Birden çok siyasi ve ekonomik faktör bir araya geldi ve yılın başında mali piyasalar her şeyin çok iyi olacağını satın aldılar. Borsa endeksi 3.78 dolarlık düzeyi ile tarihi rekorunun iki katına yükseldi. Faizler üçte iki oranında gerileyerek yüzde 30'lara indi.
Ardından da bu öngörülerin gerçekleşmesi beklenmeye başlandı.
Şimdi anlaşıldiki "dikensiz gül bahçesi yok." Faizler yaklaşık 10 puan arttı ve yüzde 40 sınırı aşıldı. Borsadaki son dönem düşüşü de yüzde 25'e vardı. Rekor kırılan 3.78 düzeyine göre 19 Eylül'de gelinen 1.54 dolarlık borsa seviyesi 9 ayda tam olarak yüzde 60 gerilemeyi ifade ediyor.
Dolar bazında 19 Eylül'de gelinen 1.54 düzeyi borsanın tırmanışa geçtiği 11 Ekim 1999'daki 1.24 düzeyinin sadece yüzde 24 üzerinde. Uygulamaya konulan program, düşen enflasyon, canlanan ekonomiye karşılık aradaki fark bu kadar.
*Olumsuz beklentiler- Piyasaların moralini bozan gerekçelerin başında, Türk Telekom ihalesinde yaşanan fiyasko ve bunun parasının bu yıla yetişemeyecek olması, GSM ihalesinin kesin anlaşmasının uzaması ve muhtemelen 2 milyar dolarlık girişin de gelecek yıla sarkması geliyor. Bu iki ihale ile toplamı 4 milyar doları bulan parasal giriş mali sistem için çok önemli. Çünkü sistem döviz girişine bağlanmış.
Cari açıktaki büyüme, enflasyonda sapma, petrol fiyatlarının beklenmeyen şekilde tırmanması, doların yükselmesi, kredi notu, 2001 bütçesi gibi ekonomik etkenler de pisayaları baskı altına alıyor.
Sadece ekonomik faktörler değil, siyasi gelişmeler ve beklentiler de mali piyasaları kıskaca almış durumda. FP hakkında Anayasa Mahkemesi'nin vereceği karar, genel af, memur KHK'sının ne olacağı konusundaki tereddütler, ekonomik beklentilerle birleşince, mali piyasalar açısından ortaya karamsar bir tablo çıkıyor.
* Olumlu beklenti- Bu tabloyu değiştirecek tek olay hükümetin sürekliliği, ekonomik programı uygulamadaki kararlılığı ve elbette icraatları olacak.Yoksa yabancı yatırımcılar durup dururken gelmez. Hareketin öncelikle içeriden başlaması gerekiyor.
Mevcut tablo karşısında hükümetin devam edeceği ve icraatlarının olacağı varsayımı olumlu bir beklenti olabilir.
Bunun dışındaki bir başka olumlu beklenti de, bugünkü beklentilerin olumsuz olması ve bunların fiyatlara yansıması olarak gösterilebilir.
Hayat durmuyor ve boşluk tanımıyor.
Sonuç - "Acı olmadan kazanç yoktur"
