Türkiye'nin genç kuşak yazarlarından Leyla İpekçi, ismi kadar çarpıcı son romanı 'İlk Kötülük' ile üçlemesini tamamladı. İpekçi ile iyilik ve kötülüğü, masumiyetle suçluluk duygusunu konuştuk

YOLLAR KESİŞİYOR
İlk kitabında aile sevgisinden mahrum kalmış, sevilme telaşı yaşayan, babasını öldürmüş Maya'yı, ikinci kitabında ise anne sevgisinden bunalmış ve şiddetini kendine yönlendirmiş Sinan'ı anlatan İpekçi, son romanında iki kahramanının yollarını kesiştiriyor.

"Kimdir bu kahramanlar, onları aynı romana taşıyan nedir?" diye sorunca "Okurun anladığıdır. Çünkü her okur biriciktir ve herkes kendi romanını yazar" diye cevaplıyor İpekçi: "Maya, Sinan ve diğer dört kahramanımı buluşturan şüphesiz ki suçluluk duygusuydu. Ama her birininki çok farklıydı. Kimi bununla daha çok yüzleşmiş, kimi henüz fark etmemişti. Kimi yol katetti, kimi 'kayıp' bir hayata devam etti. Ben de bu kişilerin hayatlarına bir bakmak, oradan bir kesit sunmak istedim."

Kahramanların içini kasıp kavuran 'ilk suç'larına (ilk 'kötülük'!) baktığımızda son derece masumane davranışlarla karşılaşabiliyoruz. Bunu şöyle açıklıyor yazar: "Her ikisini birbirinden soyutlamamız mümkün değil. Kahramanlardan biri masumiyetiyle yüzleştiğinde suçluluk duygusunu kabul ediyor.

Çünkü hayatta ne tam kötü, ne de iyi var. Nietzsche'nin de dediği gibi, 'Kötüyle iyi arasında bir derece farkı var, kategori değil.' Kimi zaman en masum olduğumuz noktaya baktığımızda suçumuzu görürüz..."

Kitabı Adem Havva'ya atfetmişsiniz... Suçluluk duygusunu onlardan mı vasiyet aldık?

Nereden bakıldığına bağlı. Başka bir kitapta bambaşka bir şey söylenebilir. Yasak meyvayı yediklerinden cennetten kovuldular. Ama onlar suç işlemeden önce de suçluluk duygusuna sahipti. Bu hepimiz için geçerli. Bir yandan da kutsal kitapta, insanın yargıcının öncelikle kendisinin olması, Tanrı'nın yaratıcı olmasına rağmen bunu insana bırakması bana çok çarpıcı geldiği için kitabı onlara atfettim.

Bu kitap kahramanlarda olduğu gibi okur için de bir yüzleşme, kendini sorgulama olabilir mi?

Ya da yüzleşmeme... Öykünün sonu yok, çünkü o kahramanlar için her şeyi söyledim. Şüphesiz söylemediklerim de var çünkü roman biraz da her şeyin söylenmemesidir. Ucu açık cümleler vardır ve okur bunları kendi katılımıyla sonuçlandırır. Bu noktada roman, okurun kendisiyle yüzleşmesidir diyebilirim.

Kitapta suçluluk duygusunu psikolojik bir bakışla ele almışsınız. Peki, toplumsal anlamda bu tür gözlemleriniz var mı?

Çok fazla değil. Herkes üstünü kapatıyor. Zaten annenden babandan korktuğunu düşünerek yaşayamazsın. Öyle çok aşağılanarak, baskı altında yetiştiriliyoruz ki, sonuçta biz de her konuda karşımızdakini aşağılar hale geliyoruz. Ancak böyle var olabiliyoruz. Toplumun her katmanında bir fethetme, yağmalama hali var. Altını deşince ise, kendi fethedilmişliğimiz, ele geçirilmişliğimiz çıkıyor.

Disiplinli bir yazarım
Flaubert "Madame Bovary benim" der. Bu kitapta siz ne kadar varsınız?

Bu romanda hiç yok. Romanların otobiyografik olmasını çok kısır buluyorum. Her türlü şeyin içimizde varolduğunu kanısındayım. Erkek ya da katil değilim ama bunları yazıyorum. Çünkü insanın tüm suretleri içimizde var. Önemli olan ne kadarını ortaya çıkaracağımızdır. Bunun yolu da yalınlaşmaktan geçiyor. Gerçek hayatta her şeyi tekrar tekrar yaşıyoruz ama romanda fazlalıklar atılmak zorunda. Çünkü edebiyat bir biçim, estetik arar. Fazlalıklar ise marazidir. Bu noktada yazar, kendinden vazgeçmeli.

Yazmaya da bir çeşit meslek, iş gibi mi bakıyorsunuz?
Çok disiplinliyim. Karanlıkta uyanıyorum, henüz güneş doğmamış oluyor. Yani hüzünlendiğimde bir kadeh şarap alıp yazı yazıyorum diye bir şey söz konusu değil. Her gün yazıyorum demiyorum ama her gün edebiyat için çalışıyorum. Bugün tatil yapacağım diyerek de o gün tatil yapıyorum. Bu benim mesleğim. Türkiye'de böyle olmasa da bunu gerçekleştirmeye çalışıyorum.

Yeni bir kitap var mı?
Kafamda yeni bir tema var. Genelde önce temayı belirliyorum. Bu kez, 1789 Cumhuriyeti'nin üçüncü projesinden olan kardeşliği işlemek ve buna, küreselleşen dünyada Türkiye'den bakmak istiyorum.

Sevdiğiniz ya da etkilendiğiniiz yazarlar?
19. yüzyıl yazarlarını seviyor ve onlardan esinleniyorum. Vahşi kapitalizmle birlikte insanı çok gözardı etmeye başladık. Mesela yabancı edebiyat dergilerine bakıyorum, harika bir roman, müthiş bir öykü deniyor ama bunlarda insan yok. Çünkü öyle yaşamıyoruz. Bu anlamda Dosteyevski'nin yetkinliğine erişilemez. Tolstoy, Balzac... Ben biraz oralarda kaldım... Bu bir çemer meselesi, bir gün yeni Dosteyevskiler'in çıkacağı bir dönem gelecek.

BUKET AŞÇI