S A B A H O N L I N E 21.09.2000

Şu an 27 Eylül 2000 - Çarşamba tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

21.09.2000

Anasayfa

Win-Turkce US-Ascii

© Copyright 2000
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

Herkes onun, o yeniliğin peşinde
NTV'den ayrıldıktan sonra ilk kez İŞTE İNSAN'a konuşan Nuri Çolakoğlu, çalışanların hissedar olduğu, yeni ve bağımsız bir kanal kurmak ile kurulu kanallara geçmek arasında karar arefesinde olduğunu söyledi. Çolakoğlu, "Belki iki projeyi birden yaparım" dedi

Gazeteciliğe ilk adımını 12 yaşındayken Robert Kolej'de atmış Nuri Çolakoğlu... Yani kendini bildi bileli gazeteci olduğu söylenebilir... Anka, TRT, BBC, Milliyet deneyimlerinin ardından sırasıyla Show TV, Cine-5, Olay TV ve son olarak NTV'yi yoktan var etti. Şimdi yeni kanal kurmak isteyen ilk olarak onun kapısını çalıyor. NTV'nin Genel Yayın Koordinatörlüğü görevinden ayrıldığı günden bu yana herkes onun atacağı adımı bekliyor. Çolakoğlu ise başka yenilikler peşinde. Farklı bir model deneyip, çalışanların hissedar olacağı bir medya kuruluşunun tohumlarını atmayı hedefliyor. Bir yandan da deneyimini kurulu bir kanalın danışmanlığını yaparak konuşturmayı düşünüyor. Çolakoğlu, geleceğe ilişkin planlarını, medyayı, gençlerin eksiklerini ve kendi deneyimlerini anlattı.

* Artık yeni kanal kurmak isteyen size geliyor. Sıradaki proje nedir?

Öyle bir şöhretim oldu. Show TV'yi kurduk, o arada bir Cine-5'i çıkarttık. Olay TV'yi toparladık, NTV'yi kurduk, ona yeni bir format verdik. Şimdi yine birkaç tane proje var masada, hangisini yapalım diye zemin yoklamakla meşgulüz. Hâlâ Türkiye'de yapılacak çok sayıda kaliteli şey olduğuna inanıyorum. Bunu yapabilecek insan gücünün ve para koymak isteyen insanlar olduğuna da inanıyorum.

* Önünüzdeki alternatifler içinde netleşen bir proje var mı?

Netleşen olmadı. Ama neredeyse tüm kuruluşlar ltfedip iş teklifinde bulundu. Önemli basın kuruluşlarından da yazılı basına dönme önerileri aldım. Şimdi aslında önümde ikili bir seçenek var. Bunlardan birisi kurulu işletmelerden birine katılıp bugüne kadar edindiğim bilgi, görgü ve kültürle ona bir şeyler katmak. İkincisi ise tekrar sıfırdan başlamak. Ama bu kez değişik bir modelle; hiçbir büyük gruba ekonomik veya medya kuruluşuyla doğrudan irtibatı ya da kontrolünde olmayan, çalışanların hisse sahibi olduğu bir değişik modeli denemek.

* Şu anda hangisine daha yakınsınız?

Açıkçası kendimi biraz sınıyorum, hangisini daha çok yapmak istiyorum diye. Biri çok daha kolay ve yorulmadan yapabileceğim bir iş. İkincisi yine günde 20 saatlik iş, uykusuz geceler, deli gibi koşuşturmayla geçecek iki yıl. Belki ikisini birden yaparım. Bir yandan bir büyük kuruluşa danışmanlık yaparak diğer yandan kendi işletmemi kurabilirim. Çünkü benimle çalışmak isteyen gerçekten çok değerli birçok insan var. O insanları seferber ettiğim taktirde Türkiye'de büyük bir pozitif enerji yaratılabileceğini düşünüyorum. Bu da beni çok mutlu ediyor. Hep taze, enerji dolu, yeni bir şeyler yapmak isteyen gençlerle çalışmayı istiyorum. Çünkü NTV'yi genç arkadaşlarımla yarattık. Onların enerjileri, benim deneyimim bir araya gelince başarılı olduk.

* NTV başlı başına bir modeldi. Bunu oluştururken beraber çalışacağınız kişilerde hangi özellikleri aradınız?

O günlerde hayat daha da zordu. Çünkü yapmak istediğim şeyin çılgınlık olduğuna inanıyordu herkes. Birçok değerli arkadaşım bu yüzden benimle çalışmakta tereddüt etti. Ben o günün şartlarında bulabildiğim insanların en iyilerinden bir ekip yarattım. Benim hep inandığım bir şey var: Kendisiyle meselesi olmayan, kendisini ispat etmek için yerden yere atmayan, doğru dürüst çalışıldığı taktirde kendisinin kazanacağına, taktir edileceğine ve hakettiği yere gelebileceğine inanan insanlarla çalışınca başarı geliyor.

