Koalisyon... 29 ay daha...

Maliye Bakanı Sümer Oral diyor ki: Ekonomik Program 36 aylık... İlk yedi ayı geçti. İyi de geçti. Geriye kaldı 29 ay... Türkiye en az 29 ay daha siyasi istikrarını bozmadan, taviz vermeden bu programı uygulamak zorunda... Yoksa faturası acı olur...

Ankara'da, Göz Doktoru Bekir Sıtkı Aslan'a sorduk:

- Hafta sonunda Bodrum'a gidebilir miyiz?

Doktor "ameliyatlı göze" baktı.

"Gidebilirsin" dedi...

- Ama denize girmek yok... Güneşe çıkmak yok... Rüzgarda durmak yok... Araba kullanmak yok... Sigara, içki zaten yok... Gece dolaşmak hiç yok.

- Doktor... Gitmesek bari.

- Yok, yok git... Kendin gibi "evden çıkmamak durumunda olan birini" bul... Değişiklik olur.

Bodrum'a geldik.

Ve "evde oturan... Ev ödevi yapan birini" bulduk.

Maliye Bakanı Sümer Oral.

PROGRAM
- Sümer Bey, "Ekonomik program" ne alemde?

- Gayet iyi... İki ana hedef koymuştuk.

1. Enflasyon inecek.

2. İstikrar içinde büyüme süreklilik kazanacak.

Bu iki ana hedefe yürümek için "üç ayaklı bir uygulama" gerekiyor.

1. Vergi gelirini arttırmak.

2. Özelleştirme.

3. Kamu harcamalarında rasyonellik... Her kuruşun yerli yerine harcanması.

Ve bunun üçü "eşzamanlı olarak" yürüyecek.

SATILIK KİT
- Sümer Bey, her şey planladığınız gibi yürüyor mu?

- Kuyumcu terazisi hassasiyeti içinde götürüyoruz... Şu ana kadar hiçbir sapma olmadı. Vergi geliri arttı... Faiz dışı bütçe fazlası, yıl sonunda yedi katrilyon olacak.

- KİT'lerin durumu nasıl?

- Hükümet bir aydır onlarla meşgul.

- Nasıl meşgul?

- KİT açıklarının büyümemesi lazım.

- Büyürse?

- Ekonomik Program zedelenir.

- Önlem?

- Rasyonel olmayan KİT'in elden çıkarılması.

- Hangi KİT'ler elden çıkarılacak?

- İsim vermem doğru değil.

29 AY DAHA
Maliye Bakanı'nın önünde bir "takvim" var. Takvim 36 "kareye" ayrılmış.

İlk yedi karenin üzerine "artı" işareti konulmuş.

- Sümer Bey, bu takvim neyin takvimi?

- Ekonomik Program'ın... Program 36 aylık... İlk yedi ayı geçti... İyi de geçti... Geriye kaldı 29 ay... Türkiye en az 29 ay daha siyasi istikrarını bozmadan, taviz vermeden bu programı uygulamak zorunda... Yoksa, faturası acı olur.

- Yani... Bu koalisyon 29 ay daha sürsün... Hükümetin başına bir iş gelmesin... Bunu mu söylüyorsunuz?

- Her şey ona göre düzenlendi... İlerisi için umut veren bir program uygulanıyor... 29 ay daha zamana ihtiyaç var... İstikrarsızlık bu programı zedelemez mi?.. Koalisyonun ahengi bozulmamalı.

COTTARELLI'NİN ÜSLUBU
IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli Türkiye'de.

Sümer Bey'e sorular:

Bay Cottarelli "başmüfettiş" mi?

Ne yapacağımıza o mu karar veriyor?

Ondan emir mi alıyoruz?

"Alın şu reçeteyi, uygulayın... Yoksa... Karışmam ha" mı diyor?

Maliye Bakanı'nın yanıtı:

- Pazartesi (yarın) 16.30'da bana gelecek... İki konuyu konuşacağız.

- Birinci konu nedir?

- 2000 yılı bütçesinin karşılıklı değerlendirilmesi.

- Ya ikinci konu?

- Uyguladığımız Ekonomik Program'ın, gelecek 29 ayına ilişkin değerlendirmeler.

- Bu değerlendirmede Bay Cottarelli'nin üslubu nasıl olacak?

- IMF'nin her dediğinin mutlaka yapılması diye bir şey yok... Reçete yok... Emir yok... Bir şeyi empoze etmek yok... Türk ekonomisinin sağlıklı olması için alınacak önlemlere dair karşılıklı değerlendirme olacak.

GÜLEN RESİM
Sümer Bey'le konuşmamız geç saatlere kadar sürdü... Saat 24.00'ü geçti.

Eşi Türkan Hanım bir ara sordu:

- Yavuz Bey, gazetelerde Sümer Bey'in hep "asık suratlı" resimleri çıkıyor, neden?

- Eşiniz öyle de ondan.

Sümer Bey:

- Hayır, öyle değilim.

Türkan Hanım:

- Sümer asık suratlı değildir.

Biz:

- Öyle olmasanız, resimleriniz "güleç" çıkardı.

