruhunu sanki yakalamış bir aydın, bir Doğu, Türkiye, İstanbul dostu, bu globalleşme çağında her toplumun kendi kültür ve geleneklerini sürdürme hakkı üzerinde özellikle duran çağdaş bir düşünür... Onu ilk hatası yüzünden ülke, devlet ve kamuoyu olarak gözden çıkarmaktansa, biraz daha serinkanlılıkla düşünelim derim. Belki bizim için daha yararlı olur.