BORSA YÜZDE 8 İNDİ
Para piyasasındaki durum, borsadaki kan kaybının devamını getirdi. İMKB-100 Endeksi dün yüzde 8.13 değer kaybıyla 7.329 puana indi. Gün içinde borsa 7.109 puana kadar geriledi. İşlem hacmi 317 trilyon seviyesinde oldu. Borsanın son 1 aylık değer kaybı yüzde 50'ye ulaştı. Borsanın bir ay önceki değerine ulaşabilmesi için hisse senetlerinin yüzde 100 değer kazanması gerekiyor.

6.7 MİLYAR DOLAR
Müşteriler dövizden TL'ye geçerken, bankacılık sisteminin döviz talebi dün devam etti. Merkez Bankası 700 milyon dolar civarında döviz satışı gerçekleştirdi.

Merkez Bankası Perşembe akşamı piyasaya daha fazla TL vermeyeceğini duyurarak, ancak döviz girişi karşılığında TL alınabileceğini açıklamıştı. Merkez Bankası 22 Kasım'dan itibaren programa ters düşecek şekilde piyasaya sattığı dövizin karşılığında TL'yi de borç verir duruma düşmüştü. TL borç verme limitini yeniden belirleyen Merkez Bankası, bu kararla piyasadaki döviz talebinin önünün kesileceği beklentisindeydi. Bu karar Cuma günü etkisini gösterdi. Ancak dün yeniden 700 milyon dolarlık talep gelmesi piyasanın bu yöntemle frenlenemeyeceği tahminlerini doğruladı.

Merkez Bankası'nın dün sattığı dövizlerle birlikte 20 Kasım'dan itibaren toplam satış tutarı 6.7 milyar dolara yükseldi.

Bankacılık sisteminde kısa süre önceye kadar döviz ve faiz arasında sıkı bir ilişki vardı. Döviz alımı olduğunda piyasadaki TL miktarı azaldığı için faiz yükseliyor, bu da döviz talebini frenliyordu. Ancak faizin anormal seviyeye kadar yükselmesine karşılık aylık devalüasyon oranı yüzde 1 olan dövize talebin dinmemesi, piyasadaki tedirginliğin ne kadar arttığını ortaya koyuyor.

IMF BEKLENİYOR
Piyasaların gözü Ankara'daki IMF ve bürokratlar arasında yapılan temaslarda. Ek kredi paketi veya bu kanamayı durduracak bir haber bekleniyor. Bankacı ve borsacılar kelimenin tam anlamıyla "Godot'yu bekler" durumdalar.

Yüzde 1000 faiz ne anlama gelir?
ParanIn bir gece yüzde 365 faizle bağlanması, anaparanın 1 günde yüzde 1 artması anlamına geliyor. Döviz ise bu kazancı bir aylık sürede sağlıyor. Faiz 3'e katlandığında, yani yüzde 1000'i aştığında kazanılan günlük faiz yüzde 3'e geliyor. Faize yatırılan 1 milyar lira yüzde 1000 faizle yaklaşık 27 milyon lira faiz kazandırıyor. Bankalararası piyasada günde trilyonlarca liralık repo yapılıyor. 1 katrilyonluk repo yapıldığı düşünülürse, bankacılık ayağından parayı sağlayan müşteri tarafına 27 trilyon lira aktarılmış olunuyor.

Mevduatın vadesi 1 geceye kadar indi
Bu arada yüksek repo faizi TL mevduat müşterilerini de cezbetti. Müşterilerin gecelik repoya dönme isteği karşısında bankalar uygun formülü hemen buldu. Bankaların bu müşterilere aynı repodaki seviyeye yakın oranlarda mevduat faizi önerdiği belirtiliyor. Vadesi ise 1 gecelik. Yani bundan çok kısa süre önce yüzde 40'lardan bağlanan aylık mevduat oranı, 1 gecelik ve yüzde 600'lere kadar çıktı. Bu arada bazı bankalar kısa vadeli tabela faizlerini yükseltirlerken, kamu bankaları vadesi gelmeyen mevduatları bozmadıklarını açıkladı.

Bonoda işlem durdu, faiz % 129
Bono piyasası tıkandı. Günde ancak 5-10 trilyonluk işlem hacmi gerçekleşiyor. Piyasanın "en çok işlem gören" 20 Haziran 2001 vadeli tahvilin faizi yüzde 130'a dayandı. Ancak hacminin çok dar olması, piyasanın pratikte çalışmadığını gösteriyor. Bankaların kendi aralarında yaptığı TL işlemlerinde de durum çok farklı değil. Güven bunalımı nedeniyle bankalar, Merkez Bankası ve İMKB'nin aracı olduğu piyasalarda işlem yapmayı tercih ediyorlar. Likiditenin kaybolması riski artırdığı için faizi de fırlatıyor.

Yabancı payı % 37
YabancI yatırımcıların Türkiye'de yatırım yapılabilir hisse senedi portföyü içerisindeki payı yüzde 37'ye geriledi. Üç haftadır süren likidite krizi özellikle son iki gününde yoğun satış yapan yabancıların payları yüzde 40'lar civarındaydı. Dün ilk seansta bazı İMKB-30 hisselerinde yabancı satışları özellikle dikkat çekti.

BORSANIN ÖNLEMİ
Öte yandan üç haftadır süren kriz SPK'yı harakete geçirdi. Dün Kurul, bazı aracı kurumlardan sermaye yeterliliği tablolarını istedi. 15 günde istenen ve 1 hafta içerisinde teslim edilen tablolar dün bir yazı ile acil olarak istendi.

Aracılar, Kurul'un kriz nedeniyle aracı kurumların durumunu görmek için böyle bir uygulamaya gittiğini belirtiyorlar. Aracı kurum yöneticileri sermaye yeterliliği tabloları nedeniyle sektörün durumunun net olarak izlenebildiği ve bu nedenle aracı kurumlarda bu kriz süresinde çok da fazla hasar olmayacağı görüşündeler.