THY Yönetim Kurulu'ndaki MHP'li üyenin görevden alınması ile başlayan kavga, bilet tarifesine de sıçradı ve koalisyonun iki bakanını karşı karşıya getirdi. Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz, THY'nin döviz kuru artışlarına endeksli zam isteğini onaylamayınca, Özelleştirmeden Sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova, THY yönetimine serbestçe tarife değiştirme izni verdi. THY, Yalova'nın izniyle Ulaştırma Bakanlığı'nı by-pass ederek bilet fiyatlarına örtülü zam yaptı. THY, 1 Eylül den geçerli olmak üzere iç hat uçuş biletlerinde "Alan Vergisi" uygulamasına geçti.

Trilyonluk kayıp
Ulaştırma Bakanlığı'ndan, tarife değişikliği izni alamayan THY nin bu yöntemle, son 4 ayda uğradığı trilyonluk kaybı telafi etmeyi amaçladığı öğrenildi. THY ayrıca, bilet fiyatlarının belirlenmesinde de Ulaştırma Bakanlığı'ndan izin almadan, Özelleştirme İdaresi'nin onayı ile yetinecek.

Kavganın öyküsü THY'nin, uçuş tarifesindeki fiyat ayarlaması sorunu, MHP ile ANAP arasında giderek tırmanan gerilimin son halkası oldu. MHP kontenjanından, THY Yönetim Kurulu Üyesi Alaattin Kuday'ın görevden alınması ve bu üyeliğin Devlet Bakanı Yüksel Yalova'nın onayı ile Özelleştirme İdaresi Başkanı Uğur Bayar'a verilmesinin ardından THY'nin zam talebi Ulaştırma Bakanlığı'na takıldı. Sivil havacılık mevzuatı gereği, yolcu taşıması yapan uçak şirketlerinin tarife değişiklikleri Ulaştırma Bakanlığı onayından geçiyor.

Tarife sorunu büyüdü
Ancak Bakanlık, enflasyonla mücadele programını ve bu yöndeki Hazine yazısını gerekçe göstererek THY'nin zam talebine iki ay boyunca onay vermedi. Son olarak bir ay önce gönderilen zamlı tarife yine Ulaştırma Bakanlığı'nda bekletildi. Toplantıda hesaplaşma THY'deki tarife sorunu, geçen hafta Başbakanlık'ta Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan başkanlığında yapılan KİT toplantısında gündeme geldi. THY ve Özelleştirme İdaresi yetkilileri, toplantıda uçakların kullandığı yakıtın, yurt dışında yer hizmetleri için ödenen ücretlerin tümüyle dövize dayalı olduğuna işaret ederek kur artışına endeksli bir tarife uygulanmasının zorunlu olduğunu dile getirdiler.

THY'nin sadece kur artışlarına dayalı fiyat ayarlamalarını tarifeye yansıtamamasının son 4 aydaki faturası 1.8 trilyon lira olarak hesaplandı. Yalova, THY'ye bir yazı göndererek, THY nin özelleştirme kapsamında olduğuna dikkat çekti ve fiyat ayarlamalarını yönetim kurulu kararıyla yapabileceklerini bildirdi.

Öksüz: Külahları değişiriz
THY'nin örtülü zam anlamına gelen alan vergisi uygulamasını Erzurum'da gazetecilerden öğrenen Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz, "Yeter artık" diye tepki gösterdi ve "külahları değişiriz" diyerek meydan okudu. Öksüz, yöneltilen sorular üzerine şunları söyledi: "Makul bir zam yapılması düşünülüyor. Yolcunun çok olduğu, yakıtta ve birçok şeyde düşüş olduğu bir dönemde zam yapmak istediler. Ama ben uygun olmayacağını belirttim. Zam yapılır ama bazı dönemler birleştirilerek yapılabilir. Birleştirmek lazım. Her dönemde farklı geliyor. Yıllık toplamın yüzde 25'i aşmaması lazım.

Herkesin uyduğu bir oran. Alan Vergisi'nin normal vergiler dışına çıkarılması ile ilgili herhangi bir çalışma henüz önüme gelmedi. İlgili birimde çalışma başladıysa benim bilgim yok." THY'ye zam izni vermeyeceğini belirten Öksüz, akaryakıtta ucuzlama olduğunu, yolcu sayısında olağanüstü bir artış yaşandığını kaydederek "Ondan sonra, Zam, zam, zam diye kapıma geliyorlar. Ben zamcı bakan olmayacağım... Biraz da milletimizi düşünelim. İyi yönet, iyi idare et. Kâr et" dedi.

Bolayırlı: Alan vergisi biletin dışında
THY Genel Müdürü Yusuf Bolayırlı, tarife değişikliğindeki aksama nedeni ile mali kaybı telafi etmek istediklerini belirtti ve şunları söyledi: "İç hat uçuş biletlerinden daha önce THY olarak bizim üstlendiğimiz Alan Vergisi'ni artık bilet fiyatının dışında tutarak, müşterilerinden tahsil ediyoruz. Tıpkı dış hatlarda olduğu gibi yolcular, biletin yanısıra Alan Vergisi'ni de ayrıca ödeyecekler. Bu yöndeki uygulamanın gerekçesi zaten biletlerin üstündeki uyarı bölümünde yazıyor."

Alan vergisi nasıl alınıyor ?
THY, iç hatlarda Alan Vergisi uygulaması için, biletlerin üzerinde yazan, "Hükümetlerce uygulanan vergiler ve ücretlere ilişkin uyarı" bölümündeki yetkisini kullandı. Uyarı, şöyle: "Bu biletin fiyatı, hükümet yetkilileri tarafından hava taşımasına yüklenmiş vergi veya ücretleri kapsayabilir. Hava seyahat maliyetinin önemli bir bölümünü temsil edebilen bu ücret ve vergiler ücretin içinde yer alabilecekleri gibi ayrı olarak bu biletin tax (vergi) kutusunda da gösterilebilirler. Tahsil edilmemiş vergi veya ücretleri ödenmeniz ayrıca istenebilir."

Okan MÜDERRİSOĞLU/Nevin BİLGİN