GSM vakasından ders alınmalı

GSM satışının iptalden son anda dönmesi yönetim zaafiyeti örneğiydi. Korkulan olmadı ama "imza günü" iz bıraktı

Cuma günü satış sözleşmesi imzalanan üçüncü GSM lisansının ihalesi yaklaşık 7 ay önce yapılmıştı. Geçen hafta satış sürecinin çıkmaza girdiğine ilişkin işaretler ortaya çıktı ve konu birdenbire en önemli gündem maddesi haline geliverdi. Sonuçta korkulan olmadı ve önceden belirlenmiş olan sürenin son gününün akşam saatlerinde imzalar atılabildi. Konuya mizahi açıdan "eşek önce kaybolur gibi oldu, daha sonra tekrar bulundu" şeklinde bakmak mümkün. Ama biz hükümetin bu durumdan önemli dersler alması gerektiği düşüncesindeyiz.

Konunun üzerinde durulması gereken çeşitli yönleri var. Birincisi, son güne kadar istediklerinde direnen Maliye ve Ulaştırma Bakanlıklarının çekilen rest karşısında bunlardan birdenbire vazgeçmiş olmaları ve bunun yarattığı prestij kaybı. İkincisi ise hükümetin bir lisans satışını bile güç bela ve de son dakika gerçekleştirebilmiş olmasının yerli ve yabancı piyasa gözlemcileri nezdinde yarattığı güven erozyonu. Sorun çözüldü ama işin bu raddeye kadar gelmiş olması bile programın kalan ömründe risklerin tahmin edilenden daha yüksek olabileceğini gösterdi.

Yine de, eğer bardağın dolu tarafını görmek isterseniz, "ben sonuca bakarım" diyebilirsiniz.

Yüksek kapasite
Geçen hafta açıklanan Eylül ayı verileri imalat sanayinde kapasite kullanımının yüzde 73.3'e düştüğünü gösterdi. Bu rakam Ağustos'ta yüzde 75.8 idi. Ancak özel sektöre ayrıca bakıldığında kapasite kullanımının Eylül'de yüzde 78.7 olduğu görülüyor. Buna karşılık kamu sektöründe bu oran yüzde 66.2.

Aylık verilerin çok fazla hata içermesi nedeniyle yalnızca özel sektördeki kapasite kullanımına bakarak ekonomideki canlılığın Eylül'de de aynı hızla sürdüğünü söylemek zor. Ancak, Eylül ayı bütçe sonuçlarının da benzeri bir duruma işaret ettiğini hatırlamakta yarar var. Dolayısıyla ekonomide beklenen yavaşlama Eylül'de de olmamış gibi görünüyor.

Dışarısı da hareketli ve tedirgin
* ABD büyüme oranında keskin düşüş: Geçen hafta açıklanan veriler ABD'de büyümenin üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 2.7 düzeyine düştüğünü gösterdi. Analistlerin beklentileri yüzde 3.5 civarında idi. İkinci çeyrekteki büyüme oranının yüzde 5.6 olduğu düşünülürse ABD ekonomisindeki yavaşlamanın boyutu ortaya çıkıyor. Bu durumda FED'in faiz artırımına gitmesi olasılığı daha da azaldı.

* AB'de durum: Avrupa Birliği ülkelerinde büyüme hızında düşüş ve enflasyonda artış eğilimleri zaten biliniyordu. Geçen hafta açıklanan üretici fiyatları ve sanayi üretim indeksi gibi istatistikler bu eğilimlerin daha da net olarak görülmesini sağladı.

*Euro toparlanamadı: Geçen hafta euronun ABD doları karşısındaki değeri 0.83 seviyesinin de altına indi. Daha sonra, ABD büyüme verilerinin çok parlak olmamasının da etkisiyle 0.84'ün üzerine çıktı.

* Petrolde endişeler biraz hafifledi: Irak tarafından petrol gelirlerinin dolar yerine euro olarak dönmesi için Birleşmiş Milletler'e yapılan başvurunun olumlu yanıtlanması bekleniyor. Bunun nedeni, ABD'nın bu konuda aleyhte bir görüşü olmadığını açıklamış olması. Başvurunun reddedilmesi durumunda Irak'ın petrol satışlarını durdurmasından ve böylece fiyatların artmasından korkuluyordu. Bu sırada OPEC'in üretim artışı yapması yönündeki beklentiler de arttı. Bu ay sonu itibariyle fiyatın OPEC tarafından daha önce ilan edilen 28 dolar sınırının üzerinde kalması durumunda üretimin artırılması bekleniyor.

Bu haftanın önemli olayları
* IMF ziyareti ve Bakanlar Kurulu toplantısı: Geçen hafta Ankara'ya gelen IMF heyeti incelemelerine başladı. İncelemenin bir yönü geçmiş performansla, diğer yönü başta bütçe olmak üzere gelecek yıla ilişkin hedef ve tedbirlerle ilgili. Geçmiş performans konusunda hükümetin en fazla zorlanacağı konulardan biri Türk Telekom hisse satışının yapılamamış olması, diğeri ise kapatılacağı söz verilen fonların devam etmekte oluşu. Gelecek yıla ilişkin olarak en başta vergi önlemlerine kesinlik kazandırılması bekleniyor. Gelecek yılın bütçe taslağı kamuoyuna açıklanırken, yapılacak ilk toplantıda Bakanlar Kurulu'nun kendi yetkisi dahilindeki vergi kararlarını alacağı belirtilmişti. Geçen hafta Bakanlar Kurulu toplanmadı. Bu haftanın sonuna doğru toplantının yapılmasını bekliyoruz.

*Bu haftanın önemli verisi enflasyon: Cuma günü Ekim enflasyonu açıklanacak. Geçen hafta açıklanan Eylül imalat sanayii eğilim anketindeki Ekim'e ilişkin tahminler beklentilerin çok fazla değişmediğini gösteriyordu. Bu durumda tarım sektöründeki enflasyon rakamı kritik. Tarım enflasyonunun yüzde 3 ile 4 arasında kalması durumunda TEFE'nin Eylül'deki 2.3'lük seviyeye çok yakın olması beklenebilir. TÜFE'nin Ekim'de TEFE'ye biraz yaklaşması da beklentilerimiz arasında.

*Ağustos dış ticaret verileri bu hafta açıklanabilir: Dış ticaret verileri genellikle her ayın son haftasında açıklanıyor. Ağustos ayı dış ticaret bilgilerinin bu hafta yayınlanmasını bekliyoruz. Beklentimiz, ithalatın 4.7 milyar dolar, ihracatın 2.1 milyar dolar civarında olması. Ortaya çıkacak 2.6 milyar dolarlık dış ticaret açığı Temmuz'daki 2.4 milyar dolardan yüksek olacak. Merkez Bankası'nın ödemeler dengesi sonuçlarının da bu hafta içinde yayınlanması olası. Yüksek dış ticaret açığına rağmen Ağustos cari işlemler açığının Temmuz'daki gibi düşük olacağını tahmin ediyoruz. Tabii bu tahmin turizm gelirlerinin Ağustos'ta yüksek olduğu varsayımına dayanıyor.