Faturası ağır veto
KHK vetosunun faturası ağır oldu: 2 milyar 250 milyon dolar dış kredi tehlikeye girdi. Fatura yarın Bakanlar Kurulu'nda masaya yatırılacak...
Cumhurbaşkanı Sezer, üç kamu bankasının özelleştirilmesine ilişkin Kanun Hükmünde Kararnameyi iade etti. Memurların ihracıyla ilgili KHK'yi de veto eden Sezer'in yeni veto kararıyla hükümetle Köşk arasında ikinci KHK krizi patlak verdi. Başbakanlık tarafından dün bir yazılı açıklama yapılarak iade gerekçeleri "beklenmedik gelişme" olarak nitelendi ve Sezer'e, "aynı konuda birbiriyle çelişen kararlar" aldığı eleştirisi yöneltildi. Veto ile birlikte özelleştirme planına bağlı olarak Dünya Bankası'nca taahhüt edilen 1.5 milyar dolar, Japon Hükümeti'nce verilecek 750 milyon dolar olmak üzere toplam 2 milyar 250 milyon dolarlık dış kredinin 2 ay ertelenmesi gündeme geldi. Kısa süre içinde özelleştirmeyle ilgili düzenleme gerçekleştirilemezse dış kredilerin iptali söz konusu olacak. Sezer'in iade gerekçelerini yanlış bulan Başbakan Ecevit, kararname krizini Bakanlar Kurulu'nun yarınki gündemine taşıyor. Hükümet bundan sonra izlenecek tutumu belirleyecek.
OLAY KARARNAME
Cumhurbaşkanı Sezer'in veto ettiği kararname, üç kamu bankasının özelleştirilmesine ilişkin şu düzenlemeleri öngörüyor:
* Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Emlak Bankası KİT statüsünden çıkarılacak.
* Bu üç bankadaki kamu hisseleri yüzde 50'nin altına düşürülecek.
* Özelleştirme süresi 3 yılı geçmeyecek.
* Özelleştirme faaliyetleri ve çalışma esaslarını yürütmek üzere banka bünyelerinde yapılandırma kurulları oluşturalacak.
* Hisse senetlerinin devri sırasında vergi istisnası olacak.
* Banka genel kurulları çalışma esaslarına ilişkin yönetmelik çıkarabilecek.
SEZER'İN İKİ İTİRAZI
Sezer, kararnamedeki bu düzenlemelerden ikisine itiraz etti:
1 KHK ile bankaların yeniden yapılandırılması ve hisse senetleri satışına ilişkin işlemlerin vergiden istisna tutulması, Anayasa'nın 91. maddesine aykırıdır. Bu maddeye göre vergi ile ilgili düzenlemeler kararname ile yapılamaz.
2 Anayasa'nın 124. maddesine göre, banka genel kurullarına kararnameyle yönetmelik çıkarma yetkisi verilemez.
Sezer'in iade yazısı önceki gün Başbakanlığa ulaştı. Kaleme alınan metin dün kamuoyuna açıklandı. Açıklamada Cumhurbaşkanı'na "birbiriyle çelişen kararları" nedeniyle sitem edildi ve şöyle denildi:
"Aynı konuda birbiriyle çelişen bu karar sonucunda, iade edilen KHK tasarısının yürürlüğe girmesi için gereken işlemler Başbakanlıkça ivedilikle yapılacaktır. Dünya Bankası'nca verilecek 1.5 milyar dolar kredi ile 750 milyon dolar tutarındaki Japon Hükümeti kredisinin iptali söz konusu değildir."
HÜKÜMET NE YAPACAK?
Başbakanlık, Bakanlar Kurulu toplantısından önce kararname krizine çözüm ararken, şu alternatifler üzerinde duruyor:
* Cumhurbaşkanının iade gerekçeleri arasında yer alan, banka genel kurullarının yönetmelik çıkaramayacağı yönündeki itirazına uygun olarak düzenleme yapılabilir. Kararnamedeki "yönetmelik" ifadesi çıkarılıp yerine "karar" ifadesi konulacak. Böylece, banka genel kurullarına "yönetmelik çıkarma" değil "karar alma" yetkisi verilmiş olacak.
* Kararnameyle vergi düzenlemesi yapılamayacağına ilişkin iade gerekçesi konusunda ise Sezer ikna edilmeye çalışılacak. Sezer'in itirazını sürdürmesi halinde, kararname aynen yeniden gönderilecek, vergi istisnası kaldırılarak gönderilecek veya Ekim'de yasa çıkarılacak.
KÖŞK'TEN CEVAP
Cumhurbaşkanlığı, 611 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasını Öngören Kanun Hükmünde Kararname'de yer alan emniyet müdürleri için getirilen emeklilik ek ödemesinden vergi kesilmeyeceğine ilişkin kuralın, vergi istisnasının tekrarı niteliğinde kabul edilerek, Cumhurbaşkanı Sezer tarafından onaylandığını bildirdi. Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamada, şöyle denildi: "193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 23 ve 25'inci maddelerinde sosyal güvenlik kurumlarınca yapılan her türlü ödemeler, gelir vergisinden istisna edildiğinden 611 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasını Öngören Kanun Hükmünde Kararname'de
yer alan, emniyet müdürleri için getirilen ek emeklilik ödemesinden vergi kesilmeyeceğine ilişkin kural, vergi istisnasının tekrarı niteliğinde kabul edilerek, ilgili kararname Cumhurbaşkanımız tarafından onaylanmıştır. Buna karşılık, T.C. Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası A.Ş ve Türkiye Emlak Bankası A.Ş'nin yeniden yapılandırılmasına ilişkin 620 sayılı KHK ile getirilen düzenlemede, Gelir Vergisi Kanunu'nda yer almayan bir istisnaya yer verildiğinden, bu düzenleme Anayasa'nın 91. maddesine aykırı görülüp, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından imzalanmayarak geri gönderilmiştir."
Şamil TAYYAR
|