* Bu yolda nasıl sorunlarla karşılaştınız?

Türkiye'de bütün iyi müesseseleri yıkan, insanların birbirleriyle itişmesi oldu. Ne yazık ki medyanın içinde de bu hastalık var. Kulisler, çekememezlikler, birbiriyle itişmeler... Halbuki insanlar sırt sırta verseler, gelmek istedikleri yere çok daha kolay ve çok daha çabuk gelebilecekler. O nedenle çalıştığım yerlerde insanlar arasındaki kavga dövüşü yokedip, uyumlu bir yaşama ve çalışma ortamı yaratmaya çalıştım. Yani NTV'nin en önemli başarısı oydu. Bütün kuruluşların geleceğiyle ilgili en önemli tehlike de o. İnsanlar bir süre sonra birbirlerine düşüp birbirlerinin altını oymaya başladığında, enerjisini dışa değil, içerde birbirine karşı kullanmaya başladığı zaman yolun sonuna geliniyor ve film bitiyor. İşin acıklı tarafı bu.

* Yönetici olarak tarzınız nedir?

Tarzımı "Demokratik Diktatörlük" olarak niteliyorum. Bir yere kadar yani herkesin katılımıyla, her şeyi tartışmak lazım. Ama tartışmayı bir yerde kesip uygulamaya geçecek noktada son sözü söyleyip "Arkadaşlar şunu yapıyoruz" diyecek bir insan lazım, bir komutan lazım.

* Alt kadrolardayken idealiniz olan yönetim tarzı başa geçince değişti mi?

Bunların hepsi hayatın içinden şeyler. Hiçbiri oturulup düşünülerek yapılan şeyler değil. Hayat eğirilirken sizi de eğiriyor. Sizi de bir kalıba döküyor. O kalıp ya başarılı oluyor ya da başarısız oluyor, o zaman da milyonların arasına karışıyorsunuz.

En kötü örnek Bill Gates
* Sizin karşınıza bu sektöre girmek isteyen çok sayıda genç insan geliyor. Onlarda gördüğünüz en büyük eksiklik nedir?

Bugünkü gençliğin önündeki en büyük engel Bill Gates örneği. Birçok parlak genç insan, çok kısa zamanda bir cinlik yapıp, paraları kapıp, 30-35 yaşında sırtüstü yatmayı hedefleyerek çalışıyor. Böyle çalıştığın zaman hırsın aklın önüne geçiyor. Hırs aklın önüne geçtiği zaman da insan rasyoneli düşünemez hale geliyor. Bütün arkadaşlarıma söylediğim şey şu: Siz iyi, düzenli, akıllı çalıştığınız taktirde para da servet de sizi buluyor. Onda hiç problem yok. Ama para ve servet için çalışmaya başladığın andan itibaren, o tutku insanın enerjisini de kemiriyor, beynini de kemiriyor. Bu kez esas işine konsantre olamıyor. Bu yüzden birçok parlak insan yolun yarısında telef oldu, gitti. Son 20 yıl içinde çalıştığım insanlar arasında 40-50 tane çok pırıltılı isim verebilirim sırf bu sebepten dolayı harcanmış olan.

* Bilgi donanımı açısından ne durumda bugünün gençleri?

İkinci büyük hataları bu zaten. Günümüzün çok görsel-işitsel dünyasında, okumaya fazlaca yer ayırmıyor insanlar. Televizyon seyrediyor, CD dinliyor, DVD seyrediyor ve ağızdan dolma tüfek haline geliyor. Oysa ki; gazeteci insanın çok ciddi bir tarih, coğrafya formasyonu olması lazım. "Cebelitarık Adası" diye yazan insana yapılabilecek hiçbir şey yok. Gençlerin bir yabancı dili biliyor, konuşuyor olması lazım. Bir de teknolojiye çok yatkın olmaları gerekiyor.

Haberciliğin çehresi değişecek
* İnternetle birlikte habercilik nasıl yön değiştirecek?

Haber kaynaklarının ve iletim sistemlerinin çoğalması, bazı sorular yaratacak. Mesela ilan ya da reklam nereye gidecek? Eskiden ABD'de üç kanal reklam pazarının yüzde 85'ini kontrol ediyordu. Bugün bu rakam yüzde 45'in altında. Türkiye'de şimdi dört büyük kanal, Türkiye'nin yüzde 45'ini kontrol edebilir hale geldi. Eskiden, bu oran yüzde 95'ti. Artık, üç-dört şeyi birbirine bağlamak gerektiğini düşünüyorum. Geleceğin muhabiri, üç-dört yıl sonra, olay yerinden görüntülü TV haberini verdikten sonra aynı şeyi mikrofondan radyoya verecek, aynı haberi laptop'unda yazıp internet gazetesine geçecek, akşam da basılı gazete için derleyecek. Onu yapamayanların yerine yapabilenler gelecek.