Türkan Hanım:

- Aslında Sümer güler yüzlüdür... Fakat... Objektifi görünce... Farkında olmadan kendini kasıyor... Geriliyor... Resim o yüzden asık suratlı çıkıyor... Sümer... Senden rica ediyorum... Ne olur, objektifi görünce kasılma.

Bu sözler üzerine Sümer Bey başladı gülmeye.

Türkan Hanım "ha şöyle" dedi:

- Objektifin karşısında da böyle ol.

Ve biz de bu sırada Sümer Bey'in "birkaç resmini" çektik.

Hem "yalnız" ve hem de "eşiyle birlikte."

Türkan Hanım:

- İşte şimdi iyi oldu... Sahi Yavuz Bey... Sümer Bey'in bu "güler yüzlü resmi" gazetede çıkacak mı?

- Çıkacak.

- Ne zaman ve nerede?

- Zamanını bilemeyiz ama... Can Ataklı, Sümer Bey'in "gülen resmini" arıyordu... Ona göndeririz.

Yeni düzenlemeler

Sayın Maliye Bakanı... Hayali ihracat konusu toplumu çok rahatsız ediyor.

- Beni de.

- Öyleyse... Ne yapıyorsunuz?

- 15 kentimizde, ekiplerimiz çalışıyor... Hem sahte belge (naylon fatura) çalışması... Ve hem de... Kara para aklanması... Çalışmaları hızlandırdık. Ve bazı "yeni önlemler" almaya karar verdik.

- Ne gibi?

- İhracatta KDV iadesi sisteminde bazı "kaçaklar... Sızmalar" oluyor... Sistem "nerelerde" kontak yapıyor?.. Bunu araştırdık... Ve sistem üzerinde oynamaya, yeni bazı düzenlemelere gitmeye karar verdik... Şu anda bunları değerlendiriyoruz.

Sümer Oral'dan bir mesaj:

- Ey dürüst ihracatçı... Ürkme... İhracatını yap... İşlemlerin kolaylaştırı-lacak... Ama kötü niyetliye geçit yok.

İhracat işi sadece Maliye'nin konusu değil. İşin "Gümrük ayağı" da var.

Sümer Bey:

- O nedenledir ki, çalışmalarımız Gümrük ile eşgüdüm halinde yürüyecek.

- Sümer Bey... "Yeminli Mali Müşavirlik" kurumunda da... Sızma... Kaçak... Yüzlerce "temizin" arasına karışmış "çürük elmalar" var mı?

- Maalesef.

- Önlem?

- Bu hafta Maliye ve TÜRMOB yetkilileri bir araya gelecekler... Yeminli Mali Müşavirlik kurumu yeniden değerlendirilecek.

- Değerlendirmenin sonunda ne olacak?

- Birtakım yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğu çok net... Bunu yapacağız.

- Yeni düzenlemenin "temeli" ne olacak?

- En duyarlı olduğumuz konu şu... Devletin bir kuruşu gasp edilmesin... Bunun için... Hangi sistemde... Hangi kurumda... Kaçak olabiliyorsa... O kaçağı tıkayacak yeni "hukuki düzenleme" gelecek.

İşçi, memur, esnaf, köylü...

Memur dertli, işçi şikayetçi. Esnaf "siftah etmedim" diyor.

Fukara köylü, daha da fakirleşiyor.

Belediyelere bakıyoruz.

Başkanlar "Para... Para" diye feryat ediyor.

Ve soru:

- Sayın Maliye Bakanı... Bunlara söyleyecek sözünüz var mı?

- Var.

- Nedir?

- İlk söz belediyelere... Yerel Yönetim Reformu şart... Ancak konuya sadece belediyelerin geliri açısından yaklaşmayalım.

- Başka hangi açıdan yaklaşalım?

- Belediyelerin gelir ve harcamalarını birlikte dikkate almak lazım.

Sümer Bey bir ara dedi ki:

- Maliye neredeyse "Belediyeler Bakanlığı" oldu... Her üç ziyaretçiden biri, Belediye Başkanı... Yerel Yönetim Reformu gecikmemeli.

***

- Sümer Bey, esnaf iyi durumda değil.

- Ekonomik Program'ın akışı içinde... Ekonomi yavaş yavaş canlanacak.

- Ne zaman?

- 2001'den itibaren.

***

- Sayın Bakan... Köylü... İşçi... Emekli... Memur... Profesörün maaşı...

- Kulak veriyoruz... Çok haklı şikayetler var... Ancak...

- Ancak... Nedir?

- Avrupa ülkeleri yüzde bir, yüzde iki enflasyondayken... Avrupa'da, kamu açığı yüzde üçü geçmezken... Bizim yüzde 60 enflasyon ve yüzde on kamu açığıyla gitmemiz mümkün değil... İşte şimdi bunun önlemini alıyoruz.

- İyi de... İlaç çok acı.

- Başka şans yok... Program uygulanırken şikayet artar... Ama sonunda, düzlüğe çıkacağız... Program sırasında yorulmayı göze almazsak... Hep ama hep yorulmaya devam ederiz.

- Yani... Sıkıntıya devam.

- Programa devam... Taviz yok... Kurtuluş için bir süre sıkıntı şart... Global dünyanın bir üyesi olduğumuzu kimse unutmasın.