* O zaman geriden gelenler nasıl iş bulacak?

Uzman, sektörel yayınlar çıkacak. İletişim fakültelerinin sayısı azalacak, belki üniversite mezunlarına yedek subaylık ayrıcalığı kaldırıldığı zaman üniversitelerin yükü hafifleyecek. İnsanlar 18-19 yaşında liseyi bitirdikten sonra iki senelik ciddi bir sertifika programına başlayacak, ya bilgisayar operatörü olacak, ya mağaza yöneticisi olacak. Tişört satan bir mağazanın yöneticisi olmak için dört yıllık bir üniversite eğitimine gerek yok. Belki o zinciri yöneteceksen ayrıntılı bir başka sertifika programıyla donanımını artırırsın. Türkiye'nin her gence üniversitede dört sene zaman kaybettirecek lüksü yok.

Medyanın işe alım şekli değişmeli
* Türkiye'de yönetsel açıdan medyanın durumunu nasıl görüyorsunuz?

Türkiye'de özel televizyonculuğun 10 senelik bir geçmişi var. Ama bu sürede medya dünyasında sürekli yükselen bir çizgi izleyen adam sayısı 10'u geçmiyor. Bu çok ciddi bir sıkıntı. Biliyorum ki, hâlâ birkaç tane televizyon, kanalının başına geçirmek için yönetici arıyor. Onuncu yılında televizyon dünyasında böyle nitelikte en az 40-50 kişinin olması lazım. Ama bulunamıyor.

* Eksiğin nedeni işin karmaşıklığı mı?

Televizyon yayıncılığı çok komplike bir şey. İçeriği bilmen lazım. Yayıncılığı, haberciliği, programcılığı bilmen lazım. Para-pul idaresini bilmen lazım. Üçüncüsü, doğrudan bir yöneticilik bilgisi lazım. Teknolojiyi acayip iyi bilmek lazım, çünkü zıplayarak gidiyor teknoloji. Teknolojide yapacağınız yeni bir yatırım sizi berbat da edebilir, çok büyük yarar da getirebilir. Hepsinin ötesinde bir de satıcılığı bilmek lazım. Çünkü Türkiye'deki toplam reklamın yüzde 70-80'ini veren 84 tane firma var. Bu 84 firmayla çok iyi iletişim kurup, kendini anlatıp, istediklerini anlayıp, hedef kitlelerini ekrana çekecek programları dizayn etmeniz lazım. Programın o hedef kitleye ulaştığına da firmayı ikna etmeniz lazım.

* Yönetici bulma sorunu biraz da işe alımda seçici olamamaktan kaynaklanmıyor mu?

Ben NTV'yi yönettiğim dönemde günümün 1-1.5 saatini her biri 10-15 dakikalık mülakatlarla geçirirdim. Tanıdığım, tanıdığımın tanıdığı, ya da başkalarının tanıdığı televizyoncu olmak, medyada iş yapmak isteyenlerle görüşürdüm. Bunların bir kısmı girdi, başarılı da oldu, bir kısmı diğer kanallarda da iş buldu. Ama medyada iş pazarının da regüle edilmesi, düzene girmesi lazım. Yenilik arayışlarına gitmek, doğru yöntemlerle eleman bulmak lazım.

Türkiye'de muhabirlik ölüyor
* Bir habercinin yaşayabileceği en büyük ikilemlerden biri, yönetici olduğu zaman haberden kopmak. Siz bunu nasıl aştınız?

Eskiden çok sayıda muhabir, az sayıda yönetici vardı. İşi hep muhabirler toparlardı. Sonra, Turgut Özal'ın getirdiği, gazetelerin tepe yönetimleriyle irtibat kurma politikası sonucunda bakanlar da Ankara temsilcileri ya da servis şefleriyle konuşmaya başlayınca, muhabirler basın toplantılarını izleyip, Anadolu Ajansı'nın 15 dakika önce ya da sonra geçeceği haberle ilgili not alan insanlar haline geldi. Bence en tehlikeli olay bu. Türkiye'de muhabirlik ölüyor. Eğer gazetede köşen, sıfatın yoksa, yöneticiler seninle konuşmuyor. O zaman da haber çıkmıyor. Artık ajans haberleri, basın bültenleri ya da çıkıntı laf söyleyen politikacıların dışında hiç haber yok. Böyle olunca da habercilerin haberlerine yer kalmıyor. O zaman, muhabirlere haber çıkartabilmeleri için genç yaşta sıfat ve unvanlar veriliyor. Sonra o gençler 25-26 yaşında unvan veya sıfat için çalışmaya başlıyor, telef oluyor. Aşmak için sokağa çıkıp reel haberi geri getirmek şart.

AÇIL SEZEN